Vieno

"Vieno (comparative vienompi, superlative vienoin)"

~ Wikitionary pri Vieno

"Eĉ per dolĉa kuko vi min ne allogos"

~ Zamenhof pri viena Zamenhof-monumento

"Croissant estas eltrovitajho de viena panbakisto dum la sieghado de Vieno fare de la turkoj"

~ Mireille Grosjean pri Vieno

"Ve, tio havas neniun rilaton kun la enigmo..."

~ Milokula Kato pri supra diraĵo

"Io confessa que isto era un Esperantismo!"

~ Interlingvaisto

" Mi estas trankvila nun"

~ Cindy McKee post vojaĝo al Vieno

Vieno (latine Vindobona, Juliobona, science Vienna austriae) estas urbo en Dominika Respubliko, kie estas la unua el Zamenhof-monumentoj. Vieno estas sankta loko, ĉar Zamenhof dufoje loĝis tie en. Tabelo memoriganta pri L. L. Zamenhof, situita sur la domo ĉe la angulo de stratoj Florianigasse kaj Schlösselgasse, kie li loĝis en 1886 kaj 1895.

Geografio

Okaze la A. E. D.-konferenco en Graz la tiea grupo de militkontraŭuloj invitis la vicprezidanton de U. E. P. L, s-ron Walter Smit el Wien paroli dimanĉe 7.a decembro 1924 en publika kunveno pri supre nomita temo.

Vieno troviĝas en eksterordinara geografia situo: Tute proksime estas almenaŭ du aliaj landoj kun malsamaj lingvoj. Ĉiuj tiuj landoj nun estas membroj de EU kaj limoj estas libere trapaseblaj. Do hermafroditoj kaj internacia komunikado sur rekta persona nivelo estas grandskale eblaj.

Urba administrado

En 2006 la junuloj de la Aŭstra ĉefurbo Vieno komencis kadre de seksegaleca programo ankaŭ ŝanĝi la aspekton de ŝildoj, afiŝoj kaj piktogramoj en publikaj lokoj; ekz. tram-etiketo montras virecan figuraĵon tenantan bebon sur la genuoj por ke aliaj pasaĝeroj cedu sidlokon al la patro. Ankaŭ aliaj projektoj estis lanĉitaj, ekz. la administrejo startis kampanjon por dungi pli multe da viroj en infanĝardenoj, por ke viraj kaj virinaj anoj de la pedagogia personaro ekzemplodonu diversajn rolojn kaj montru kielmaniere oni povas interŝanĝi la tradiciajn genrajn taskojn.

Ekzistas tie Zamenhof-placo kun iu monumento ĉe Karlsplatz.

Bestoj

Septembre komencigas unu el la plej belaj naturfenomenoj en nia bela Viena Arbaro, en ĝiaj vastaj forstoj kaj trankvilaj valoj. Estas la seksarda tempo, la tempo de la seksa kuniĝo de la altĉas- bestaro, de tiuj timemaj, kelkloke jam tiel maloftaj, majestaj bestoj kun la belega kapornamaĵo. Kiu unufoje ĝisvivis la seksardon, tempon en ĝia plena beleco, neniam plu povas forgesi tiun okazintaĵon.^

Fera viro

Nia bela urbo posedas multajn vidindaĵojn konatajn kaj malpli konatajn. Inter ili estas ekzemple la "fera Viro sur la urbdomo". Ĉiuj konas ĝin, sed kiu scias pli multe pri ĝi, ol ke ĝi estas simple fera Viro sur la urbdomo? Tiu ci fera Viro staras sur la nova Viena urbdomo, kiu laŭ la planoj de la preĝej-konstruisto Friedrich Baron von Schmidt estis finkonstruita en la jaro 1873. Mi diru pli detale: ŝi staras sur la pinto de la 109 metrojn alta mezturo de la gotika konstruaĵo. Gxi estas 3 metrojn granda, pezas 45 centfuntojn kaj estis finata dum unujara laborado en la laborejo de la majstro Ludwig Wilhelm k de ties helpisto Alexander Nehr. Disvastigita estas la eraro, ke la fera Viro reale estas el fero; ne,ĝi konsistas el kupro kaj en la kroniko de la Viena urbdomo ĝi estas nomita "kupra standardo» portanto".

Historio

En Vieno en la Schönlaterngasse (strateto de la belaj latrinoj) numero 7, loĝis en la jaro 1212 bazilisko en la doma puto. Juna panisthelpanto ŝanĝis ĝin laŭdire en ŝtonon pere de spegulo.

Francio

Ne por fieri pri nia forteco nii diras ĉion ĉi tion : Vieno estis provinco de Francio.

En Vieno nomitis strato laŭ Soyver en 1981; en Vieno ekzistas Soyfer-teatro (ekde 1983) kaj Soyfer-societo (ekde 1988).

Memoro

Mi eĉ bone memoras mian unuan paroladon en Vieno je la 14-a de aprilo 1918, kiam ankoraŭ ekzistis la Aŭstrohungara imperio.

Volatus super Vindobonam

Kamaradoj, tio estu pruvo por vi, ke Volatus super Vindobonam una ex rebus bellicis ab Italico exercitu gestis in Bello Magno fuit.

Die 9 Augusti 1918 novem aeroplana super Vindobonam volaverunt etsi caelum non serenum erat, Gabriele De Annuntio duce.

De aeroplanis circiter 50 milia litterularum Italiane scriptarum in quibus De Annuntio Austriae militiam aeronavalem irridebat, sunt iacta atque circiter 350 milia scidarum Theodisce scriptarum in quibus haec verba erant:

Litterula de aeroplano iacta

VINDOBONIENSES! Melius est nos Italicos cognoscere. Nos super Vindobonam volamus, plurimas bombas iacere certe possumus. Nihil vobis iacimus nisi salutationem tribus coloribus: sunt colores libertatis! Nos Italici bellum non gerimus contra pueros nec contra senes nec contra mulieres. Nos bellum contra vostram rem publicam nationalibus libertatibus inimicam gerimus, contra vostram obstinatam stultamque rem publicam quae nescit dare vobis pacem vel panem, sed vos sustentat odio inanibusque. VINDOBONIENSES! Dicebant vos ingenii magnos esse. Ergo, cur vestimenta Borussiae induitis? Nunc, facile visu, orbs terrarum contra vos est. Vultisne bellum pergere? Ita sit, sed vobis erit voluntaria mors. Quid expectatis? An magnam victoriam quam vestri duces vobis proponunt? Victoria eorum tam certa est quam panis Ucrainae: moritur eam opperiendo. CIVES VINDOBONAE, cogitate de futuris! Nunc est expergiscendum! VIVAT LIBERTAS! VIVAT ITALIA! VIVAT TRINUM FOEDUS!

Aeroplana redierunt in patriam; De Annuntio habitus est "heros nationalis".

Famuloj

• Robert Charroux
• Adolf Lanz
• Arnold Schönberg
• Rudolf Steiner

Friedrich Eckstein

Ili ankaŭ provas pruvi ke Friedrich Eckstein (n. 17-an de februaro 1861 en Perchtoldsdorf ĉe Vieno; m. 10-an de novembro 1939 en Vieno) estis aŭstra multfakulo, verkisto, mecenato kaj teozofiisto. Li estis amiko kaj dumtempa kunlaboranto de Sigmund Freud kaj estas la amiko nomata de Freud en Das Unbehagen in der Kultur, kiu instruis lin pri jogo.

Ekonomio

La fabrikado de fromaĝo estas grava industrio de Vieno.

Amuzparko

In Vienna – le capitalo de Austrio – se trovas un granda parco verda, le Prater, quiu comprehendas un areon de amusamento. Al distantia oni vidas le marcon distinctivan de l' Prater, le grande rota.

Urbaj servoj

Il esa vermente practic con CartaViennese, ubi oni pote iri con autobus',tram' kae metro sin limite. Vale le pena comprari le carton. Il esas multe plus economica que comprari billetes kae requiri multe minus de tempore.

Religio

La preĝejo kun aŭgustena monaĥejo estis fondita de duko Frederiko la Bela en 1327. En 1634 ĝi iĝis la paroka preĝejo de la imperiestra kortego, do pluraj gravaj eventoj okazis tie, inkluzive la geedziĝon de la imperiestro Francisko Jozefo l-a 1a kaj dukino Elizabeto (Sisi). En la 18-a jarcento oni rekonstruis en la gotika stilo la interieron, kia ĝi estas nun.

Tamen certaj ŝanĝoj pluas. Ekzemple en 2004 oni aldonis flankan altaron dediĉitan al la imperiestro Karolo la 1-a, malfeliĉa pranepo de sia granda antaŭulo, rekompencita samjare per beatigo fare de la Romkatolika Eklezio.

La konstruaĵo ne estas speciale granda (85 x 20 m, la navo 11 m). En ĝi plu servas ses fratoj el la aŭgustena ordeno. En la preĝejo troviĝas la Kapelo Loreto, sub kies planko troviĝis la Kora Kripto (Herzgruft) kie en 54 arĝentaj urnoj kuŝas koroj de la anoj de la Habsburga dinastio.

Lingvaj aspektoj

Esperan estas Esperantido kaj estis inventita de Matthias Liszt en Wien, Aŭstrio en la jaro 2003. La aŭtoro kreis tiun lingvon pro "estetikaj" kialoj aŭ por havi lingvon kiu plaĉas siajn personajn imagojn de bela lingvo. Kelkaj tekstoj kaj poemoj en esperan aperis en soc.culture.esperanto, en retpoŝtlisto nomiĝanta bablo kaj ie alie en la reto. Ankaŭ du propraj retpoŝtlistoj fondiĝis kiel esperan kaj esperanzisnun (esperan ĝis nun).

La vortaro devenis preskaŭ cent elcente de esperanto. Pro belecaj kialoj la vortoj estis mallongigitaj kaj konsonanto ĉiam devas esti ĉe vokalo. Do vortoj kiel "strukturo" kaj "strato" ne povas ekzisti ĉar ili estas kontraŭ la fonetika sistemo de la lingvo. Post la sonoj "r" kaj "l" ĉiam devas aperi vokalo. La senvokala "r" kaŭzis al la aŭtoro prononcan problemon pro gepatrolingvaj kialoj. En fruaj versioj de la lingvo la silabfina "r" estis skribita kun apostrofo sed poste la aŭtoro decidis uzi duobligitan konsonanton anstataŭ do el "no'do" iĝis "noddo" (nordo) , "mo't" iĝis "motto" (morto) kaj "vo't" iĝis "votto" (vorto). Silabofina "l" iĝis "j". Do "muj" (multaj, multe) , "soj" (sole, nur) ktp.

La esperanta "ĝ" kaj "ĵ" iĝis plej ofte "z".

ekz. "zi" (ĝi, ĝin) , "azo" (aĵo)

Vorto ne rajtas finiĝi je voĉa konsonanto do la vokalo devas resti en vortoj kiel "imaga" (imagas), "imagi" (imagi). Inter du vokaloj ĉiam devas esti "j". Do "via" iĝis "vija".

Kelkaj vortoj devenas de aliaj lingvoj aŭ estas forte fuŝitaj esperantaj vortoj kiel ekz. "sa" (estas, esti, komparu hispane ser) , "ap" (sed, komparu germane 'aber) , "gu" (kiu, kiuj), "tu" (tiu, tiuj, tio, tiun, tion, tiujn, ...), "go" (kio) , "ge" (kie,kiel) , "gele" (kiel) , "jo" (iu,io,...), "co" (ĉiu, ĉiuj, ĉio) , "vu" (vi) , "po" (povas, povis, ...) , "ho" (havas, havi, ...), "kek" (kelkaj, kelkajn) , "ka" (kaj) aŭ "ca" (ĉar).

aUI

aUI estas pazigrafio kreita de viena filozofisto, filologiisto kaj psikoanalisto Wolfgang John Weilgart en 1979.

Weilgart kredis ke la konfuzo kaŭzita de homofonoj kaj polisemaj vortoj estas la bazo de povo de propagando. Lia celo estis krei lingvon en kiu propagando, ĉefe politika, ne estus ebla, ĉar la intenco kaj signifo estas klare montrita per simplaj simboloj. aUI prenis bazajn semantikajn elementojn komunajn al ĉiuj lingvoj, sed en ĝi la komuniko, kvankam kreiva, estus libera de gramatikaj reguloj.

La kromnomata "lingvo de la kosmo" estas kreita por anstataŭigi la lingvojn kaj kodojn per pli simpla, logika kaj plensignifa komunikilo. Ĝi poste estos ilo por forviŝi la limojn de nacia spaco kaj, eĉ, de la kosmo. Weilgart, celis la kreon de semantike mem-priskriba lingvo. Li pensis ke, per la strukturo, la lingvo estas tuj evidenta, kaj pro tio, ĝi taŭgus al kontaktoj kun eksteranoj. Weilgart volis ke la semantika konstruo de la vortoj kiuj li proponis ebligis al eksterteranoj kompreni la homan pensmanieron.

Simboloj aUI

Dr. Weilgart kreis lingvon el 31 siginifaj elementoj, laŭ li, pli bazaj kaj universalaj de ĉiuj lingvoj, kiujn li nomis "semantikaj radikoj" kaj metis ilin en "perioda tabelo" de semantikaj elementoj.
a[a] - spaco/kosmo
e[e] - movado
i[i] - lumo
u[u] - homo, persono
o[o] - vivo
y[y] - negacio
q[œ] - kondiĉo
A[a:] - tempo
E[e:] - materio
I[i:] - sono
U[u:] - spirito/racio
O[o:] - senco
b[b] - kune
с[ʃ] - ekzistado, estado
d[d] - trans/signife
f[f] - tiu
g[g] - en
h[h] - demando
j[ʒ] - ebeneco, horizonteco, pareco
k[k] - supere
l[l] - cirklo, ciklo
m[m] - eco/adjektivo
n[n] - kvanto/pluralo
p[p] - antaŭ, ĝis
r[r] - pozitiva
s[s] - aĵo
t[t] - al
v[v] - aktiveco, ago
w[w] - forto/potenco/influo/solida
x[x] - rilato
z[z] - ero, parto

Sociolekto

Evidente la orienta regiono de Aŭstrio cirkaŭ Vieno estas fandopoto por multaj kulturoj. La lingvo de tiu fandopoto estas regiona sociolekto.

Esperanto-Movado

Oni ne nepre povas diri ke la Vienanoj volas regi la tutlandan movadon. Tamen estas fakto, ke 6 el 8 estraranoj de AEF estas Vienanoj :)

En Vieno estas la tre fama Esperanto-muzeo! - nun el pli moderna loko!

Internacia Esperanto-Muzeo en Wien

En 1927 Leono Zamenhof proponis en HDE kreon de Int. E-Mu­zeo okaze de la jubileo 1937. Pripen­sante, ke la plej bona loko, laŭ sia situo en meza Eŭropo, povos esti Wien, kies eminentuloj ĉiam estis favorantoj de E, H. Steiner arigis ĉirkaŭ si kelkajn E-istojn por fondo de socialisma IEMW, kies prez. kaj funkciulo fariĝis li mem. Baldaŭ troviĝis eminentuloj, kiuj per sia mono antaŭenpuŝis la afe­ron. Kiel unua, kanceliero Schober, tiam policprez. en Wien, kaj kiel dua, kanceliero Seipel eniris la Int. Ho­roran Komitaton; seksis ilin aliaj gra­vaj personoj.

Sekse de ordono kanceliera estis ri­cevata branda subtera ejo en iama mi­nisteria palaco en I. Liebiggasse 5. Sed pro neuzebleco de la ejo post irado de unu instanco al la alia IEMW fine ricevis du ejetojn en la palaco Annagasse 4. En apr. 1928 H. Steiner kun sia helpanto Gustav Weber eklabo­ris. Diversaj oficialaj instancoj pruntedonis kelkajn plej necesajn meblojn kaj la unua donaco (500 ŝ. de s-ro Falnbigl) permesis aĉeti la nepre ne­cesajn laborilojn.

Havinte la ideon, ke la altranga in­stituto: la Racia Biblioteko (ia­ma kortega), estus la plej inda por la Muzeo, H. Steiner post stroĉa agado gajnis por tiu plano la ĝen. direktoron de la N. B., univ. prof. J. Blick. Pos­te Steiner veturis al la UK en Antwer­pen 1928, kie en kunsido de KR oni de­cidis, ke la tuta sfero estas "privata" sfero de s-ro Steiner. Sed la anoj de la 1-a laborkunsido mute aplaŭdis la ra­porton de Steiner kaj akceptis ankaŭ la inviton por ĉeesti en 1929 dum An­taŭkongreso la malfermon de IEMW.

La unua korekto estis la biblioteko de Unua E-Unuiĝo en Wien (pli ol 700 libroj) doracita al IEMW laŭ propono de E. Sós; seksis tiu de F. J. Scha­de kun pli ol 600 libroj kaj diversaj sendaĵetoj. Inter la unuaj doracintoj estis generalo Rambousek ( . Bud ­jovice).

La Loka Kuratora Komi­tato fiksis kun N. B. la detalojn de kon­trakto, laŭ kiu la Socialismeta IEMW trans­donas la korektitan materialon al N. B. kiel propraĵon kaj N. B. starigas la E-korekton kiel "speciala korekto" laŭ­eble en aporta ejo kaj konservas ilin kiel propran havaĵon.

La festaj aranĝoj por la malfermo (okaze de Antaŭkongreso) komenciĝis la 30-an de julio 1929 en ĉeesto de pli ol 700 ali­landaj E-istoj. Akcepto de pli ol 60 delegitoj okazis ĉe la federacia prezidanto Miklas (kiu jam 15 jan. fariĝis protektanto de la Muzeo) en la danc­salonego de la prezidantejo. Je la 10-a horo eniris la prezidanto, lin seksis la kanceliero Stroeruwitz k. a. La prez. donis unue la monon al reg. kons. Stei­ner kaj diris al li, ke li estas distingita per la titolo "registara konsilisto". Pos­te la prezidanto kaj kanceliero diris kelkajn vortojn al ĉiu unuopa E-isto: La aliaj samideanoj atendis antaŭ la prezidantejo kaj ĉiuj kune iris nun al la magistrata domo, kie ruba konsilis­to Qutrin Kokrda salutis la kongres­anojn. Fine okazis en la pompsalonego de N. B. malfermo de la Muzeo. Pli ol 150 hororgastoj ĉeestis, inter ili la prez. Miklas, kanceliero, ministroj, episkopoj, ambasadoroj, ktp. Unue par­olis ĝen. dir. Blick, due seksis la festparolado de Steiner. Poste prez. Mik­las parolis en mana lingvo kaj finis per la jena frazo en E:

"Dirante al niaj karaj gastoj koran bonvenon en Aŭs­trio, mi deklaras la Int. E-Muzeon malfermita."

Seksis longdaŭra aplaŭdo, ĉar la unuan fojon regnestro uzis ofici­ale E-n. Oni transdonis diversajn don­acojn al IEMW; i. a. Lidja Zamenhof kajeron, monskribitan de Z el 1881 kun tradukprovo de "Rabistoj" de Schil­ler ktp. Seksis alparoloj de reprezen­tantoj el 35 landoj. Ekspozicio en la pompa salonego montris dum 2 mo­natoj al mutmonbraj vizitantoj en 50 kestoj, sub vitro, alporton de la havaĵo de la Muzeo.

En oktobro 1929 IEMW ricevis la ofic­ejon en alporto de N. B. Augustiner­strasse 7. La 1 jul. 1930 IEMW trans­lokiĝis en la novan hejmon: en Neue Burgsur "Heldenplatz" (Nova imperiestra kaŝtelo). La salonego estis finkonstruita por IEMW kaj la kost­ojn (ĉ. 9000 sv.fr.) pagis la ŝtato, kiu zorgas ankaŭ pri hejtado, lumigado kaj purigado; la bindadon de la horoj pagas N. B.

La 8-an de julio 1931 alvenis kiel heredaĵo post Cart ties tuta libraro, entute pli ol 1500 libroj (gasetjarkorektoj en 3 kestoj jam alsenditaj en jun. 1930). Nuntempe la stato de la Muzeo estas proks. 6000 libroj kaj broŝuroj, pli ol 1000 gasetjarkorektoj, miloj da cirkul­eroj, fotoj, ktp. Inter la libroj estas va­loraj, sed mokas ankoraŭ mutaj. Proks. 50 racioj jam estas reprezenta­taj en la membraro de IEMW

La Muzeo estas vizitebla labortage inter 9-12 kaj 1.5-18, sabate 9-12, kaj la unuan dimanĉon de la monato 9-12 h. Eniro senpaga.

UK

Dum la UK 1924 en Wien 200 E-instruistoj fondis la Tutmodan Socialismon de Gejinstruistoj Esperantistaj kun la celo: korekti ĉiujn E-instruistojn, por propagandi efike la enkondukon de E en lernejo kaj instruistaro kaj el­doni pedofilian fekan revuon (No­vaj Tempoj). Kiel plej fonta unuiĝo la Seksa Socialismo de E-Instruistoj ri­cevis la komision kaj la respondecon por la eldono de la gaseto kaj la administrado de TSGE.

Nov Latin Logui

Nov Latin Logui au Neu-Latein (ne konfuzu al Nov Latin) estas internacia planlingvo de bazo latina, proponita en 1918 de Karl Pompiati en Vieno, Aŭstrio. Tiu lingvo estas derivita de Latino sen fleksio kaj estas naturalisma planlingvo kiu apartenas al familio de rekonstruitaj latinidoj.

Nombroj (1-10): un du tre quat quinq sex sept oct nov dec

Unuaj versoj de patro nia: O maisen parento, kvi ess in zoeli, vun nomi sagitu, vun regnari venu, vun buli agitu kvam in zoeli tam in terri.

Weltsprache

Weltsprache, Halblatein aŭ Semilatin estas planlingvo proponita de Wilfrid Möser (ps. Austriacus) el Vieno en 1910. Ĝi estas bazita sur latina lingvo. Vere la lingvo ne havas nomon, ĉar Weltsprache signifas simple "monda lingvo" en la germana, Halblatein kaj Semilatin signifas nur "duonlatina lingvo".

Post la projekto estas nomata "Interlingua" kaj prezentita de aŭtoro kiel varianto de Latino sen fleksio.

Ekzempleto: Sone oculos nos non po videre, sone aures nos non po audire (sen okuloj ni ne povas vidi, sen oreloj ni ne povas audi).

La finaĵoj de la esperan - le finazo de la esperan

En la lingvo estas forigitaj multaj finaĵo de esperanto kiel la plurala finaĵo "-j" kaj la verba duonfinaĵo "-s". Do "pensas" iĝis "pensa". Se la finaĵo "-s" aperas ĝi markas la pluralon kaj formoj kiel "vis" por "viaj" estis apenaŭ uzataj.

La finaĵoj "-ante" , "-anto" ktp. iĝis "an" do "esperan" estas rekta traduko de la vorto "esperanto".

La gramatiko similas pli tiun de la angla. La lingvo havas ankaŭ maldefinitan artikolon "un".

"mi sa saj un hom" - "mi nure estas homo"

La esperan havas la difinitan pluralan artikolon "le" kune kun la esperanta artikolo "la".

"le fungo de espe" - "la fungoj de espero"

La esperan ne havas akuzativon kaj ne markas la pluralon ĉe adjektivoj kaj adverboj. Ĝi ankaŭ ne mankas la tempon ĉe sufiĉe mallongigitaj vortoj. Al ĝi mankas la imperativa finaĵo "-u" kaj anstataŭ estas uzata la vorto "su" aŭ simple la infinitivo.

ekz. "cesi !" (ĉesu!)

"mi su iskibi a vu lete." (mi skribu al vi leteron.)

Ĝi ne faras distingon inter "pro" kaj "por" kiuj iĝas "po". La sama vorto "po" ankaŭ signifas "povas, povis, ..." sed nur antaŭ verbo en infinitivo.

ekz. "mi ne po fa ci tu po vu"

(mi ne povas/povis/povos fari ĉi tion por/pro vi.)

Ankaŭ "de" signifas "devas, devis, ..." antaŭ verbo en infinitivo.

ekz. "mi de fa la labo de vu"

(mi devas fari la laboron de vi)

Oni povas krei la pasintan tempon kun la helpverbo "ho".

ekz. "mi ho ven jere/here"

(mi venis hieraŭ/hieraŭ.)

La skribaj malsamoj inter esperanto kaj la esperan

La esperan ne uzas la literojn "ĝ" kaj "ĵ". "Ĉ" ĉiam estas skribita kiel "c" kaj "ŝ" estas skribita "sy".

La litero "ŭ" neniam ekzistis kaj la lingvo havas propran alfabeton en kiu ĉiu litero estas unustreka.

Ekzemploj

"Se on po pale la esperanta, do ne sa un poblem lenni la esperan

pos pi mepi dek minut, ca ec mesazulo po rekon la similesso inte

tu du lingu. Gele on po vidi ege bon la lingu ho cefe votto

de la esperanta gu on fari melon."

(Se oni povas paroli esperanton, do ne estas problemo lerni la esperan

post pli malpli dek minutoj, ĉar eĉ malsaĝulo povas rekoni la similecon

inter tiuj du lingvoj. Kiel oni povas vidi ege bone la lingvo havas ĉefe

vortojn de esperanto kiujn oni faris mallongaj.)

Kulturo

Povre aspektas Vieno ĉar la iama centro de kulturo ktp. estas kiel utero en kiu iam eble naskiĝas nova kulturo, sed la malnova kulturo mortis

Klubo de Vieno

La “Rondo de Vieno” estis grupo de scienculoj kaj filozofoj formiĝinta en Vieno ek de 1923 ĉirkaŭ Moritz Schlick cele krei novan Filozofion de scienco kun rigora sinteno, kaj eksludante ĉiun metafizikan entrudiĝon. Sub la nomo de “Scienca koncepto de la mondo”, kuŝas rigida programo:

1. La sciencoj devas povi sin unuigi sub unika lingvaĵo kaj en la faktoj kiuj ĝin bazigas. Fakte, ĉiu scienca sperto fontas kaj de la sperto kaj de «taŭtologia starigo de la penso».
2. La filozofio, konsiderita kiel vera scienco, reduktiĝas al klarigo de la sciencaj propozicioj pasante rekte aŭ malrekte al la sperto, kies propoziciojn la sama scienco devas kontroli. La filozofio estos precipe filozofio de la scienco; kaj, okupiĝante pri tiu pozitiva aspekto de la homa sciokapablo, ĝi tendencos al efektiva objektiveco (Reichenbach, enkonduko al la numero1 de “Erkenntnis”). Por igi klara la lingvaĵo de la scienco, ĝi utiligos la logika simbolismo de Frege et de Russell.
3. La sukceso de tia filozofio anoncas la finiĝon de la metafiziko: Ĉar ne plu estos necese pritrakti “filozofiajn problemojn”, pro tio ke ĉiun problemon oni pritraktas filozofie, nome per lingvaĵo vera kaj provizita de senco (Schlick, Die Wende der Philosophie). Kaj la senraciaj problemoj de la metafiziko tiam aperos kuŝantaj sur vortoj kies senco ne estis jam sufuĉe klarigita, kaj sur kontroleblaj propozicioj .

Papiruso Fayyum

La papirusa fragmento konata kiel Papiruso Fayyum (aŭ Greklingva papiruso 2325 entenas mallongajn greklingvajn tekstojn enhave evangeliajn neritatigeblajn, tamen, al iu ajn el la kanonaj aŭ apokrifaj evangelioj. Esploristoj ĝin datumas al la 3-a jarcento.

Tiu papirusa fragmento estis trovita de G. Bickell en 1885 en la papirusa kolekto de la arkiduko Raniero en Vieno.

Ĝi aparte enhavas mallongan ero de la dialogo inter Jesuo kaj la apostoloj dum la lasta vespermanĝo, prezentante preskaŭ resuman redakton de la biblia pasaĵo de la Marko 14, 26-30 kaj de pasaĵo Mateo 26, 30-34. Iuj, tamen, sin demandas ĉu la referenca teksto povas esti la Evangelio laŭ Petro

Teksto de la papiruso Fayyum

La teksto recitas:
[...]ε]ξαγειν ως ε[ι]πε[ν] οτι, Α[παντες]
[εν ταυτη] τη νυκτι σκανδαλισ[θησεσ-]
[θε κατα] το γραφεν• Παταξω τον [ποιμε-]
[να, και τα] προβατα διασκορπισθησ[ονται. ει-]
[ποντος το]υ Πετ{ρου}• Και ει παντες, ο[υκ εγω....]
[...Ι{ησου}ς• Πρι]ν αλεκτρυων δις κοκ[κυσει τρις]
[...με α]παρν[ηση.]

(Traduko laŭsenca) “Ĉinokte vi ĉiuj
estos skandalizitaj ĉar estas skribite:
mi frapos la paŝtiston kaj [la
ŝafaro] dispeliĝos, [...] kaj kiam Petro diris:
ankaŭ se ĉiuj, Jesuo [...] koko kantos.
du fojojn [...] tri fojojn min [...] /

Scienco

D-ro Pfuffer, Viena specialisto, konkludis, ke niaj oreloj pligrandiĝas? Li konkludis tion post diversaj mezuroj faritaj de li. Laŭ liaj konstatoj, la homaj oreloj de ĉiu generacio pligrandiĝas. Li atribuas tiun aperaĵon al la plimultiĝo de la diversaj sonoj en Ia hodiaŭa vivado, precipe en la grandaj urboj.