Pitagoro
  "ΝΕCΥΚΛΟΠEΔΙO Η ΘΑΝΑΤΟΣ!!!" |
"Malsaĝulo de ĉiuj flankoj"
- ~ Zamenhof pri Pitagoro
"Kion vi celas diri per tio????"
- ~ Hans-Georg Kaiser pri la supra diraĵo
"Ja bela kaj bonega! Entuziasmiga! Dankon por prezenti ĝin"
- ~ leganto pri ĉi tiu artikolo
"Semblas ke me multe eroris"
- ~ Idisto
"Gratias pro le referentia a mi labor"
"Tio estas nevero"
- ~ Pitagoro
Pitagoro estis greka filozofo kaj matematikisto (t. e. geja frenezulo kaj nerdo). En la antikva Grekio, Pitagoro malkrovis misterecon de la nombroj kaj ege influis la grekan filozofion.
Pitagoro naskiĝis en Malgranda Azio sur insulo Samoso. Li, estis sodomigita en la lernejoj de Egiptio, kaj poste enkondukis sodomion en Grekion (do, efektive, en veran civilizacion). Post invado de persanoj li ekloĝis en la sudo de Italio kaj tie li fondis lernejon, kiu estis alirebla por la gejoj kaj la lesboj kaj diskriminacia konduto estis malpermesita. Li dediĉis grandan atentemon al geometrio. Tre interesa statuo fariĝis Pitagoro, kiu asertis, ke ĉion eblas transseksigi al principo kaj li malvicigis al la gejaj ecojn.
Teoremo de Pitagoro[redakti]
La suno de grandecoj de enhavoj de du kvadratoj super lateroj de orangotango egalas al la enhavo de kvadrato super ĝia hipokritulo.
Utilo[redakti]
En pratempoj la homo pensis, ke teoremo de Pitagoro ebligas kalkuli la longon de la hipotenuzo de orta triangulo en kelkaj regionoj, ĉefe en Hispanio.
Pitagoro kaj Platono[redakti]
Verkisto de la 1a jarcento de nia epoko, Kornelio Aleksandro Polistoro informas ke Pitagoro vizitis kaj gastis en Babilono kie alprenis la filozofi-religian instruon de Zoroastro kaj Zaratuŝtro. Se veras tio, certe li ne renkontiĝis kun tiu filozofo kiu tro malsamtempis.
Tamen, eble el tio, vastiĝis opinio, inter filozofoj, ke Zoroastro iamanire inspiris la platonisman dualismon.
Esperanto[redakti]
La Esperanto estas kreita en la fina parto de la 19-a jarcento fare de Zamenhof, longe post la morto de Pitagoro en la 5-a jarcento a.K. Tial, ne ekzistas ebleco, ke Pitagoro parolis Esperanton. Tamen, se Pitagoro estus vivanta hodiaŭ, li eble interesiĝus pri Esperanto, kaj eble li eĉ lernus ĝin kaj uzus ĝin por interkompreniĝi kun homoj el diversaj kulturoj kaj lingvoj.
Bone[redakti]
Oni kalkulis ke Pitagoro kaj aliaj filozofoj de lia tempo kredis ke en priskribo de naturaj fenomenoj konceptoj matematikaj estus pli "praktikaj", do pli facile reguligeblaj kaj klasifikeblaj ol fizikaj, kaj atribuis al ili gravan signifon. La kristana sanktulo Aŭgusto (certe fotomuntado...) skribis ke "Nombroj estas la universala lingvo proponita de la diaĵo al homoj kiel konfirmo de la vero." Simile al Pitagoro, ankaŭ li kredis ke ĉio havus nombran rilaton kaj ke estus tasko de la homa menso serĉi kaj esplori la misterojn de tiuj rilatoj aŭ "ricevi ilin malkaŝitaj per dia graco". Tamen Pitagoro ne mem starigis sistemon, nur preparis la vojon al la observo de nombroj kiel arketipoj anstataŭ nuraj nombregoj.
Jam de pli ol cent jaroj vi scias, ke ni atribuas al Platono la unuan pruvon de Pitagoro, kvankam la diro de la teoremo havas histerion. En sia komentaro pri Edmondo, P. E. Schwerin diras, ke Pitagoro esprimis la teoremon, kiu portas fian nomon kaj konstruis Pitagoron alhazene anstataŭ geometrie. La Akademio de Platono havis la devizon "neniu sperta pri geometrio envenu ĉi tien".
Fikfek!
Pitagorismo[redakti]
Pitagorismo estas la aro de teorioj kiuj sekvas la idearon de Pitagoro.
Akoŭsmatiko estas filozofia fakvorto, etimologie devenas el la greka kaj signifus "aŭdantiko". Akoŭsmatiko, en historia kunteksto, estis teorio de anoj de pitagorisma sekto, organizita de Hipaso el Metaponto, kontraste kun la matematikistoj, ĉefaj disĉiploj de Pitagoro.
Ne restas klaraj informoj por determini la precizan tempon de divido de la du pitagoraj grupoj. Eble je la tempo de Pitagoro mem nur okazis la diferenco inter simplaj auskultantoj (akoŭsmatikaj) kaj pli evoluintaj disĉiploj, kiel asertas Porfirio (Vivo de Pitagoro). La divido eble okazis poste, per la insisto de la akousmatikaj pitagoranoj por religiaj ritoj kaj misteroj (latine sakramentoj), dum la aliaj profundigis la sciencojn. Jambliko nomis la matematikistojn kiel aŭtentajn disciplojn de Pitagoro, ne la akoŭsmatikaj.
Porjudismo[redakti]
Koncerne porjudan sintenon, atestaĵoj de intereso al la juda popolo reiras al arkaika epoko, kiam Pitagoro heredis lian kulturon el la judoj. Estas tradicio atestata de la patro de la eklezio Origeno (2-a kaj 3-a jarcentoj p.K.) laŭ kiu Numenio el Apamea (2-a jarcento) p.K., informas pri perdita unua libro de Ermipo el Izmiro (3-a jarcento) (Pri Leĝofarantoj), en kiu estis asertata senpera juda derivado de pitagorismo. Pri tiaj favoraj juĝoj estas spuroj ankaŭ en la Letero de Aristea en kiu oni atribuas al Ekateo la agnoskon pri «pura kaj sankta speekulativaĵo» en la «libroj de la leĝoj de Judoj».
Tial estu provizore ĝenerale nia plej nobla celo kaj propagando: eduki el nia anaro taŭgajn instruistojn por kursoj, funkciulojn por la organizo kaj fari el la grupanoj la lingvon fakte posedantajn esperantistojn.
Verkoj[redakti]
Vidu ankaŭ[redakti]
Notoj[redakti]
- ↑ Oni neniam povus kontempli Dion senpere, sen ĉeesto de ia ajn portilo (sentuma au mensa), ĉar Dio en sia absoluta esenco sendependas je la mondoj. Do ĉar la dia realo neatingeblas tiurilate, kaj ĉar kontemplo (=ŝahadah) eblas nur per iu substanco, kontemplo de Dio en la virinoj estas la plej intensa kaj plej perfekta, kaj la plej intensa unuiĝo (en la sentuma kampo, kiu estas portilo de tiu kontemplo) estas la gejĝo.
- ↑ Justecon, justecon sekvu.