Urbo

"Eĉ signo ne restis, kie urbo estis"

~ Zamenhof

"Ne bruu ribele, nun el eb’ iru urben. (eb' estas mallongigo de ebeno)"

~ stultulo pri urbo

"Estas interese por mi, vere, diskuti kun vi pri tiuj aferoj..."

~ iu pri ĉi tiu artikolo

"Voluntez lektar la tre interesiva informaji sube "

~ idisto

"Salute entusiastas de interlingua!"

~ Interlingvaisto

"Kio estas la fonto de ghi?"

~ Abato de la Tepeyac

"Ĉi tiu artikolo vere impresas min kiel tre malbona artikolo"

~ Duŝanbeano

Urbo estas vasta aro de domoj, aranĝitaj laŭ stratoj. Alivorte, urbo estas loĝa kolonio kun precipe grava statuso kiu diferencigas ĝin de vilaĝo.

En Genezo (ĉap. 2 kaj sekvaj), la unua viro estis kreita, post la unua virino. Ili havis du filojn - Kainon kaj Habelon. La unua murdis la duan, estis malbenita, foriris kaj... edziĝis al virino kaj fondis urbon! Kiel klarigi la devenon de la homoj, kiuj devis loĝi en tiu urbo?

Moroj

En urboj loĝas diversaj homoj, kiuj devas lerni intertoleri. Do liberalaj moroj kaj reciproka respekto inklinas regi en urboj. Tamen la novaj ĉirkaŭurbaj komunumoj kaj ankaŭ la malnovaj kamparaj komunumoj estas tre homogenaj kaj ne sentas devon toleri diversecon.

Krome en la ĉirkaŭurbaj komunumoj inklinas loĝi fortuloj kaj en la urboj malfortuloj. La kamparanoj ofte estas malfortaj, sed ili estas des pli moralismaj.

Ĝemelurboj

La rilato inter du urboj devas simili pli al frata rilato, ol al ĝemela. Se iu havus ĝemelon, ili aspektus simile, kaj tiuj samaĝus. Ĝemeloj *preskaŭ* nepre havas biologie ambaŭ la samajn du gepatrojn, sed persono povas havi gefratojn adoptitajn. Oni povas havi nur unu ĝemelon, sed povas havi plurajn gefratojn. Ĝemela urbo elvokas la ideon de tia kiel Budapeŝto, kiu konsistas el la partoj Buda kaj Pest, ĉiu sur sia flanko de la Danuba rivero.

Sur zebra pasejo

Maljunulo trairas straton sur la pasejo. Aŭtomobilo trafas lin kaj ĵetas lin teren. La stiranto haltas kaj krias kolere:

- Estu pli atenta!.

- Kial? Ĉu eble nun vi retroveturas?

Akiro

Braveco prenas urbojn, kaj malsaĝo - kreditojn.

VILAĜA TOMBEJO

Antaŭ komenci labori en vilaĝo, nova kuracisto vizitis lokan tombejon, sed li trovis ĝin iomete...malgranda.

Aforismo de Beresdorf

Hodiaŭ du trionoj de la loĝantaro vivas en la grandaj urboj aŭ en la ĉirkaŭaĵoj, la alia triono sur aŭtoŝoseo atendas eblecon eliri.

Listo de Urboj

Urbaj nomoj apartenas al ties naciaj lingvoj. Tial esperantigi ilin ni ne rajtas kaj tre ofte eĉ ne povas. En Muenchen loghas germanoj, sed ne angloj nek poloj; tial ni devas diri Muenchen, sed ne Munich aŭ Monachium! Tiel same: Zuerich, Basel, Bonn, Leipzig ktp. Kompreneble, ankau Tampere.Jen la listo de ĉiuj urboj en la mondo kun nacilingvaj nomoj:

Aŭstrio (Noricum & Raetia, novlatine Austria)

• Graz: Graecia, Graecium (Styriae)
• Innsbruck: Aenipontum, Oenipontum, Pons Aeni
• Linz: Lentia
• Neumarkt: Noreia
• Petronell: Carnuntum
• Salzburg: Iuvavum
• Seckau: Seccovia
• Wels: Ovilava
• Vieno: Vindobona, Juliobona, Vienna (Austriae)
• Wilten: Veldidena

Belgio (Gallia Belgica)

• Antverpeno: Antverp, Antverpiae, Anvers, Amberes
• Bruĝo: Brugis Flandorum
• Bruselo: Bruxellae, Bruxellis
• Gent: Gandavi, Gandavensis
• Lieĝo: Leodii
• Tungro: Aduatuca Tungrorum
• Ursel: Ursellis

Britio (Britannia, novlatine Britannia Magna)

• Cambridge: Cantabriga
• Canterbury: Durovernum
• Chester: Deva
• Colchester: Camolodunum
• Dover: Dubris
• Ipswich: Gippevicum, Gypsuicum
• London: Londinium, Augusta Trinobantium
• Oxford: Bellositi Dobunorum, Oxonia
• York: Eboracum

Cipro (Cyprus)

Ĉeĥio (Germania Libera, novlat. Cechia)

• Brno: Brinna, Brinnium, Bruenna, Bruna, Eburodunum
• Prago: Praga
• Uherské Hradiště: Rediss super Morauam (1301), Hradisst (1325), Radyss (1350), Gradicensis civitas (1383), zem Radisch (1402)

Danio (Iutae, novlatine Dania)

• Kopenhago: Hafnia

Finnlando (novlatine Finlandia, Finnia)

• Turku: Aboa

Francio (Gallia, novlatine Francia)

• Agen: Agennum, Aginum
  
• Aix-en-Provence: Aquae Sextiae
• Arles: Arelas, Arelate
• Auxerre: Autissiodorum
• Avignon: Avenio, Avinioni
• Besançon: Bisuntium
  
• Bordeaux: Burdigala
• Clermont-Ferrand: Averna, Claromontium
• Colmar: Columbaria
• Dijon: Diviodunum, Divionum
• Dunkerque: Dunkerciae
• Grenoble: Gratianopolis
• Le Mans: Cenomanum
• Le Puy: Anicium
• Lille: Insulae, Insulis Flandorum
• Limoges: Lemovicum
• Lyon: Lugdunum Sequanorum, Lugdunensis, Leon, Lione
• Marseille: Massilia
• Metz: Divodurum, Mediomatricus, Mettis
• Montpellier: Mons Pellusanus
• Nantes: Nannetum
• Narbonne: Narbona
• Nîmes: Nemausum, Nemausa
• Nico: Nicaea
• Orange: Arausio, Oragnia
• Orléans: Aurelia, Aurelianum, Aureliopoli
• Paris: Lutetia, Lutetia Parisiorum
• Reims: Remis, Rhemes, Durocortorum
• Rennes: Redones, Redonum
• Saint-Malo: Maclovium
• Strasbourg: Argentina, Argentipolis, Argentoracum, Argentorati, Argentoratum, Augusta Trebocorum
• Troyes: Trecae, Tricassium
• Verdun: Virdunum

Germanio (Germania)

• Aachen: Aquisgranum, Aquae Grani
  
• Altdorf: Altdorfii
• Altenburg: Altenburgi in Misnia
• Andernach: Antunacum
• Augsburg: Augusta Vindelicorum
• Bamberg: Babenberga, Baumbergensis
• Bonn: Colonia Bonnensis, Bonna
• Berlin: Berolinum, Colonia ad Sprevum, Colonia Marchica
• Braunschweig: Brunonia, Brunsviga
• Bremen: Brema, Fabirana, Phabiranum Saxorum
• Chemnitz: Chemnicium
• Dortmund: Tremonia
• Dresden: Dresdae
• Düren: Villa Duria
• Duisburg: Duisburgi ad Rhenum, Teutoburgum, Teutopolis
• Erfurt: Bicurgicorum Metropoli, Herevordia
• Essen: Assindia
• Frankfurt am Main: Francofortum ad Moenum, Helenopolis, Vada Francica
• Frankfurt (Oder): Francofortum ad Oderam, Francofortum ad Viadrum, Francofortum Marchionum
• Freiburg im Breisgau: Friburgi Brisgoiae
• Füssen: Foetes
• Görlitz: Gorlici, Gorliticum
• Glückstadt: Tychopolos
• Greifswald: Gryphisvaldia
• Großräschen: Redschin magnum
• Halberstadt: Hemipolis
• Halle (Saale): Salica
• Hamburg: Hammipolis, Hammaburgum, Hammonia
• Hannover: Hanovera, Hannoveria
• Herne: Haranni
• Hof an der Saale: Curia Variscorum
• Ingolstadt: Angelstadium, Auripolis, Ingolstadii
• Jena: Gena, Jenae
• Jülich: Juliacum
• Kassel: Cassel
• Kempten: Campidonum, Cambodunum
• Kiel: Chilonium, Kilia, Kilonia
• Köln: Agrippina Romanorum, Agrippina Ubiorum, Colonia Agrippinensis, Colonia Claudia Ara Agrippinensium, Sancta Colonia Dei Gratia Romanae Ecclesiae Fidelis Filia
• Konstanz: Augusta Turgoïorum, Constantia
• Konz: Contionacum
• Ladenburg: Lopodunum
• Leipzig: Lipsia
• Lübeck: Lubecae
• Magdeburg: Magdeburgum, Virginum civitas
• Mainz: Moguntia, Moguntiacum
• Mayen: Megina
• München: Monacum, Monachii
• Münster: Monasterium
• Neuss: Novaesium
• Nürnberg: Neroberga, Norimberga, Nuremberga
• Paderborn: Padiborna
• Passau: Bacodurum, Batavia, Bathavinus, Bazzowa
• Pforzheim: Phorca
• Regensburg: Ratisbona, Castra Regina
• Saarbrücken: Saravipontus
• Trier: Augusta Treverorum
• Uelzen: Ulyssea
• Wiesbaden: Aquae Mattiacae
• Wittenberg: Vitebergia
• Worms: Vormatia
• Würzburg: Herbipolenci, Herbipolis
• Xanten: Ulpia Traiana
• Zülpich: Tolbiacum
• Zwickau: Cygnea

Hispanio (Hispania)

• Barcelona: Barcino, Barchinona, Barcinona
• Bilbao: Flabiobriga
• Cartagena: Carthago Nova
• Granada: Garnatae
• Madrid: Mantua, Martriti
• Osuna: Ursaona
• Salamanca: Salmanticae
• Santandero: Portus Victoriae Iuliobrigensium
• Sevilla: Hispalis
• Toledo: Toletum
• Valladolid: Pincia, Pintia, Valdoletum, Vallisoletum
• Valencio: Valentia

Italio (Italia)

• Brindisi: Brundisium
• Bergamo: Bergomi
• Bologna: Bononiae
• Bozen: Bolsanum, Pons Drusi
• Brescia: Brixia
• Capri: Capreae
• Florenco: Firence
• Lecce: Lycium
• Milano: Mediolanum
• Napolo: Neapolis
• Padovo: Padova
• Piacenza: Placentiae
• Romo: Roma
• Seborga: Castrum Sepulcri, Sepulcri Burgum, Seporca
• Trento: Tridentum
• Udine: Utini
• Venecio: Venetiis
• Vicenza: Vicentiae

Kroatio (Dalmatio, novlatine Croatia)

• Dubrovnik Ragusa

Nederlando (Germania Inferior)

• Alkmaar: Alcmariae
• Amsterdamo: Amstelaedami, Amstelodamum, Amstelredami, Irenopolis
  
• Arnheim: Arnhemicum, Arnhemii Geldriae, Arnum
• Den Haag: Haga Comitis
• Gouda: Gaudae
• Leeuwarden: Leovardia
• Maastricht: Traiectum ad Mosam
• Nijmegen: Noviomagus
• Roermond: Ruraemunde
• Rotterdam: Roterodamum
• Utrecht: Traiectum, Ultraiecti ad Rhenum

Pollando (Germania Libera, novlatine Polonia)

• Bielsko-Biala: Bilici-Biala, Bielici-Biala
• Breslau: Wratislavium
• Gdansko: Gedanum
• Kalisz: Calisia in Suevia
• Krakovo: Cracoviae, Graccouiam
• Liegnitz: Licnicium, Lignitium, Ligus, Lugidunum
• Silezio: Silesia
• Varsovio: Varsovia

Portugalio (Lusitania)

• Coimbra: Conimbricae
• Lisbono: Olysippone, Lisbonum

Prusio (Borussia)

• Danzig: Gedanum
• Elbing: Elbingensis
• Frauenburg: Ginnepolis
• Königsberg: Regiomontanus
• Thorn: Thorunensis

Rumanio (Dacia, neulat. Romania)

• Cluj: Claudiopolis
• Cluj-Napoca: Napoca

Serbio (Moesia Superior)

• Niš: Naissus
• Beogrado: Singidunum

Slovakio (Germania Libera, neulat. Slovacia)

• Bratislava: Bisonium, Bosania, Brecislaburgum, Busonium

Svedio (novlat. Suecia)

• Gotenburgo: (novlat.) Gothoburgum
• Helsingborg: Elsinburgum, Elsenberga
• Lund: Londinium Gothorum, Londini Scanorum, Lunda
• Stokholmo: Holmia
• Strängnäs: Strengnesium
• Uppsala: Upsaliae
• Uranienborg: Uraniburgus

Svislando (Helvetia)

• Augst: Augusta raurica, Augusta Rauracorum
• Avenches: Aventicum,
• Bazelo: Basilia, Augusta Basiliensis, Augusta Munatiana, Athenae Helveticorum, Athenae Rauracorum
• Berno: Berna
• Friburgo en Ueĥtlando: Friburgum Nuithonum
• Ĝenevo: Genava, Geneva, Gebenna, Aurelia Allobrogum
• Grizono: Curia
• Morges: Morgiis
• Pruntrut: Brunntrudum, Bruntraut
• Ŝafhaŭzo: Probatopolis, Sebasthusia
• Ŝvico: Suitia
• Soloturno: Solodurum
• Thun: Dunum
• Windisch: Vindonissa
• Vinterturo: Vitudurum
• Yverdon: Ebrodunum
• Zugo: Tugium
• Zuriko: Turicum, Tigurum

Turkio (Asia, novlat. Turcia)

• Antioĥo: Antiochia
• Balat: Miletus
• Bergama: Pergamum
• Efes: Ephesus
• Bodrum: Halikarnassos
• Edirne: Hadrianopolis/Adrianopel
• Iskenderun: Alexandretta
• Istanbulo: Bycantinium, Constantinopolis, Nova Roma
• Hissarlik: Troia

Azio

Israelo (Iudaea)

• Jerusalemo: Hierosolyma, Aelia Capitolina

Libano (Phoinica)

• Baalbek: Heliopolis
• Beirut: Berytos
• Tyre: Tyrus

Sirio: (Syria)

• Baniyas: Balaneae
• Damasko: Damascus
• Latakia: Laodicea
• Tadmur: Palmyra
• Tartus: Arados

Afriko

Egiptio (Aegyptus)

• Aleksandrio Alexandria

Maroko (Mauretania)

• Tanger: Tingis

Tunizio (Africa)

• Tunizo: Carthago