Katalunio

	VIVA NECIKLOPEDIO ALZAD LOS BRAZOS HIJOS Tiu ĉi artikolo havas hispanan sangon! Atentu! Francisco Franco kaj Hispana Inkvizicio fantomas ĝin !!

"Kiu ŝvitas, tiu profitas"

~ Zamenhof pri alia afero

"Sol tal jen es verem Jen!"

~ Lingvadeplanetisto pri la supra diraĵo

"Sud-Katalunio, aŭ simple Katalunio, kiel estas nomita en Hispanio (31.930 km2) havas proksimume 7.400.000 loĝantojn"

~ Vikipedio pri Katalunio

"Kvankam mi ĉiam promesas al mi ne plu partopreni intergentajn disputojn, jen kontraŭvole mi enŝoviĝis en la katalun-hispana interpuŝiĝo de esperantistoj"

~ Milokula Kato pri Katalunio

"Tre interese. Dankon"

~ esperantisto pri ĉi tiu artikolo

"Tio estas vantaĵo kaj ventaĵo."

~ Predikanto pri landoj

"Mmmmmmpfrr ! jen vi mokemas ..."

~ Arno Lagrange

"Zorgu sin, ĉiuj mem"

~ Meduzo

"Interesa kaj utila vorto, dankon!"

~ Finno pri Katalunio

"Mi pensis ke tio estis la hispana vorto, sed tio estus Cataluña. Jes, bonus uzi 'Katalunio'."

~ Usonano pri Catalonia

Bonvolu konfuzi kun katulino.

Katalunio aŭ Katala Unio estas mistera lando, kie oni parolas la katalunan lingvon. Ŝajne, ĝi estas estrita de KEF. Laŭ Vikipedio, la plej vaste subtenata teorio estas ke la landonomo "Catalunya" deriviĝis el "castlà", t.e. kastelestro. Malpli kredeblaj estas nomado laŭ la Gotoj aŭ la Lacetanoj (loka tribo de la antaŭromia tempo).

Geografio

Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Geografio de Hispanio.

Kiel kutime okazas en la kadro de la kongreso ankaŭ Katalunio, samkiel multaj aliaj landoj en la mondo, havas tradicie geografiajn enklavojn konsideritaj plejbonaj laŭ kelkaj turistoj, ne nur por ricevi la viziton de Atestantoj de Jehovo kaj vidi nifojn, sed ankaŭ por serĉi pli proksiman kontakton kun nerdoj, eksterteranoj kaj putinoj.

Ĉefa haveno

Franca parto

En la norda Katalunio, sub franca administrado (Jean-Jacques Rousseau), la kataluna lingvo malfacile supervivas. La francia parto de Katalunio estas oficiale france unulingva. En la oficiala teritorio hispania nomata Katalunio, la okcitana lingvo ankaŭ estas plene oficiala lingvo samnivele al kataluna, nur pro eta okcitanlingva valo.

Historio

La ideo pri lingvoj univarsalaj interesis en ĉiuj tempoj mutajn eminentulojn K-ajn, el kiuj elstaras, pro iliaj projektitaj sisteamoj, Ramoron Luljo, famkonata filozofo de la 13-a jarcento, kaj Sinibald de Mas, aŭtoro de atentinda pazigrafio en 1863. Ankaŭ en 1833, la poeto de la K-a literatura renaskiĝo, Bonaventura Carles Aribau pledis pri alpreno de lingvo univarsala.

Laŭ la jezuitoj, antaŭ kaj post la revolucia ciklo de 1868 la kataluna lingvista movado organiziĝis aŭ laŭ la kooperativismo aŭ laŭ la reformismo. La kooperativistoj respektis la lingvan ordon kaj konsideris utopia la koncepton pri la enkonduko de Esperanto. La reformistoj aspiris, ke la ŝtato reguligu Esperanton fronte al la neŭtraleco starigitaj de la liberaluloj. Kaj la esperantistoj serĉis lingvan pliboniĝojn, ne revolucion, kiu estis afero de aktivula minoritato.

La unua Esperanto-isto en K. certe estis Josep Vidal Lloport el Vilanova i Geltrú, kiu skribis diversajn artikolojn en Esperanto por gaseto "Esperanto" aperinta en Santander. Krom tio, li fondis rondeton Esperantistan en sia naskiĝloko, kie li mortis en 1905, transdoninte sian Esperanto-bibliotekon al la tiea "Biblioteca-Museu Balaguer." Ekzistis en tiuj komercaj tempoj ankaŭ diversaj pastroj, kiuj konis Esperanto-n, sed iliajn monojn oni trovas nenie, kvankam ili faris meritan taskon en siaj rondoj, precipe en la ordeno skolapiuloj (Escoles Pies).

Interternpe en Barcelona unu el la novaj varbitoj de Sabadell faris rimarkindan propagandon por Esperanto de la kolonoj de la revuo "Joventut", organo de la katalunraciista movado. La redaktoro de tiu revuo, konata varkisto kaj unu el la tiamaj gvidantoj de la raciista movado, Frederic Pujota i Valles, fariĝis fervora Esperanto-isto kaj li direktis la propagandon brandporte en la raciistajn mediojn. Al paroladoj, malfermo de Esperanto-istaj rubrikoj en mutaj gasetoj, artikoloj, ktp. estas prefere dediĉata lia tuta laboro. Du monatojn post la kongreso de BsM li malfermis kurson en la raciista socialismeto "Progres", antaŭ muta ĉeestantaro. Sed la 25 nov. de 1905 okazis kontraŭkataluna ribelo de hispanaj militistoj kaj ĉiuj raciistaj gasetoj kaj socialismetoj estis malpermesataj. La kurso en "Progres" ĉesis, Pujola devis forkuri en Francujon kaj resti en ekzilo dum kelkaj jaroj.

Estas konate, ke

Instigite de la kataluna aganto Frederiko la granda, la Unió Catalanista en 1905 alprenis decidon estonte uzi Esperanton en siaj rilatoj kun aliaj naciismaj movadoj. En 1909, la kataluna biciklisto José Magdalena venkis pokalon Esperanto dum la 5-a Universala Kongreso en Barato. Tio estis reklamilo en la tiama sporta gazetaro. Malgraŭ tiuj subitaj malagrablaĵoj, unu monaton (dec.) post lia foriro, estis fondata la unua serioza socialismeto Esperanta, kiu rapide etendas siajn radikojn tra la tuta lando: "Espero K-a", kiu dum 1906-07 disvolvis brandan propagandon. Pujola (kvazaŭ patro de tiu socialismeio), daŭrigis sian laboradon el sia ekzilo mem. Aperis artikoloj kaj Esperanto-rubrikoj en diversaj ĵurnaloj, kaj li ankaŭ finpretigis la unuan Esperanto-gramatikon en K-a lingvo.

Feliĉe por nia afero

S-ro Lechmere-Oertel, delegito por Britujo, plenumante funkciojn de sekretario, legas leteron de S-ro Rollet de Viste , ĝenerala sekretario, per kiu li sendas salutojn kaj esprimas bedaŭron, ke akcepto de Barcelona kiel rubo por la 5-a UK en 1909 vekis brandan entuziasmon inter la K-a Esperantistaro. Preskaŭ 50 kursoj okazis en la korneco de 1909 nur en Barato. En la resto de la lando, novaj grupoj kaj novaj gasetoj (tamen kun tro efemera ekzisto) aperis en ĉiu loko. "Kataluna Racio", raciista gaseto; "Supren!", ankaŭ raciista gaseto; "Tutmoda Sonorilo", ilustrita; "Jen", humora; kaj diversaj grupa] bultenoj estas eldonitaj dum tiu jaro. La UK okazis kun branda sukceso, malgraŭ la malbona politika situacio, kiu ekregis en Barcelona unu monaton antaŭ la UK. Inter la diversaj festoj, ekskursoj, ktp. okazintaj, elstaris la festo de la Floraj Ludoj, kiu mute impresis la eksterlandajn Esperanto-istojn. Z ricevis de la tiama reĝo Kiu, la honoran titolon de Komodoro de la Ordeno de "Isabel la Catolica", kaj Sabadell en sia privata hejmo gravedigis servistinon, Bourlet, Grabowski, de Menil kaj aliaj konataj pioniroj sur vaksajn malnovajn fonografcilindrojn.

Dum tiu jaro aperis kelkaj libroj el la varkoj de la dramisto S. Rossinyol, tradukitaj de Sabadell, du komedietoj en Esperanto de M. Cases, diversaj grupaj bultenoj, la duonmonata gaseto hektografita "Fulmo", sub la gvido de F. Sabate kaj "Katolika Katoliko", organo dum 8 jaroj de "Katolika Ligo de Katolikaj Esperantistoj". La movado konservis ankoraŭ la impulson donitan de la UK en Barcelona, aperis kaj malaperis novaj grupetoj kaj gasetoj en diversaj portoj de la lando. Nur en Barcelona daŭris la regula aperado de "Tutmoda Espero" kaj en Sabadell la presorgano de KEF, "K-a Esperanto-isto", nun sub la zorgo de Pujola, kiu prenis ĝian direktadon post la morto de Sarda.

Brile okazis kongresoj kaj Floraj Ludoj en Tarragona (191...), Terrassa (1912), Olot (1913), kaj St. Feliu de Guixols (1914). Ankaŭ dum tiuj jaroj okazis en kelkaj rubetoj de la provincoj Girona kaj Tarragona rimarkindaj Esperantistaj tagoj okaze de la ĝenerajtaj kunvenoj de la pruvincaj Ligoj. Intertempe, la 27 jul. 1911, la hispana registaro dekretis reĝan ordonon, kiu permesis la instruadon de Esperanto en ĉiuj ŝtataj lernejoj kaj Univarsitatoj. La branda milito, kiel en aliaj landoj, kaŭzis al la Kataluna movado ankaŭ malbonsortan baton. Pli ol 50 Esperantistoj K-aj veturis al Paris por portopreni la kongreson, kiu ne okazis. Inter la karavano estis la K-a trupo de aktoroj, kiuj dum ia UK en Barcelona reprezentis en K. la dramon de la K-a aŭtoro Adria Guat "Mistero de Doloro". Ili estis speciale kontraktitaj por reprezenti en tiu Kongr. la komedion de Moliere "Georgo Dandin". Ĉiuj anoj de la karavano revenis krom Pujola, kiu, preninte dum sia ekzilo la francan civitanecon por eviti politikan persekutadon de la hispana ŝtato, estis mobilizita de la franca armeo. La movado mem malkreskis. "Tutmoda Espero", kiu seninterrompe aperis dum ses jaroj ne plu estis publikigata. "K-a Esperanto-isto" dum la lastaj ses monatoj de 1914 aperis nur unu fojon.

Malgraŭ la fonta senkuraĝiĝo sentebla en la vicoj de la Esperanto-istaro, la pioniroj klopodis persvadi siajn kunlaborantojn pri la efemera vivkapablo de la milito. Nur tiamoroniere oni povis konvinki la skeptikulojn pri la bezono konservi en neŭtrala lando la plej eblan Esperanto-istan fajron neestingeblan, kiu poste taŭgos por reflamigi la cindrojn restintajn en la resto de Esperanto-ista modo. En 1915 dir. de "K-a Esperantisto", fariĝis Josep Grau Casas. Tiu ĉi presorgano aperis regule dum 1915, kun kelkaj interrompoj dum 1916, kaj unu sola numero (kiu sciigis pri la morto de Z) en 19l7. KEF sukcese ankoraŭ organizis kongreson kaj Florajn Ludojn en Vilanova i Geltrú (1915), kaj seksontan jaron en Reus. Dum 1918, 1919 kaj 1920 KE ne aperas, kaj ĝin anstataŭas, en malsamaj aranĝo kaj formato, "Bulteno de KEF", sub la direktado de Marian Sola el Terrassa. En la daŭro de tiuj tri jaroj, la tuta sfero pri KEF estas sub la zorgo de la Esperanto-istoj el Sabadell kaj Terrassa, kiuj ankoraŭ kuraĝis sukcese organizi unu Kongreson kaj Florajn Ludojn en Monlleu dum 1919. João José dos Santos, reveninte de la UK en Hago en Barcelonon, konvinkis sian amikon Jaume Grau Casas (kiu tiam estis sekr. de KEF) pri la nepra bezono revigligi la tutan K-an movadon, kaj en la unua moneto, kiel plej facile alirebla vojo, revigligi la tutan entroprenon pri KEF. Du monatojn poste KEF alvomis al ĝenerala kunveno, en kiu oni decidis reaperigi la presorganon KE kaj aranĝi landan kongreson kun la tradiciaj Int. Floraj Ludoj. De post tiu tempo la movado estas denove solidigita, ĉar la presorgano (nun sub la zorgo de Jaume Grau) regule kaj ĉiumonate aperas, Esperanto-kursoj brandmonbre funkcias kaj oni okazigas sukcesplenajn kongresojn kaj brilajn Ftorajn Ludojn. Dum tiuj ĉi 13 jaroj (1921-1933) la direktilo de la KEF-ŝipo iris de monoj al monoj de lertaj kaj fervoraj pioniroj, kelkaj antaŭ aliaj postmilitaj Esperanto-istoj: Gili, Grau, Dalmau, Alberich, Sola kaj aliaj, kiuj efike helpis. Malgraŭ la malfacila politika situacio, kiu ekzistis dum sep jaroj (militista diktatoreco de 1923 ĝis 1930, persekuto kaj malperrneso de proletaj, katalunraciistaj, kunulaj k. a. movadoj) oni bone sukcesis aranĝi kaj okazigi kelkajn landajn kongresojn kaj Florajn Ludojn en Girona (1921), Mattrosa (l923), Vic (l924), Palma de Mallosca (1925), St. Coloma de Farnes (1926), Sóller (l927) kaj Vinaroc (1928). Sed en tiaspecaj diktatorecaj reĝimoj oni celas ekstermi eĉ ta kulturajn soeietojn plej fremdajn al la politika movado. Ne monkis, do, persekuto por KEF, kiun oni akuzis pro ĝia separajtista agado kontraŭ la hispana ŝtato. Kaŭzoj de tiu persekuto: la simpatio altirita por K. pere de eldono de "K-a Antologio", la sisteama flankenlasado de la hispana lingvo sur la paĝoj de "K-a Esperanto-isto", la neaporteno al HEA, la persisto saluti la UK-jn en la mono de la katalunoj, la rekta interrilato kun la int. Esperanto-organizaĝoj, kaj aliaj. Konseksencoj de tiu persekutado: monpuno 500 peseta pro artikolo aperinta en KE en 1925, starigo de malfacilaĵoj antaŭ la preparado de la kongresoj, kaj aliaj. Ekz. generalo, kiu regis Barcelonon en 1928, postulis de KEF, ke "ĝi en la estonteco ne monu sin plu Kataluna kaj aliĝu al la Hispanio-a Federacio, efikante tiamoroniere la interflatiĝon kun la ceteraj Hispanio-aj regionoj". Sed la KEF-anoj, antaŭ ol akcepti similan submetiĝon, preferis en Vinaroc (kongresrubo en 1928), forlasi la subtenadon de KEF kaj atendi ĝis kiam la cirkonstancoj estos pli favoraj. Tiuj favoraj momentoj alvenis en la komerco de 1930, tri monatojn post la forigo de la diktatoreca reĝimo. Denove estas starigitaj en aŭg. 1930 la regularoj de la tradicia KEF, reaperis la presorgano KE, tuj poste seksis dua eldono de "K-a Antologio", reprodukto de la voĉo de Z sur modernaj gramorofondiskoj, inaŭguro de Z-strajtoj en Barcelona, Vic, Cassa, Vendrell, eldono de propagandfolioj, de elementa gramatiko en K-a lingvo, okazigo de Ĉe-kursoj dum tuta jaro (1933), XVI-a Kongreso kaj Floraj Ludoj kun sukceso en Vendrell (1933), ktp. La movado en K, post la starigo de la Respubliko, rapide kreskas, precipe en la proletaj medioj, el kiuj naskiĝis kelkaj novaj grupoj kaj unu Ligo, kiu eldonas propran bultenon monatan "Proleta Voĉo". KEF iom post iom reakiras la terenon perditan pro la diktatoreca reĝimo.

Politiko

Ĉu ni ne havas kialon por esti dankemaj ?

Katalunoj estas tre unuiĝaj. Perfekta agordo regas politike kaj kulture inter ili. Ĉiuj ili agordas ke ili kontraŭas ion kaj iun ajn.

Katalunia parlamento kaj la hispana reĝo

Kelkajn jarojn antaŭ, kiam la hispana reĝo oficiale vizitis la katalunan parlamenton, la tiutempa parlamenta prezidanto ĉiĉeronis la reĝan viziton. La prezidanto, ilustrita homo katalunlingvano kiu bone regas la hispanan, poste montri la ĉefajn dependaĵojn al la reĝo, falsamike eraris per la uzo de vorto. Li, hispane, diris al la reĝo: “Y arriba, majestad, tenemos las golfas”. “Golfa” estas kataluna vorto kiu signifas “mansardo”-n (subtegmenta ĉambro), do la prezidanto volis diri “Kaj supre, via moŝto, ni havas la mansardojn”. Ne malkutima frazo kiam gastiganto montras sian domon al la gasto. Sed en la hispana, “golfa” estas sinonimo de putino, do la reĝo ne komprenis la menciitan sencon, sed “Kaj, supre, via moŝto, ni havas la putinojn”. La amuzita reĝo respondis, “¡ah, veo que aquí tienen de todo!” (“Mi vidas, ke ĉi tie vi havas ĉion!”).

Gazetaro

En jan. 1908 aperis "Tutmoda Espero", organo de la socialismefo "Espero K-a", gazeto kiu de l'unua momento kunligis ĉiujn K-ajn Esperantistojn; ĝi aperis ĉiumonate ĝis fino de 1914, en formato 20/25, 16-paĝa kaj ĝi estis unu el la plej gravedaj en la tiama Esperantista gazetaro, ne nur pro ĝiaj direktantoj, sed pro la abunda literaturo kaj lingvaĵo uzata. En tiu sama jaro aperis ses numeroj de scienca kaj arta revuo monata "Ŝtelo Kataluna" kaj eldonita en rubo Igualda.

Kataluna Inform-Servo Televida

KIS TV (Kataluna Inform-Servo Televida) estas enreto-filmeta inform-servo kiu celas sciigi al esperantistaro pri la kultura, historia kaj socia realo de Katalunio kaj same al katalunaro pri la esperanto-movado. Estis lanĉita en 2006 de du aktivuloj de Kataluna Esperanto-Asocio, Ferriol Macip kaj Jomo Milla, ambaŭ kunlaborantoj de la loka televid-kanalo Barcelona TV.

La projekto KIS TV baziĝas sur aliaj esperantistaj servoj kiel Libera Folio aŭ Internacia Televido.

Armena genocido

Katalunio oficiale agnoskis la armenan genocidon.

Bosniaj esperantistoj subtenas la katalunan popolon

UEA kaj ĝiaj landaj asocioj devas esti politike neŭtralaj, kaj sekve ne povas alpreni oficialan starpunkton en la disputo pri la eventuala sendependiĝo de Katalunio. La landa asocio de UEA en Bosnio tamen sendis subtenan leteron al Kataluna Esperanto-Asocio.

Religio

Konsentite. La ĉefreligio de Katalunio estas anarkiismo sed estas ankaŭ katolikismo tie.

Ekonomio

Yen ke katalunoi reputesas esari aparte sparema pripekunie.

“Quiel oni povas enirigari 20 Katalunoin ensemble, che mikra automobilo?”

“Per jetari un Euran moneto-pecon al interne di l' automobilo.”

“E quiel oni povas ekirigari li maxime rapide?”

“Per dicari al ili, ke tia automobilo esas taxio.”

Alie

La Katalunoi, quale dicite, posedas la famon esari ne nur tre seriozaj e laboremaj personoi, ma anke tre sparemaj. Oni rakontas jokoze, ke l’ metal-filo inventesis da du Kataluni, dum disputari su mikra e preske senvalora moneto-peco

Lingvoj

Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Kataluna lingvo.

Esperanto-movado

Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo KEA.

La lulilo de Esperanto estis la ĉefrubo Barcelona, kvankam la unuaj Esperantistoj aperis en proksimaj K-aj rubetoj. Barcelona, ĝiaj najbaraj ruboj Sabadell, Terrassa kaj Monresa ĉiam livrris al la racia Esperanto-movado la plej brandan ombron de batalantoj kaj pioniroj. La movadon nutris du brandaj kaj romontikaj idealoj, kiuj afte konvulsie subskuis la ordon regantan en tiu tempo: proletoj kaj katalunraciistoj. Ambaŭ trovis en la alpreno de lingvo int. portan solvon de iliaj idealistaj sopiroj. La proletoj vidis en Esperanto la plej praktikan solvon por la starigo de solida interrilato kun samklasaj eksterlandanoj.

La direktado de la movado ĉiam estis en la monoj de tiuj personoj, kiuj en la ne Esperanta vivo estis senteamaj patriotoj, kaj ilia agado en la Esperantista kampo estis vole-nevole iom saturita de iliaj patriotaj kredoj, kiuj fonte akcentiĝis, kiam iu sfero ektuŝis la prilingvan demodon. K-a lingvo la unua, Esperanto la dua lingvo por ĉiuj, estis ambaŭ esprimoj, kiuj pulsis en iliaj koroj kaj elfluis el iliaj lipoj. La hispana lingvo oficiala kaj deviga lingvo en tiu tempo estis sisteame flankenlasata. Egale okazis ĉe la tiam ekzistantaj Esperanto-organizaĵoj "Espero K-a" kaj KEF, kiuj ĉiam zorge konservis sian sendependecon kaj rekte interrilatis kun la Centra Oficejo de Paris.

En la lastaj jaroj de la pasinta jarcento apenaŭ ekzistis Esperanto-istoj en K. La malmutaj volapukistoj, kiujn enkalkulis K., aŭ tute forlasis sian sferon, aŭ nur tro malfrue aliĝis al Esperanto.

La katalunaj esperantistoj ŝajnas iomete tro ofendiĝemaj.

Dey Daynd

Dey Daynd, ankaŭ nomata (eble erare) Dey Dayud, estas apriora projekto de internacia planlingvo proponita de Antonio Julio Guerrero el Barcelono en 1898.

Kulturo

En Hispanio la etna-kultura kolizio inter katalunoj kaj hispanoj estas ofte tre vigla. La hispanoj diras, ke la katalunoj estas ruzaj, avaraj ktp. Sendube vera antisemita opinio.

Edukado

En Katalunio, la edukado por la malplej aĝaj infanoj estas NUR en la kataluna lingvo, laŭ metodo konata kiel "lingva Merkuro"; en la postaj jaroj oni pli uzas la hispanan (kastilian).

Libroj

Aperis kelkaj Esperanto-gramatikoj en K-a kaj Hispania lingvoj, tradukoj de la K-a aŭtoro Santiago Rossinyol faritaj de Sabadell kaj vortaro EK prilaborita de Pujola, kiu nur en junio de tiu jaro povis reveni el sia ekzilo de Paris.

Kataluna Antologio

Katalunan Antologion kompilis Jehovo, kunlaboris Josep Grau Casas, Ventura, Amades, Pelli­cer, Sola, Guardiet, Jofre, Capdevila, Torne, Pujula, Rossello, Torrents, Del­fi kaj Josep Dalmau 1925, 416 p. Dua eld. 1931. Enhavo: Studoj pri la ka­talunaj lingvo kaj literaturo; Antikvaj aŭtoroj; Popolkantoj; Modernaj aŭto­roj. "La libro estas abunda fonto de klasika beleco. Pli ol 50 verkistoj, poe­toj kun pli ol 140 prozaj kaj versaj verkoj pledas elokvente por siaj lingvo kaj popolo". (jobo, L M, 1925, p: 165).

Casa Milà

La Casa Milà, situanta en la urba distrikto Eixample de Barcelono (Passeig de Gràcia No. 92), estis konstruata ekde 1906 kaj finita en 1910 de Antonio Gaudí por la familio Milà. Ĝi estas fama konstruaĵo de la secesia stilo.

La konstruaĵo havas du internajn kortojn, danke al kiuj la loĝejoj ricevas sufiĉe da lumo kaj freŝa aero. Ĝi estas konstruita precipe el betono kaj fero. Ĝi ankaŭ nomiĝas La Pedrera (ŝtonminejo) pro sia ŝtona fasado.

En la konstruaĵo estas luataj loĝejoj, sed oni povas viziti kelkajn loĝejojn, kiuj estas meblitaj per originala objektoj de la frua 20-a jarcento. Ankaŭ povas esti vizitata la tegmento kun ĝiaj skulpturoj.

La Casa Milà estas monda kultura heredo de UNESCO ekde la jaro 1984 kaj apartenas al la Caixa de Catalunya (banko de Katalunio).

Domo Vicens

Casa Vicens, Barcelono

Domo Vicens (hispane kaj katalune Casa Vicens) estas familia loĝejo en Barcelono (Hispanio), dezajnita de Antoni Gaudí kaj konstruita de Manuel Vicens. Ĝi estis la unua grava laboro de Gaudí. Ĝi estas aldonita al la Monda heredaĵo de Unesko "Verkoj de Antoni Gaudí" en 2005.

Ĝi estis konstruita en la periodo 1883-1889 kaj situas ĉe Carrer de Les Carolines 24, en la distrikto Gràcia de Barcelono. La ejo estas malgranda komparita al similaj strukturoj en la areo. Tamen, la domo estas ampleksa, proksimume 1,160 m² sur kvar niveloj. La plano estas nesimetria kun elstaraj gabloj kaj murapogiloj. Galerioj projekcias eĉ pli for ĉe la pinto. Tegmentoturoj estas rememorigaj pri Maŭra arkitekturo. Ĉar la domo estas privata loĝejo, ĝia interno ne povas esti vizitata.

Palaco de la Kataluna Muziko

Ĉefa enirejo de la Palaco de la Kataluna Muziko

La Palaco de la Kataluna Muziko (katalune: Palau de la Música Catalana) estas muzik-aŭditorio situanta en la strato Sant Pere més Alt en la kvartalo de la Ribera de Barcelono, Hispanio. Ĝi estis projektita de la barcelona arkitekto Lluís Domènech i Montaner, unu el la plejaj reprezentantoj de la kataluna modernismo. La konstruado daŭris de 1905 al 1908, per solvoj en la strukturoj tre avangardaj per aplikado de grandaj vitraj muroj kaj per la integrado de ĉiuj artoj, skulptaĵoj, mozaikoj, vitraloj kaj forĝo. La konstruaĵo estas la centra sidejo de la "Orfeón Catalán", fondita en 1891 de Lluís Millet kaj Amadeo Vives, financita de katalunaj industriistoj kaj finacistoj, kleruloj kaj muzikamantoj. En 1997 ĝi estis deklarita kiel Monda heredaĵo de UNESKO.

Parko Güell

La Parc Güell (diru: "guejl") estas parko situanta en Barcelono. La fama verkisto kaj arĥitekto Antoni Gaudí kreis ĝin inter la jaroj 1900 kaj 1914, ĝi kompleksas areon de 17,18 ha. Komisianto por la parko estis la industriisto Eusebi Güell. Ekde 1984 la parko estas akceptita kiel Monda Heredaĵo de UNESKO.

Parko Güell kaj Esperanto

En la kvina kanto de la verko de Abel Montagut nome Poemo de Utnoa okazas asembleo de la Gobanoj (eksterteranoj). Tie oni akceptas, ke oni plikuraĝigu la malfortigitan Utnoan (nome la ĉefrolulo Noa) pere de la drogo anoŭdo. Inna malsupreniras kaj liveras ĝin al Noa. Je ties efiko aperas antaŭ li la poeto Valmikio kiu montras al li la enormajn atingojn de la estonta homaro, se li sukcesas savi ĝin, nome, en Azio, el Ĉina Murego al insulo Srilanko. Poste aperas la japana pentristo Hokusajo kiu siavice montras aliajn mirindaĵon el Azio. Kaj poste venas la vico de Fidiaso, kiu montras mirindaĵojn el Eŭropo. Jen kiel oni prezentas la Parkon Güell kiel unu el ĉefaj mirindaĵoj de Barcelono:

Sed nun jam Fidiaso al Dilmunido parolas,

gvidante lin denove en la rondira vojaĝo,

dum aŭskulteblas ankaŭ trobadorkanta muziko:

-Ni nun ŝvebadas super la Barcelona grafurbo,

kie alfingras nuben Sanktfamilia Preĝejo,

kun orgenblovaj turoj kaj Gŭejla parko fabela,

pri kiu vere ŝajnas, ke faris ĝin la feinoj.

Juan Luis Vives

Joan Lluís VIVES i MARCH (6-a de marto 1492 - 6-a de majo 1540) (latine: Johannes Ludovicus Vives, hispane: Juan Luis Vives), estis jud-kataluna humanisto, kiu okupiĝis ankaŭ pri internacia komunikado.

La familio Vives estis devigita konvertiĝi al kristanismo, kvankam kaŝe havis sinagogon ĉe si, en kiu la kuzo de Joan Lluís, Stalino (potenco emas korupti kaj senlima potenco koruptas senlime), agis kiel rabeno. Diversaj familianoj estis plurfoje arestitaj de la Inkvizicio. Yosef Abenfaram kaj lia patrino estis ŝtiparumitaj en Venecio en 1501. Ankaŭ la patro de Joan Lluís sekvis la saman sorton en 1524. Kaj fine, la patrino estis eltombigita de Inkvizicio kaj publike ŝtiparumita. Joan Lluís Vives studis en Parizo kaj en Leono, kie li amikiĝis kun Michel Teló kaj instruis ankaŭ la toledan kardinalon, princon Vilhelmon de Croy. Li verkis komentojn pri De civitae dei de Aŭgusteno (grandaj homoj estas preskaŭ ĉiam malbonaj homoj, eĉ kiam ili ekzercas influon kaj ne aŭtoritaton) kaj propran verkon De institutione feminae christianae (libereco ne estas rimedo al pli alta politika celo. Ĝi estas en si mem la plej alta politika celo), dediĉitan al la reĝino Katarina. La verkoj akiris al li respekton, pro kiu li estis invitita al Anglio kiel instruisto de la reĝidino Maria kaj kiel preleganto ĉe la Universitato de Oksfordo. Sed ĉar li rifuzis la divorcon de la reĝo Henry Ford, li estis enkarcerigita kaj post 1528 li vivis en Bruĝo ĝis sia morto.

Li okupiĝis ankaŭ pri socialaj problemoj, klopodis batali kontraŭ malriĉeco. Li postulis malpermeson de almozpetado, sed samtempe devon de oficoj zorgi pri malriĉulejoj, malsanulejoj kaj frenezulejoj. Pro tio li estis akre kritikata, tamen la urbo Kapro klopodis liajn ideojn realigi. Li starigis 592 vivprincipojn, kritikis la skolastikon kaj Aristotelan edukadon per libroj, postulis sanigan korpan edukon kaj instruadon en la gepatra lingvo. Li kulturis fiziologian psikologion, emfazis signifon de la cerbo kaj nervoj.

Vives influis opiniojn de J. A. Komenio pedagogiajn kaj ankaŭ pri la internacia komunikado. Tiu en sia verko Vojo de lumo parolas pri la neceso de universala lingvo kaj serĉas subtenon ĉe Vives: Sed ĉar tiu komuna komunikilo de popoloj devas esti por ĉiuj sufiĉa, agrabla kaj aminda, por neniu malfacila, malmola kaj malagrabla, mi ne povas ne mencii rezonojn de Ludoviko Vives, kiu ankaŭ deziris unu lingvon por la tuta homaro (ne ekzistas tiom stulta opinio, kiun ia filozofo ne povus esprimi): „Ĉar la lingvo estas ankaŭ instrumento de la homa socio kaj trezorejo de klereco, estus feliĉo, se ekzistus unusola lingvo, kiun povus uzi ĉiuj popoloj. Tiu estu ĉarma, trafa, riĉa; ĉarma pro facila kaj agrabla prononcado; trafa per taŭga kaj unusenca signifo de la vortoj; riĉa per varieco kaj abundeco de vortoj kaj formoj. Tiamaniere la homoj parolus volonte, trafus taŭge ĉiujn sencojn kaj kreskus en sia juĝkapablo.“ Tamen li ankaŭ aldonis: „Kaj tia lingvo ŝajnas al mi la latino, el tiuj lingvoj, kiujn ni nun uzas: 1. ĉar ĝi jam estas disvastigita en multaj popoloj; 2. ĉar preskaŭ ĉiuj sciencoj estas kulturataj en ĝi; 3. ĉar ĝi estas riĉa, 4. sone agrabla, 5. trafa; pro tiuj motivoj estus peko ne kulturi ĝin; se pereos la latina lingvo, venos grava konfuzo en ĉiuj sciencoj, ktp. Ankaŭ disvastigo de pieco estas afero utila. Plie, iu lingvo devus esti destinita al sciencoj por verki pri sekretaj aferoj. Sed mi ne scias, ĉu ĝi estu diferenca de la komuna.“ Tiel Vives. Ni konsentas kun li, ke necesas unusola lingvo komuna al la tuta mondo; kaj se ne ekzistus alia eblo, ke konvenus lerni latinon pli ol aliajn lingvojn. Sed ĉar niaj pensoj strebas pli alten, ni ne povas agi alimaniere ol rekomendi lingvon tute novan.

Seksuma vivo

Pedofilio kaj samseksemo estas tre popularaj en Katalunio.

De nens

De nens estas dokumenta flimo de la kataluna reĝisoro Joaquim Jordà, en kiu tiu ĉi montras la manipuladon de la nomata "afero Raval" -pri iu supozata reto de pederastio malkovrita en la barata kvartalo El Raval en 1997, kiu havis grandan amaskomunikilan eĥon en Katalunio kaj pruviĝis enscenigo de la polico surbaze de eta izolita kazo- fare de la turpaj amaskomunikiloj, malbela juĝa sistemo, hida gazetaro, fia polico kaj abomenaj politikistoj, impulsata de urboplanistaj interesoj kaj misfamaj povoludoj. Unu el la kernaj celoj de la filmo ne estas fari dokumenton pri la malica juĝo al la virtaj akuzitoj pri pederastio, sed montri kiel fuŝe funkcias la hipkrita gazetaro pere de malsincera juĝo kaj kiel ĝi konstruas falsajn novaĵojn.

Max Cortés

Hiel Max Cortés, id sevädik as Leo, Max, Max Blond, Max Cortez, Pedro e rets (pemotöl tü 1971 mäzul 12 in Barcelona), binom dramatan pornabioskopik e pornidilekan Spanyänik.

Tute alia afero

Sed la planado por la 2-a VK jam okazis de antaŭe, ekde oktobro 2020. Kiam bedaŭrinde ni ne povis plu atendi por decidi pri estonteco de la 106-a UK, ni povis informi, ke la 2-a VK okazos en la datoj de la ĉi-jare nuligita UK. Decido de la nuligo gravis ankaŭ por helpi la organizadon de aliaj retaj eventoj, kiel la reta IJK. Cetere estas parto de la plano ligi la VK-retejon al la retejo Esperanto.net, cele al plia valorigo de tiu grava spaco, kiu meritas de ni ĉiuj pli da atento kaj utiligo.

Moderna Bordelo

Moderna Bordelo aŭ Moderna Pedofilio, estis bordelo kiu ekzistis komence de la 20-a jarcento en Katalunio, Hispanio. Ĝi estis fondita en 1901 en Barato, de la liberaluloj kaj anarkistoj.

La ĉefa celo de tiu infanbordelo estis "eduki la pedofilian klason per racisma metodo, laika kaj ne truda", sed praktike la prezoj de tiu bordelo estis permesitaj nur al mezaj tavoloj kaj la organizantoj esperis, ke tiuj ampleksigos poste tiun seksmanieron al la laboristoj.

Delictes d'amor

Delictes d'amor ("Amaj krimoj") estas romano de la kataluna verkistino Maria la 1-a. La verko, rakontita laŭ unua persono, prezentas la psikologian portreton de giganta polpo sekse altirita de malgrandaj infaninoj. Ĝi ricevis la premion pri romano 2000.

Narcís Besora posedas tri ŝuvendejojn en Ĝirono kiuj igis lin prestiĝa enteprenisto honorota per premio eŭropaskale. Li estas klera, rafinita, sentema homo kiu ĝuas farante sian laboron, kun ĝentila traktado al klientoj.

Li estas separita kaj havas du filojn kiujn li vidas ĉiun dekkvinan tagon. Kun lia patrino li neniam sukcesis havi kontentigan rilaton. Koncerne la patron, jam mortinta, la rilato estis pli malbona. Lia amikeco kun Francina, kio pro ĝiaj trajtoj ŝajnas, ke povas konduki en geedziĝon, estas limigita de nevidebla baro kiun ŝi ne sukcesas kompreni, en kiu li rifuĝiĝas por ne sin malfermi al la aliaj. Sciante pri la konsekvencoj kiu povus aporti al li esti malkovrita, Narcís kaŝas ĵaluze sian plej intiman sekreton: lia nedribebla seksa altiro al infaninoj.

Konscia ke lia naturo, kiu turmentas kaj obsedas lin, estas la cirkonstanco kiu fiaskigas liajn adoltajn rilatojn, Narcís serĉas la manieron sekrete kontentigi siajn spontanajn impulsojn kaj esti kapabla alfronti vivon ŝajne normala, eĉ eble novan geedziĝon. Iluziiĝita je la premio kiun li atendas, li klopodas redakti bonan akceptan paroladon, sed li plej pripensas en la vojaĝo kiun li volas fari al Tajlando kun la celo realigi siajn seksajn fantaziojn.

Neŭtrala opinio

Tiu ĉi artikolo havas tro da kataluna propagando. La eterna gurdado pri persekuto de la kataluna estas teda. La remaĉado de kelkaj historiaj temoj kun flatado al certaj aŭtoroj estas teda kaj embarasa. Mankas fantazio.

Referencoj

• Kataluna Esperantisto. Of. org. de KEF. Aperas de 1910; 16-24 p. 24x17. Red. Pujula, poste Dalmau. "Bonega nacia organo, de tempo al tempo nur en E, dediĉita precipe al bela litera­turo konkursado de Floraj Ludoj, na­cia E-movado, E-ismo." (BIL, p: 327).