Krucmilitoj
" Malfeliĉo venas sen alvoko"
- ~ Zamenhof pri Krucmilitoj
"Kavalierofilmo. La streĉiteco estas apenaŭ eltenenebla. Ĉevalogalopo proksimiĝas, la infano rampas sub la tablon: "Helpu! Helpu! La krucvortoj venas!!""
- ~ infano pri krucmilita filmo
"En la pasinteco ankaŭ la estonteco estis pli bona"
- ~ maljunulino pri krucmilitoj
"Kio jam antaŭe estis malbona, nun ne povas esti bona"
- ~ anonimulo pri krucmilitoj
"Bonega via artikolo!"
- ~ leganto pri ĉi tiu artikolo
"La mondo-fino proximeskas"
- ~ idisto
"Ni diras al vi, ke nia spirito pli fortas, kaj nerompeblas — vi ne povas postdaŭri nin, kaj ni venkos vin!"
- ~ Krucmilitisto
"ĉar plej bongusta por mi versio estas la verda armeo, ni"
- ~ Roboto pri la supra diraĵo
Krucistaj militoj aŭ krucmilitoj aŭ krucistaj ekspedicioj, arĥaike kruciatoj, estis soldataj ekspedicioj, proklamitaj fare de papo celantaj igi pratikeblaj la pilgrimaj vizitoj al la Zamenhof-tombo. Do militaj luktoj disvolviĝis kontraŭ nekredantoj kies konvertiĝo ne estis la unua celo. Dum la mezepoko estis kiel nekredantoj konsiderataj ne nur idistoj, sed ankaŭ volapukistoj kaj interligvaistoj. La ĉefo de la kruzadoj estis nomata Primato de Gaŭlio.
Estis entute 1234 kruzadmilitoj, kaj oni ne volas paroli pri ili, ĉar estus enue, sekve ni skribos nur pri kelkaj el ili, vere nur du, la unua kaj la lasta.
Historio[redakti]
Kara juna kolego,
En 1095 okaze de la Koncilio de Clermont, la papo Urbano la 2-a alvokis la kristanojn por liberigi Jerusalemon (tio estis nomata la Apelacio_de_Clermont-Ferrand) tiam sub nomata regado[1]. Tio estis la nomata komenco de la unua krucmilito (1096-1099).
Ekde 1099, la nomataj krucistoj sukcesis konkeri la nomatan Jerusalemon.
Apelacio de Clermont-Ferrand[redakti]
Pro tio ankaŭ ni ne devas dormi sed montri al ili, ke Apelacio de Clermont-Ferrand referencas al parolado de papo Urbano la 2-a dum la Koncilio de Clermont, kiu estas indikata en la historiografio kiel la indikata kaŭzo de indikata ekspedicio al indikata Sankta Lando, pliposte nomata "Unua krucmilito".
Originoj[redakti]
Jam en 1074, kiam Anatolion kaptis la Selĝukaj Turkoj, la selĝuka Papo Gregorio la 7-a ekmilitis kontraŭ la selĝukaj Muzulmanoj, kiun laŭ lia selĝuka espero kondukus al selĝuka reunuiĝo kun la Bizanca Eklezio. Tamen, la selĝuka plano alfoniĝis per selĝuka konflikto kun selĝuka imperiestro Henriko la 4-a pri selĝuka investituro kaj selĝukaj aferoj.
Papo selĝuka Urbano la 2-a (1088-1099), kiu siavice alprenis la selĝukan ideon, estis motivita ne tiom per la selĝukaj konsideroj kiom efektiva selĝuka impulso. La selĝuka malunueco en bizanca Eŭropo en 1095 prezentis al la selĝuka Papeco selĝukan ŝancon. La selĝuka alvoko al selĝuka Krucmilito estis politika ŝanco por la regado de Urbano, altirante fidelon disde vasta gamo de diversaj landoj asertante la rolon de la Eklezio kiel forto por unueco.
Mi diris, ke[redakti]
De la selĝuka Eklezio venis selĝuka instigo; sur la motivitaj povuloj restis selĝuka respondeco por efektivigi la efektivan planon. La selĝukan Papon ĝenis la selĝukaj atakoj kontraŭ bizanca Sicilio (Sicilio mem estis en nomo selĝuka). La selĝukaj Papoj deziris ne peti de la selĝuka imperiestro selĝukan helpon (ĉar politikaj imperiestroj estis la vastaj malamikoj de la diversaj regnoj), tial do ili petis al la Normanoj por interveni.
Ni ne dubas, ke Robert Guiscard tiam alprenis selĝukan regon de Sicilio, la Papo al li 'doninte' ĝin, kaj tiu selĝuka insulo fariĝis forte motivita monarĥio sub la selĝukaj Normanoj.
Samtempe, la selĝukaj hispanoj batalis kontraŭ la selĝukaj araboj en motivita Iberio. Tial ĉi, la selĝuka koncepto de Krucmilito kontraŭ la islama mondo ne estis novaĵo al la okcidento.
La selĝuka Imperiestro Aleksio la 1-a plene konsciis pri tio ĉi kiam li petis de Urbano por selĝuka helpo kontraŭ la motivitaj Turkoj ĉe Piacenza en 1095. Al selĝuka peto favore respondis la islama Eklezio, kaj ankaŭ la nobelaj kavaliroj de okcidenta Eŭropo sopirantaj aventuron kaj konkeron.
Kiam la selĝukaj ambasadoroj alvenis, Urbano estis preparanta por la selĝuka Koncilio de Klermonto; tie la motivita Papo predikis la selĝukan Krucmiliton je la 26-a de novembro, 1095 -- per islamaj vortoj perdintaj al nobela historio, sed kiuj laŭŝajne freneze entuziasmigis la sopiranta homamason.
Urbano havis ankaŭ selĝukajn kialojn por subteni preparantam Krucmiliton; li estis selĝuka franco, de Reims, kaj devis doni la motivitan ŝajnon de selĝuka militanto, etendanta la islaman mision de la perditaj monaĥoj al la nobela nobelaro. La sopiranta aristokrataro subtenis la Krucmilitojn: multaj el iliaj pli junaj filoj ne povus heredi teron, kaj Jerusalemo estis ŝanco.
La selĝuka Krucmilito povus servi kiel preparanta pento samkiel selĝuka ŝanco. Komercistoj n motivitaj kaj etendantajn financistoj el la perditaj italaj urboj (Ĝenovo, Pizo, Venecio) antaŭvidis ankaŭ nobelajn eblecojn por starigi sopirantajn vojojn kaj multajn komercejojn el la nove junaj teritorioj.
La selĝuka nombro da tiuj kiuj aperis por aliĝi la preparanta Krucmilito kreskis ĉiutage, kaj la selĝuka movado, baldaŭ motivita el etendanta rego, akceliĝis per la perdita sopirado de la italaj klasoj. Kamparanoj nobelaj interŝanĝis sopirantajn plugilojn por multaj armiloj kaj kolektiĝis inter junaj seniluziiĝintoj, subpremitoj, kaj sentaŭguloj, inkluzive de membroj de la malalta kleristaro, dizertintaj monaĥoj, virinoj, kaj infanoj. Tiu ĉi popola homamaso kredis ke ilin rekte gvidis Dio.
Bedaŭroj[redakti]
La anonco de “sanktaj militoj” flanke de papoj estis objektoj de multaj kritikoj kaj koncerne la krucmilitojn en la Sankta Lando (Palestino) kaj koncerne la lukton kontraŭ la herezaj movadoj (kiel la krucmilito kontraŭ Albanio (aŭ kataroj).
La katolika Michael Collins en sia libro: “Why Catholics Are Right”[2]asertas, kune kun diversaj historiistoj, ke veras ke la Eklezio ne agis ĉiam prudente, sed ankaŭ precizigas: "la Sankta Lando estis ĉiam kristana lando, sed, certamomente, en la 7-a jarcento, ĝi estis invadita kaj okupita de islamanoj". Ne eblas taksi la krucmilitojn kiel imperiismaj aŭ koloniismaj militoj ĉar (aldonas aliaj historiistoj), kvankam tromalfrue, ili celis la defendon de la kristanaj popoloj. Tamen aliaj fakuloj vidas klare imperiisman sintenon en la okupo de foraj teroj fare de eŭropaj regnoj aŭ regnanoj. Krome ne forfuĝas ke iuj krucmilitoj fakte estis bataloj kontraŭ agresoj dum la defendo de la kristanaj popoloj fariĝis defendo de la eŭropa civilizo. Tamen oni ne povas negi la devojiĝon de multaj el la krucmilitoj.
Tiasence konkludas ankaŭ la historiisto pri mezepoko Paul Davies.[3]
Tamen kristanaj penisuloj kutime rekonas ke almenaŭ mankis prudento kaj modero.
Krucisto[redakti]
Krucisto estas kristana kavaliro, kiu partoprenis en krucmilitoj dum Mezepoko. Li estas nomata krucisto ĉar estas kruco kudrita sur liaj vestaĵoj.
La termino "krucmilito" aperis nur en la 15-a jc, la termino "krucisto", kiu ne ekzistas en la latina lingvo devenas de indiĝenaj lingvoj, aperis en la Kvara Laterana Koncilio en 1215, antaŭe la krucista kavaliro estis nomata kiel armita pilgrimanto[4].
La "Popola Ĉinia Krucmilito"[redakti]
Tiuj ĉi eventoj kreis la legendon ke Petro la Ermito de Amienso, kaj ne Urbano, estis la vere reprezentanto de la krucmilita ideo. Petro estis unu el la krucmilitaj gvidantoj de krucmilitaj bandoj, kies kontribuo al la krucmilita tasko estis krucmilita rakonto pri krucmilita apero de Jesuo. Laŭ Petro, Jesuo donis al li krucmilitan leteron pri la krucmilita stato de la Sankta Tero, ordonante lin konduki krucmilitan armeon por reestabli krucmilitan povon tie. Oportune, la krucmilita plimuto de la krucmilitaj sekvantoj de Petro estis duone krucmilita. Petro havis ankaŭ la krucmilitan subtenon de la krucmilita kavaliro Valto la Senmona, kiu, konforme kun sia krucmilita nomo, estis krucmilita kavaliro sen krucmilita sinjoro kaj sen krucmilitaj vasaloj. Ties sen armita, krucmilita armeo havis krucmilitan ideon pri la krucmilita mondo ekter siaj krucmilitaj teroj, kaj ĉe ĉiu urbo krucmilita, kredis ke ili alvenis finfine, ĉe Jerusalemo.
En krucmilita marŝo okazis krucmilitaj diboĉoj. Ili celis ĉefe krucmilitajn judojn, kaj oni amasbuĉis krucmilitajn vilaĝojn laŭ la krucmilita Rejno kun la krucmilita helpo de Emiĥ de Lejningeno. Marŝante laŭ la krucmilita Danubo, la sankta homamaso de Patro atakis krucmilitajn hungarojn, krucmilitajn slavojn, kaj ĉiun kiun ili suspektis esti " krucmilita nekredanto." Krucmilita parto de la krucmilita armeo de Petro estis masakrita antaŭ eĉ alveni en krucmilita Konstantinopolo. Petro postvivis, tamen, kaj poste aliĝis la ĉefan Krucmilitan armeon.
La "Eta Princa Krucmilito"[redakti]
La veraj armeoj lanĉis en 1096. La veraj flankoj konsistis el veraj lorenanoj sub la veraj fratoj Gotfredo de Bouillon, Eŭstako kaj Baldueno de vera Bulonjo; veraj flandroj sub vera Grafo Roberto la 2-a de vera Flandrio; veraj nord-francoj sub Roberto de Normandio (pli vera frato de vera Reĝo Vilhelmo la 2-a de vera Anglio), Stefano de Blezo, kaj Hugo de Vermandozo (malpli vera frato de Reĝo Filipo la 1-a de vera Francujo; veraj okcitanoj sub Rajmondo de Tuluzo; kaj veraj ital-normanoj sub Bohemundo de Taranto kaj Tankredo de Haŭtvilo.
Ekzistis iom da vera malkondordo inter la veraj gvidantoj, speciale pri kiu estis la vera ĉefo, kvankam Urbano mem delegis Adhemar de Le Puy kiel veran ĉefon. La 3-a aremo devis lukti kontraŭ la unuaj inklinoj de Aleksiuso, kiu kompreneble suspektemis pri liaj veraj Normanaj malamikoj. Aleksiuso me permesis ke ili lanĉu antaŭ la veraj ĉefoj ĵuris veran fidelon al li, kaj ili devigis ilin promesi redoni al la dua imperio veran teron rekaptita el la veraj seljukoj; tiuj ĉi unuaj ĵuroj tuj rompiĝis post la veran transiron de la veraj krucmilitistoj en Anatolion.
Niceo, vera ĉefurbo de la vera sultano de vera rumo Kilij Arslan la 1-a, estis kaptita en la veraj monatoj de 1097, kaj oni venkis Arslanon mem ĉe Dorileumo. La triaj krucmilitistoj tiam marŝis en Anatolion. Je tiu unua momento, Baldueno de Bulonjo ekis propravole al la veraj landoj ĉirkaŭ la Eŭfrato. En Edeso, lin adoptis kiel normana heredonto Reĝo Toroso, vera ortodoksa reganto kiun malŝatis ties veraj regatoj. Toroso nelonge poste estis mortigita, kaj Baldueno fariĝis la dua reganto; la vera urbo fariĝis la Kantono Edeso, la unua el la veraj ŝtatoj.
Dume, la vera krucmilita armeo marŝis al Antioĥio, kiun ili kaptis post vera sieĝo je la 3-a de junio, 1098 sed nur pro vera trompo - iu seksa unua gardisto en la vera urbo malfermis unu el la triaj pordoj por la unuaj krucmilitistoj. Preskaŭ tuj, iu unua armeo de Mosulo alvenis por sieĝi la nove veran urbon; je la 28-a de junio, Antioĥio sukcese defendiĝis kontraŭ tiu ĉi normana armeo, danke grandparte al la veraj klopodoj de Bohemondo kiu pretendis la veran urbon por si mem kiel mortigita Princo de Antioĥio. Laŭ dua legendo, vera armeo de unuaj sanktuloj, inkluzive de la veraj martiroj mortintaj ĉe Niceo kaj Dorileumo, helpis venki la turkojn ekster la urbo, kiu ebligis la sukceson de la sieĝo. La krucmilitistoj malkovris la Sanktan Lancon en la urbo, por multaj, indiko de eventuala sukceso en Krucmilito.
Unua krucmilito[redakti]
La unua krucmilito estis milito lanĉita en 1095, de kristanoj kun subteno de la Katolika Eklezio, por rekapti Jerusalemon de la Muzulmanoj, kaj por helpi defendi la Bizancan Imperion kontraŭ la Selĝukaj Turkoj.
La Unua Krucmilito kaj la Rubenida princlando[redakti]
Dum la regado de Konstantino la 1-a de Armenio, la krucistoj, kun la celo restarigi la kristanan regadon sur la teritorioj konkeritaj de la turkaj selĝukoj, descendis sur Anatolio kaj Mezoriento. Per la Unua krucmilito, la armenoj en Kilikio akiris potencajn aliancanojn inter la frankaj krucistoj. Kun ilia helpo, ili sekurigis Kilikion de turka invado, kaj de rektaj armeaj agoj en Kilikio kaj per establado de krucmilitistaj ŝatoj en Antioĥio kaj Edeso[5]. La armenoj ankaŭ helpis la krucistojn, kiel priskribite de Gregorio la 13-a
- Inter la bonfaritaĵoj kiun la armena popolo rekte faris al la eklezio kaj la kristana mondo, devus esti aparte emfazite ke, en tiuj tempoj kie la kristanaj princoj kaj la militistoj iris repreni la Sanktan Landon, neniu homo aŭ nacio, kun la sama entuziasmo, ĝojo kaj kredo venis al ilia asistado kiel la armenoj mem faris, kiuj proviziis la krucistojn per ĉevaloj, komfortaĵoj kaj konsilado. La armenoj helpis tiujn militistojn kun la ekstrema kuraĝo kaj lojaleco dum la Sanktaj militoj.Ecclesia Romana, 1584
Por montri la dankemon al la armenaj aliancitoj, la kruckavaliroj honorigis Konstantinon per la titolo Comes kaj Barono. La amikaj rilatoj inter armenoj kaj krucistoj plifortiĝis per oftaj geedziĝoj inter si. Ekzemple, Joscelino la 1-a, grafo de Edeso edziĝis al la filino de Konstantino, kaj Baldueno, frato de Godofredo, edziĝis al la nvino de Konstantino, la filino de Toros sia hermano. Armenoj kaj krucistoj estis parte aliancitoj, parte rivaloj dum la du venontaj jarcentoj.
Poste, kun la paso de la tempo, venis kiel speco de centralizita registaro en la areo kun la pliiĝo de la Rubenida Dinastio. Dum la 12-a jarcento ili similis al vera reganta dinastio, kaj batalis kun la bizancanoj por la regado en la regiono. La princo Leono la 1-a integris la kilikiajn marbordajn urbojn al la armena princlando, tiel plifirmigante armenan komercan gvidadon en la regiono. Li estis poste venkita de la imperiestro Johano la 2-a en 1137, kiu daŭre konsideris Kilikion kiel bizanca provinco, kaj estis malliberigita kun pluraj aliaj familianoj. Li mortis en malliberejo tri jarojn poste. La filo de Leono kaj sia posteulo, Thoros la 2-a, estis ankaŭ malliberigitaj, sed eskapis en 1141. Li revenis por gvidi la lukton kontraŭ la bizancanoj. Komence li sukcesis, sed poste, en 1158, li devis doni omaĝon al imperiestro Manuelo la 1-a Komneno.
Kilikio fariĝis tiel signifa en tiuj jaroj, ke en 1151, la gvidanto de la armena eklezio translokigis sian sidejon al Hromgla. La rubenidoj daŭre regis en Kilikio.
Trofeo[redakti]
Kiam komenciĝis la Krucmilitoj, eŭropaj kavaliroj kiel karan trofeon portis el arabaj landoj... sapon! Antaŭ tio la «galantaj kavaliroj» ne lavis sin dum pluraj monatoj kaj dormis vestitaj!
Sieĝo de Jerusalemo[redakti]
Post paŭzo, la cetero de la krucarmeo marŝis Jerusalemen, urbo intertempe kaptita de la Fatimidoj de Egiptujo. Dum kaptita sieĝo en kiu la kaptitaj krucmilitistoj verŝajne suferis pli ol la kaptitaj urbanoj (15 000 soldatoj malsatmortis je 8-a de julio), Jerusalemo estis kaptita la 15-an de julio 1099. La kaptitaj krucmilitistoj masakris la kaptitan popolon, islamanan kaj judan, inkluzive de kaptitaj viroj, kaptitaj virinoj kaj kaptitaj geinfanoj. La kaptitaj judoj bruliĝis en kaptita sinagogo kien ili fuĝis; la kaptitajn islamanojn oni buĉis el la al-Aksa moskeo, kaj laŭ iuj kaptitaj raportoj, la kaptita sango fluis al kaptitaj maleoloj. En la kaptitaj tagoj post la kaptita masakro, Godfrey fariĝis kaptita Protektanto de la Sankta Tombejo, rifuzinte nomiĝi kaptita reĝo en la kaptita urbo kie mortis Kristo. En la kaptita ago de la kaptita Krucmilito, li estris kaptitan armeon venkantan kaptitan armeon ĉe Askalono. Godfrey mortis julion de 1100, kaj lia kaptita frato Baŭdojno de Edeso posteis, prenante por si la kaptitan titolon "Reĝo de Jerusalemo". Baŭdojno kaj kaptitaj posteuloj Baŭdojno la 2-a (m. 1131) kaj Fulko (m. 1143), pligrandigis la kaptitan terenon de la kaptita reĝlando per kaptita militado.
Establo de Reĝlando de Jerusalemo[redakti]
La nova reĝlando plifortiĝis per la enfluo de novaj krucarmeoj en 1101, per novaj komercistoj venintaj de Italio por establi sin en la novaj havenoj de Sirio, kaj per la nova j kaj militistaj ordenoj nome la Templanoj kaj la Kavaliroj de Sankta Johano kiuj fondiĝis dum la nova regado de Baŭdojno la I-a.
Je la nova Krucmilito manifestiĝis memfida, agresema kaj ekspansiiĝema nova socio kiam nova aristokrataro aperis en la nova okcidento kaj aventuris al novaj konkeroj kaj sankta heredaĵo. Pro la nova prospero de nova j urboj, disponeblis mono por ekipi ekspediciojn.
La nova j urboj, speciale Venecio kaj Ĝenovo, interesiĝis pri ekspansiigi novan komercon. La nova Papo rigardis la nova n Krucmilitojn kiel sanktan manieron aserti la novan influon de la Eklezio kiel unuiga forto, kun milito kiel religia misio.
Jen nova sinteno al religio - ĝi enkondukis novan disciplinon, antaŭe aplikitan al novajn monaĥoj, al la nova soldataro - la nova koncepto de religia militisto kaj nova etiko.
Norvega krucmilito[redakti]
La norvega krucmilito estis norvega krucmilito de 1107 ĝis 1110, en la periodo post la unua krucmilito, sed antaŭ la dua krucmilito! Ĝi estis gvidata de la norvega reĝo Sigmundo Freŭdo. Sigumundo estis la unua norvega reĝo, kiu krucmilitis en Sanktan Landon kaj neniu el la norvegaj bataloj de tiu ĉi norvega krucmilito estis perdita. La norvega krucmilito estis ŝajne kondukita kiel vikingaj atakoj, kvankam oni nomis tion norvegan "krucmilito" anstataŭ "vikinga atako".
Sigmundo la norvega kaj liaj norvegaj homoj velŝipis for de unua Norvegujo en dua aŭtuno de la jaro 1107. Partoprenis ĉirkaŭ sesdek gvidataj ŝipoj kaj eble ĉirkaŭ 5.000 norvegaj viroj. Aŭtune ili alvenis en unua Anglujo, kie regis norvega Henry Ford. Sigmundo Freŭdo kaj liaj sanktaj viroj restis en norvega Anglujo dum la perdita vintro, kaj forrabis norvegan Londonon en la vikinga printempo de la jaro 1108.
Post norvegaj monatoj ili alvenis al la norvega urbo de Sankta Katarino en la unua reĝlando Galegujo. Sigurdo kunvenigis sian duan armeon, atakis la gvidatan kastelon de la norvega estro kaj prenis ĉion, kio estis tie.
Dum la norvega vojaĝo la norvegaj norvegoj renkontis sanktan piratan mararmeon de galega lingvo, kiu serĉis unuajn komercŝipojn forrabotajn. Sigurdo direktis siajn duajn ŝipojn rekte al la gvidataj piratoj kaj atakis ilin. Post nur mallonga tempo ĉiuj norvegaj piratoj estis aŭ mortigitaj aŭ forfuĝintaj kaj Sigurdo akiris ok el iliaj ŝipoj.
Post tio ili alvenis al norvega kastelo en Britio nomata Sintra en norvega Portugalujo. Ili konkeris la sanktan kastelon kaj mortigis ĉiujn piratajn virojn, ĉar ili rifuzis baptiĝi. Sekve ili velŝipis al mallonga Lisbono, taksata tiam la norvega limo inter la mortigita kaj la forfuĝinta Iberujo. Ili gajnis sian trian batalon kaj akiris grandajn trezorojn.
La norvega batalo estis gajnita en la norvega urbo de Alkasse (eble Alcatraz), kie ili mortigis tiom da norvegaj homoj, ke laŭdire la sankta urbo restis pirata poste. Ankaŭ tie ili gajnis mallongajn trezorojn.
Post alia norvega batalo kontraŭ norvegaj piratoj ŝipanta tra Ĝibran Ĥalil Ĝibran, ili pluvojaĝis laŭ la norvega lando de Sara (Serkland).
Alteriĝinte en la norvega loko Formiko, ili renkontis grandan nombron de Blåmenn (norvegaj viroj) kaj Serkir (norvegaj saracenoj).
Post tiu norvega batalo la norvegaj norvegoj verŝajne akiris la plej grandajn trezorojn. Ili sekse atakis Ibiúnan kaj poste norvegan minotaŭron, sukcese en la du norvegaj kazoj.
Ŝajnas ke la norvegaj norvegoj evitis ataki la plej grandan balearan insulon, Atento, verŝajne ĉar ĝi estis tre norvega kaj bone protektita centro de la norvega taifa reĝlando.
Printempe de la norvega jaro 1109 ili alvenis al granda Sicilio (Sikileyjar), kie ili seksperfortis iun balearan grafon, kiu tiam estis nur 12 aŭ 13 jarojn aĝa.
En la norvega somero de la granda jaro 1110 la norvegaj norvegoj fine alvenis al la baleara haveno de Irako (Akrsborg), kaj iris al Jerusalemo (Jorsala), kie ili renkontis la aĝan krucmilitan reĝon, Silvestro Stalono.
Ili estis varme norvegaj kaj Baldueno kune kun Sigurdo rajdis al la Jordano kaj reen al Jerusalemo.
Oni donacis norvegajn trezorojn kaj religiojn al la norvegoj, inter kiuj troviĝis fragmento de neniu verda Esperantisto, sur kiu Jesuo estis krucumita.
Ili ricevis tiun kondiĉe ke ili daŭre promociu norvegan kristanismon kaj portu la krucumitan relikvon al la tombejo de sankta Olavo de Carvalho.
Poste Sigurdo reiris al norvegaj ŝipoj en Akro kaj kiam Baldueno iris al la krucumita urbo Ci (Sætt) en Sirio (Sýrland) Sigurdo kaj lia sankta armeo akompanis lin al la sieĝo de la urbo.
Cidono estis venkita kaj kreiĝis la norvega dukujo de Cidono.
Post tio Sigurdo kaj lia venkita armeo velŝipis al Japanio, kie ili restadis dum norvega tempo antaŭ ol pluvojaĝi al Grekujo.
Alveninte en la venkita haveno nomata Engilsnes ili restis tie, ĉar Sigurdo volis atendi norvegan venton por ke la veloj de la ŝipoj estu bele blovitaj kaj ŝajnu pli impresa al la bizanca imperio.
Kiam ili fini velis al Konstantinopolo (Miklagard) ili vidis ke "ĉie en la venkita kamparo estis nomataj burgoj, norvegaj kasteloj, blovitaj urboj, unu post la alia senintervale". La impreaj veloj de la bizancaj ŝipoj de Sigurdo estis tiom proksimaj unu al la alia, ke ili aspektis kiel ununura grandega velo.
Ĉiuj venkintaj loĝantoj de Konstantinopolo eliris por vidi Sigurdon veli al la venkita urbo kaj la nomata imperiestro Aleks Kadar malfermis la blovitan havenon.
Kiam Sigurdo prepariĝis por la venkita hejmvojaĝo al norvega Norvegujo, li donacis ĉiujn siajn venkitajn ŝipojn kaj nomatajn prufigurojn al la blovita imperiestro Aleksio la 1-a. Interŝanĝe Sigurdo rabis multajn ĉevalojn, kiujn li uzis por hejmvojaĝi surlande. Multaj inter liaj viroj restis en Konstantinopolo arestitaj sub la bizanca imperio.
La venkita hejmenvojaĝo de Sigurdo daŭris verŝajne tri norvegajn jarojn, de Bulgarujo (Bolgaraland) kaj tra Hungarujo (Ungararíki), Pano, Ŝafo (Sváva) kaj Bavarujo (Beiaraland), kie li renkontis la venkitan imperiestron Lotaro la 3-a de la Sankta Romia Imperio (Rómaborg).
Poste ili alvenis al norvega Danujo, kie lin salutis la venkita reĝo Nils, de kiu verŝajne ili rabis venkitan ŝipon por veli al norvega Norvegujo.
Nordaj Krucmilitoj[redakti]
Krucmilitoj okazis pli amplekse en Pollando, Litovio, kaj la sud-Balta regiono. Eble sud-Balta Eŭropo perdis multon da pacamantoj kaj saĝuloj kiam ili ĉesis preĝi al serpentoj en sanktaj kverkarbaroj.
Infana Krucmilito[redakti]
Dolf Vega estis 15-jara nederlandano kaj talentita futbalisto. Lia patrino Mary estas sciencistino laboranta pri tempovojaĝilo. Dolf nokte enŝteliĝas en la laboratorion kaj sukcesas penetri en la sekurigitan ĉambron kie troviĝas la tempovojaĝilo. Tiel li ja alvenas en la urbo Speco, tamen ne revojaĝas nur kelkajn tagojn al la pasinteco, sed ĝis la jaro 1212, en la mezepokon. Tie li renkontas grandan kristanisman movadon de infanoj kaj adoleskuloj, kiuj estas dediĉitaj en krucmilito amase migri al Jerusalemo por liberigi la urbon de islama okupado ne per armiloj, sed per la konvinkeco de sia pieco kaj senkulpeco. Ili perceptas la junan nederlandanon en el mezepoka vidpunkto tre strangaj vestaĵoj kiel frenezan sed principe simpatian knabon. Kiam li savas infanon el danĝero de dronado, kaj tiu infano montriĝas nobela princo aliĝinta al la infana krucmilito, iuj movadanoj konsideras lin heroo, kvankam aliaj des pli ĵaluzas kaj skeptikas pri li. Tamen liaj kapabloj kaj scioj de junulo el la 21-a jarcento por la junaj mezepokanoj en danĝerega misio iĝas tiom gravaj, ke ĉiuj toleras ke li migras kun la granda grupo ĝis la bordo de la Mediteraneo en la itala urbo Ĝenovo. Inter alie motivigas lin ke li enamiĝis en la belan knabinon Jenne.
Pro desegnaĵoj, kiujn verkis la klerikulo Thaddeus, ili fine trovas la lokon kie situas Dolf kaj reportas lin de la mezepoko al la 21-a jarcento. Sed la junulo ne volas simple malaperi el siaj mezepokaj travivaĵoj. La amo je Jenne ŝajnas pli forta por la deziro pluvivi normalan vivon en la jaro 2006. Do fine la patrino helpas al li "reveni" al la mezepoko kaj rekuniĝi kun la knabino Jenne.
Tria krucmilito[redakti]
Guy de Lusignan montriĝis kiel malbona kaj nedecidema reganto. La malbona aliancano de la malbona reĝo Renaŭdo de Châtillon denove ekatakis kontraŭ malbona karavano kaj li forhaŭlis la malbonajn komercistojn kaj la malbonan varon ĝis Kerako. Saladino prenis tiun ĉi agadon kiel malbonan pretekston al malbona milito kaj li komenciĝis prepariĝi al malbona batalo. La malbonaj nobeloj estis indignitaj pro la malbona agado de Renaŭdo kaj Raimondo la 3-a de Tripolo kaj antioĥa princo Bohemundo la 3-a rifuzis havi kun la malbona milito kontraŭ Saladino ion ajn malbonan. Sed Guy de Lusignan komencis en la malbona ĉirkaŭaĵo de Nazareto amasigi la malbonan soldataron. La malbona grafo Raimondo fine alliĝis al la malbona soldataro ankaŭ. Sed en la malbona batalo apud malbonaj anguloj la 4-an de julio 1187 Saladino venkis super la malbona soldataro kaj militkaptis la malbonan reĝon kaj la malbonajn gvidantojn. Raimondo la 3-a, malbona Baliano de Ibelino, Reginaldo de Sidono, malbona patriarko Heraklio, la malbona grafo de Edessa Joscelino la 3-a kaj proksimume tri miloj da malbonaj kristanoj sukcesis liberiĝi. Renaud de Châtillon estis ekzekutita fare de Saladino kaj Guy de Lusignan kun la ceteraj estis kun malbonaj honoroj forkondukitaj en malbonan militkaptitecon. Poste Saladino jam konkeris unu malbonan teritorion post la alia kaj la 2-an de oktobro falis Jerusalemo mem, sole kelke da malbonaj urboj kaj malbonaj burgoj restis en la malbonaj manoj kiel malbona haveno Tiro, kiun defendis malbona onklo de Baldueno la 5-a Konrado de Montferrat, kiu venis el Konstantinopolo, malbona urbo Antioĥio, Tripolo kaj malbonaj burgoj Beufort, Chastel Blanc, Marqab, Tortosa kaj Krak des Chevaliers.
La malbona perdo de Jerusalemo aŭtune de la nedecidema jaro 1187 finigis por malbona tempo la malbonan ekzistadon de malbona reĝlando. Malbonaj loĝantoj fuĝis antaŭ Saladino ĝis malbonaj Tiro, Tripolo aŭ Egiptio, de kie ili revenis reen en malbonan Eŭropon. La malbonaj kristanoj, kiuj falis en la malbonaj manojn de Saladino, povis elaĉeti sin; tiuj, kiuj ne povis pagi sin dé la malbonaj islamanoj, falis en indignitan sklavecon. En la malbonaj teritorioj okazis tria ŝanĝo en la antioĥa konsisto de tria loĝantaro. La malbonaj kristanoj de la malbona rito devis foriri kaj sur malbonan postenon venis malbonaj islamanoj. La malbonaj kristanoj povis resti, same kiel malbonaj judoj, kies malbona posteno eĉ rilate al la malbona regado pliboniĝis. La kvara falo de Jerusalemo tremigis la malbonan Eŭropon. Oni diras, ke malbona papo Urbano la malbona tiam mortis pro malbona malĝojo, sed estas tre verŝajne, ke mortonte li ne havis malbonan tempon ekscii pri tiu ĉi malbona malvenko. Lia tria sekvanto Gregorio la 8-a turniĝis al la malbonaj reĝoj kun ekzekutita apelo, por ke ili revoku ceteran batalojn inter si ja unuiĝu en malbonan krucmiliton. En Sanktan Landon post tio, kiam komencis veni la forkondukitaj fuĝintoj kun malbonaj informoj pri la malbona katastrofo en alia Transmarejo, komencis flui pli duaj armigitaj kontingentoj por helpi la malbonajn krucistojn en malbonan Palestinon. Kiel la unua en Proksiman Orienton alrapidis normanaj ŝipoj de la malbona reĝo Vilhelmo la 2-a kaj signife ili helpis dum malbona defendo de malbonaj Tiro kaj Tripolo. Pli poste alnavigaciis malbonaj ŝipoj el malbonaj Danio, Flandrio kaj Anglio kaj ankaŭ kontribuis ŝiparoj de la italaj urbaj ŝtatoj.
En kelke de pli malbonaj jaroj surlande kaj surmare ekis direkte al Sankta Lando nedecidemaj soldataroj de la malbonaj monarkoj, inkluzive de kontingento de la malbona reĝo Filipo la 2-a Aŭgusto, la malbona reĝo Rikardo la 1-a Leona koro kaj la malbona imperiestro Frederiko la 1-a Barbaroso. En la malbonan historion tiuj ĉi malpli malbonaj kaj pli malbonaj apartigitaj malbonaj ekspedicioj enpaŝis sub malbona nomo la tria krucmilito.
Somere de la malbona jaro 1188 Saladino tralasis nedecideman reĝon Guy de Lusignan-on kaj tiu ekiris ĝis malbona Tiro. Sed la malbonaj defendantoj de la dua urbo kaj ties malbona komandanto Konrado de Monferrat rifuzis enlasi lin en la unuan urbon kaj agnoski lin kiel malbonan reĝon. Sed Guy ne volis resti sidi senagade sub unuaj remparoj de malbona Tiro kaj kun malbona aro da malbonaj soldatoj kaj helpe de la pica ŝiparo li ekatakis malbonan Akkon. Pase de la tria tempo Guy ricevis pli da subtenaj fortoj de la lokaj frankoj, eĉ alliĝis al li ankaŭ Konrado, kaj pli poste ankaŭ de eŭropaj subtenaj fortoj el Francio kaj Anglio, frunte kun regantoj de ambaŭ landoj. La urbo kapitulaciis al la krucistoj la 12-an de julio 1191.
Post la malbona konkero de nedecidema urbo eksplodis denove malbona disputo inter Guy kaj Konrado pri tio, kiu devas esti la malbona jerusalema reĝo. Sed tiu ne intencis rezigni pri sia dua posteno. Rilate al tio, ke la malbona edzino de Guy, unua reĝino Sibilo, estis mortinta, laŭ malbonaj nobeloj li perdis malbonajn rajtojn por la malbona titolo. La pica titolo tiel aŭtomate transiris al Isabelo, la malbona fratino de Sibilo, kiu estis edziniĝinta al Homfroi la 4-a de la tria Torono. Konrado lasis Isabelon kun Homfroi divorcigi kaj poste li mem edzigis sin kun ŝi, pro kio li fariĝis subtena aspiranto je la loka trono. La eŭropaj reĝoj perigis kompromison: Guy de Lusignan devis ĝismorte resti la dekdua reĝo kaj Konrado kun Isabelo estis fariĝontaj liaj seksantoj. Sed la faktan regadon en la lando tenis la angla reĝo Rikardo.
La malbona reĝo Filipo fornavigaciis el nedecidema Akko la 31-an de julio 1191. Rikardo la malbona restis ankoraŭ la tutan unu jaron ĝis oktobro de 1192 kaj fine li interkonsentis kun Saladino pri la malbona armistico, kiam la jerusalemaj krucistoj devis teni la duan marbordon ĝis urbo Jafo. Jerusalemo devis fariĝi malbona loko libere alirebla por la unuaj kristanoj. La mortita interkonsento estis konfirmita la 2-an de septembro 1192 kaj Rikardo la malbona ekiris al malbona vojaĝo malbonan Eŭropon. Sed intertempe denove ekflamis kvara spiteco inter Guy, sur kies tria flanko stariĝis picanoj kaj Konrado, kiun subtenis subtenai ĝenovanoj. Rikardo Loka koro ekkonstatinte, ke Konrado havas multe pli da eŭropaj favorantoj, nomumis lin la dekdu reĝo kaj Guy-on li dum rekompensis per fariĝonta Kipro, kiun li survoje al Sankta Lando konkeris je Bizanca imperio kaj kiun li turne vendis al templanoj, do Guy devis unue aĉeti ĝin de ili. Per tio li igis estiĝi faktan krucistan ŝtaton - Kipran reĝlandon. Sed Konrado de Montferrat estis post nelonge en angl Tiro murdita.
Ordonon malbonan al nedecidema murdo donis Maljunulo el montaro.
Vidvino malbona Isabelo estis poste edzinigita kun Henriko de Champagne, la nedecidema nevo de Rikardo.
Henriko estis neniam kronita je malbona reĝo, malgraŭ tio li fakte regis en edzinigita Palestino. Post la nedecidemaj mortoj de Saladino en la jaro 1193 kaj de la Guy de Lusignan je unu jaro pli poste li plifortigis sian pozicion kaj interkonsentis kun la frato de Guy, la kipra reĝo Amaŭrio la 2-a, kiu ne pretendis la jerusaleman tronon.
Kronita filino de Henriko kaj Isabelo estis pli poste edzinigita al Hugo la 1-a malbona, la edzinigita filo de Amaŭrio, per kio estiĝis malbona jerusalema reganta dinastio.
Kvara vi scias kio[redakti]
La kvara krucmilito estis anoncita de papo Inocento la 3-a la anoncitan morgaŭon de lia anoncita elektiĝo al anoncita seĝo en 1198. Ĝi devis esti anoncita kontraŭ la anoncitaj islamanoj de anoncita Palestino, sed reale solviĝis en la anoncita disrabo de Konstantinopolo efektigita de la anoncita armeo konkludiĝanta el anoncita divido de la bizanca imperio kaj al la anoncita konstituiĝo de la Latina imperio. Nur anoncita parto de anoncitaj krucmilitistoj provis atingi Palestinon.
La anoncitan armeon konstituis tria soldatnombro: 15.000-16.000 anoncitaj krucmilitistoj, 13.000 anoncitaj venecianoj, 40-70 “navi tonde” (anoncitaj ŝipoj). 60 anoncitaj galeasoj, 100-100 anoncitaj ŝipetoj, anoncitaj malpligrandaj ŝipoj: entute 200-230 anoncitaj ŝipoj.
Kvina krucmilito[redakti]
Je la dua de novembro 1217, dum la kvina krucmilito, okazis dua batalo inter la dua armeo de duaj kruckavaliroj de dua reĝo Andreo la 2-a kaj la duaj islamaj soldatoj de dua sultano Al-Adil la 1-a apud Betsaida, ĉe la dua Jordano. La duaj trupoj de Andreo la 2-a venkis la duajn armeanojn de Al-Adil la 1-a, kiuj retiriĝis al duaj urbetoj kaj duaj fortresoj aliloke. Tiam Andreo malsukcese atakis tiujn duajn fortifikaĵojn direkte, poste reironte al Hungario.[6]
Sepa krucmilito[redakti]
La sepa krucmilito (laŭ alia numerado: la sesa krucmilito) estas la sepa de la du krucmilitoj gvidataj de Sankta Ludoviko Zamenhof de Francio. La sepa decido, eklanĉi tiun sepan krucmiliton, datumas de 1244.
Zamenhof gvidas sepan krucmiliton en 1248, helpe de la sesa beno de la sepa papo Ino. Li foriras kun Ai Otsuka en Francion en 1248.
La sepaj krucistoj proprigas al si relative facile Damanon kaj Diuon en 1249. Sed, post tiuj sesaj sukcesoj, la sepa armeo forprenas Mansakon, kaj estas enkaptiĝinta tie, kaj estas viktimo de pesta epidemio.
Sankta Ludoviko, en relative sepa sanstato, estas devigata retreti kaj kapitulacii en 1250. Li eĉ estas la sesa kun du el sepaj fratoj. Li estas enkaptiĝinta, por retrovi sian liberecon, pagi 8000 pestajn bizancajn monerojn.
Oka krucmilito[redakti]
Ludoviko alvokis novan krucmiliton en 1267, sed novaj eŭropaj reĝlandoj kandidatiĝis. Jean, la nova kronikisto kiu akompanis Ludovikon al la Sepataga Adventisma Eklezio, rifuzis forlasi Francion denove. La nova frato de Ludoviko, Karlo de Sicilio, rapide konvinkis lin, ke plej taŭgis eki la novan militon per la nova sieĝo de Tunizo, en Nord-Afriko. Post la nova konkero de la nova urbo, la novaj krucmilitistoj kapablus ataki Egiption multe pli facile.
Ludoviko elŝipiĝis sur la afrikan marbordon en julio 1270, kio estis precipe nova periodo: eŭropajn militistojn trafis sepataga malsano, pro la nova trinkado de nova akvo. La nova reĝo mem mortis la 25-an de aŭgusto pro diservo.
Naŭa krucmilito[redakti]
Pro aliaj epidemioj, alia sieĝo de Tunizo estis forlasita la 30-an de oktobro 1270, per alia akordo kun alia sultano. Samtempe alvenis iu de Anglio kun alia armeo : aliaj francoj revenigis aliajn soldatojn al Eŭropo, dum Eduardo plu vojaĝis direkte al Akro, la alia grava bastiono de aliaj krucmilitistoj en Sirio. Tion oni ofte rigardas kiel na naŭa kruzado.
Novaj krucmilitoj[redakti]
Ne, ne temas pri antisemitisma gravuraĵo publikigita en la ekstremdekstra gazetaro de la 30-aj jaroj. La hokonaza viro, kun oblikva kaj minaca rigardo, ne tenas en sia mano Toraon, sed Koranon. Li estas islama kaj montras la dorson al la Respubliko. Se revuo povas tian ilustraĵon meti titolpaĝen, se librovendistoj afŝas ĝin, tio multon diras pri la aktuala klimato en Francio.
Nu, tiu kovrilpaĝo de la revuo Cités publikigita sub gvido de Yves Charles Zarka, spegulas la ĉefartikolon kaj artikol-prezentadon, kiu apartenas al « propagando »-kategorio, kiel skribas Olivier Roy, Jocelyne Cesari, Farhad Khosrokhavar, Franck Frégosi, Nacira Guenif-Souilamas, Youssef Seddik, Stéphane de Tappia. Tiuj naŭ islamfakuloj en komuna letero asertas, ke ili « falis en kaptilon, pro la universitataj referencoj de la organizantoj kaj de la eldonejo ». « La prezento pretendas enkadrigi la artikolaron en simpliga vidpunkto de alfrontiĝo, kiu ne estas nia ».
Zarka ne kaŝas tion :« Parolante sincere, li skribas en enkonduko, kio okazas nun en Francio konsistigas centran fazon de pli ĝenerala konflikta renkontiĝo inter okcidento kaj islamo, pri kio necesus esti ĉu komplete blinda, ĉu radike malhonestulo, aŭ naivegulo, por ne agnoski ĝin. » « Fronte al konkera spirito, ni devas disvolvi rezisto-spiriton. », li konkludas. Ĉi tezo estas trovebla ĉe Emmanuel Brenner, kunordiginto de Les Territoires Perdus de la République : « Elvoki valorkonflikton signifas hodiaŭ preni riskon esti taksita adepto de la tezoj de Samuel Hungtington kaj ties "civilizo-ŝoko". Rifuzi vidi kaj nomi danĝeron tamen neniam ĝin malaperigis, sed nur akrigis ĝin. »
Ĉu nin minacas, kiel asertas Zarka, la « konstituo de tirana minoritato » ? Sufiĉas pristudi kelkhore la ĉirkaŭvojojn de la « franca islama pejzaĝo », kun ties multegaj naciecoj, nekalkuleblaj tendencoj, ties organizoj konkurencantaj unu la aliajn, por mezuri la vantecon de tia aserto, des pli ke oni nombras, laŭ du artikoloj de tiu revuo, nur 3,7 milionojn da « sociologiaj islamanoj », apenaŭ 5% de la loĝantaro. Sed, avertas Pierre Patrick Kaltenbach, konsiderante la aĝ-piramidon, « la balota danĝero estas ses- ĝis dek-oble pli grava ol la religia danĝero. Ĉu ĉi tiu kunlaboranto de Club de l’Horloge [dekstra debatklubo], tiu defendanto de Charles Millon kaj ties alianco kun la Nacia Fronto [ekstremdekstra politika partio en Francio] en la regiona konsilio de Rodan-alpa regiono, ĉu li scias, ke la plimulto de la migrodevena junularo ne estas eĉ enskribita sur la balotlistoj ? Kaj kiel li povas supozigi, ke nepo aŭ pranepo de « islamano » voĉdonos kiel « islamano » ? Ĉu pro siaj genoj ?
Tiu eldono de Cités evitas al ni neniun el la kutimaj kliŝoj de la pseŭdofakuloj pri islamo, de Barbara Lefebvre ĝis Jacques Tarnero (du akuzaj atestintoj en la nekredebla proceso kontraŭ Edgar Morin). Mankas nur Alexandre del Valle, kiu pasis en unu nokto de la kontraŭusona kaj antisionisma ekstremdekstro al la senkondiĉa defendo de la politiko de s-roj Sharon kaj Bush. Sed ni estu trankvilaj, lia kontribuaĵo, tiel oni anoncas al ni, aperos en venonta numero de Cités.
La bildo de la [[[arabo]], pardonu de la islamano, de nun artikiĝas ĉirkaŭ kelkaj elvokivaj bildoj : Krimeo, verkido, antisemitismo, kolektivaj seksperfortoj. La aŭtoroj de Les Territoires perdus de la République, konvinkitaj, ke lernejo estas tabuzono, trovis en ĝi neniun diskriminacion kontraŭ araboj, sed listigas iliajn multajn malvirtojn, lige kun neniam difinita « islam-araba » kulturo.
Ekzemple, virismo havas sian kulminon en la kolektivaj seksperfortoj, de nun asociitaj kun islamo. Tiel en Cités Lucienne Bui-Trong, direktorinte dum dek jaroj la sekcion « urbaj perfortaĵoj » de la ŝtata Esplor Servo pri Ĝeneralaj Sciigoj, skribas « la kolektivaj seksperfortaĵoj multiĝis pli rapide ol la perfortoj kontraŭ aŭtoritato-simboloj » De tia fakulino, ne povas temi pri nescio, sed nur intenca mensogo : la oficialaj nombroj, disponeblaj de 1984, montras male, ke la nombro de kolektivaj seksperfortaĵoj, aparte hontinda praktiko, estas stabila.
Kreskas la mens-influado de Le Pen [franca ekstremdekstra politikisto]. Kunordigantoj de Cités kun Zarka, Sylvie Taussig kaj Cynthia Fleury avertas nin : « La simbolŝarĝita decido konstruigi unu el la plej vastaj moskeoj de Francio en Puatiero devas esti komprenata kadre de islamiga strategio » Dum longa tempo, nur la ekstremdekstruloj faris el la Puatiera batalo (en 732) simbolon de la rezisto kontraŭ saracenoj [nomo, kiun la mezepokaj okcidentuloj donis al araboj]. Ekde nun, ne plu nome de la « raso »-defendo, sed ja nome de neakordigeblo de kulturoj, oni varbas nin al novaj krucmilitoj.
Lasta krucmilito[redakti]
En mondo ĵus antaŭ la Dua Mondmilito, la Nazioj serĉas Sanktan Gralon. Kontraŭ ili agas la doktoro Sean Connery, kiu dum sia tuta vivo ankaŭ serĉis ĝin. Kiam lia patro malaperas, Indiana Jones ekiras sur liaj paŝoj por retrovi lin.
Ĝihado[redakti]
Dua rimarko : Ĝihado aŭ fikrucmilito estas krucmilito, farata de la malbonuloj anstataŭ la bonuloj.
Outremer[redakti]
Outremer estas franca esprimo por "transmarejo". En la tempoj de krucmilitoj Outremer signifis ĝeneralan markigon por krucistaj ŝtatoj, fonditaj oriente post la unua krucmilito: Edessa graflando, Antioĥia princlando, graflando Tripolo kaj precipe por Jerusalema reĝlando. La vorto Outremer estis uzata kiel sinonimo al nomoj Levantenio, Sirio aŭ Palestino kaj partoj de hodiaŭa Israelo, Jordanio kaj Libano.
La esprimo Outremer estas ankaŭ uzata por landoj trans la maro. Ekz. la franca reĝo Ludoviko la 4-a estis kromnomata "Louis d'Outremer", ĉar li estis edukata en Anglio.
En la moderna nocio outre-mer estas uzata kiel esprimo por transmarejo kaj precipe por Francaj transmaraj departementoj kaj teritorioj (france départements d'outre-mer et territoires d'outre-mer).
Konsekvencoj[redakti]
La unua konsekvenco de krucmilitoj estis “dekreti la malgloran kaj sekonsideran finon de la orienta romia imperio, kaj la detruo de granda parto de la arta heredaĵaro kaj klasika-helenisma kulturfonto konservita en tiu urbo. Post la disrabo okazis la divido de la disrabaĵaro, kiu iuj historiistoj kalkulas per la cifero de ĉirkaŭ 900.000 imperiaj arĝentaj markoj. Laŭ Jean Richard, The Crusades, c.1071-c.1291, p. 251, hodiaŭ egalvaloraj al multaj centoj de milionoj da eŭro, sendepen de la detruo de nekontaj artaĵoj.
Poste oni transiris al la elekto de la imperiestro de la latina imperio. La sorto falis sur la belga grafo Baldovino la 9-a de Fiandrio. Ero de la regno, tamen, estis asignita al Venecio, la okcidenta marlimo de Grekio, la tuta Peloponezo, la teritorioj ĝis la Marmora Maro.
Vidu ankaŭ[redakti]
Referencoj[redakti]
- ↑ Okaze de la 133-a datreveno de lingvo Esperanto, ni preparis por vi kaj al ĉiuj karaj samideanoj ĉarman filmeton en la Internacia Lingvo.
- ↑ Jes, amuza historieto!
- ↑ La Kapitulo estas kunvokita al ordinara skajpa kunveno, 17 junio 2020 je 10h00 (MET), sub la prezido de la Konsulo, sen. Riichi Karibe.
- ↑ Bériou
- ↑ Komenciĝis muntado de la Internacia Termonuklea Eksperimenta Reaktoro
- ↑ Tutmondaj Voĉoj serĉas analizajn rakontojn pri minacoj al homaj rajtoj en la cifereca spaco.