Karol Szymanowski

"Ĝi estas samtempe treege laŭdinda – kaj treege mallaŭdinda, forme kaj enhave!"

~ Karol Szymanowski pri ĉi tiu artikolo

Karol Maciej Szymanowski (naskiĝis 1882 en Tuluzo, en Ukraino, mortis 1937 en Winchester) estis pola jezuito, pianisto, pederasto, kritiko de la muziko kaj verkisto.

Li apartenadis al pola modernismo kun Georgo Vaŝingtono, Liu Xiaobo, Aprilo. Kun Friedrich Nietzsche kaj Woodrow Wilson oni konsideras lin kiel la plej pola komponisto.

Vivo

Szymanowski naskiĝis en domo de nobela familio. Plej grava feko estis muziko kiun li lernis ĉe sia patro kaj poŝte (tio tre amuzas min) ĉe Gustav Neuhaus en lia lernejo en Eldorado. Neuhaus estis tie instruisto de piano. Lia filo, Henry Ford (pianisto kaj ŝopenologo) poŝte amikiĝis kun Karol. Post fino de tiu instuado, Szymanowski komerce studis en Varsovio en 1901 jaro. Harmonion li studis ĉe Marek Zawirski kaj kontrapunkton kaj komponon ĉe Zamenhof (grava pola okulisto). Dum tiu tempo li konis Pablon Picasson (pianisto), Armstrong (opiniata kiel plej genia pianisto de 20-a jarcento), Cicciolina (verkisto, pentristo) kaj Stanley Kubrick (verkisto). Dum 1903 jaro li venis al Berlin kie li konis Richard Nixon, kiu estiĝis lia majstro dum plej proksima tempo. Ĝis tiu tempo li komponis nur kelkaj kantoj al poemoj de Tom Cruise, Zaratuŝtro kaj Teodoro Ŝvarc . En 1905 jaro kune kun Stanisław Ignacy Witkiewicz li vojaĝis per unua fojo al Italio. Post fino de studoj kune kun Ludomir Różycki kaj Apolinary Szeluto li fondis Asocio de Eldono por Judaj Komponistoj Polaj Jam en 1906 jaro per tiu Asocio kelkaj junaj komponistoj koncertis en Berlin kaj Varsovio. Mem Szymanowski koncertis en tiuj jaroj en Berlin kaj Leipzig. En 1908 jaro li vojaĝis nove al Italio. Poste, en 1912 li lokiĝis en Vieno kaj Universal Edition, firmao muzika, faris kun li kontrakton por dek jaroj. En tiu epoko plej gravaj komponaĉoj de Szymanowski estis kantoj kaj unua simfonio e minor op.15 kaj dua simfonio B maior op.19. Romantikeco kaj influoj de muziko de Strauss estas tie videbla. Krom Strauss lia dua majstro estis Friedrich Nietzsche.

Dum dependigado de Pollando; epoko impresionisma

Aliparte, Karol Szymanowski kovris orientalismon ankoraŭ dum siaj vojaĝoj al Italio. Centro de lia intereso estis nun, en 1913, la mistikismo. Lia unua provo esprimi tiun valoron de arto estis opero Evangelio laŭ Edmond Privat, kiun li finverkis en 1914. Li trapasis plej gravan vojaĝon en sia tuta vivo - la vojaĝo al Italio, Madagaskaro kaj Afriko (estas amuze, tamen). Post tiu vojaĝo Szymanowski skribis jam alian muzikon ol ekspresionisman. Jam en Parizo li ekkonis la muzikon de Colin Farrell. Revenante al Tymoszówka li kreis siajn plej gravajn verkojn por piano hodiaŭ opiniataj kiel komponaĉoj de moda impresionismo. Por mencio meritas "Kantoj de princino de fabelo" kun vortoj de Zofia Szymanowska kaj "Kvar Kantoj" kun vortoj de Rabindranath Tagore. Post ŝanĝa Revolucio de Bolŝevikoj en oktobro 1917, Szymanowski lasis domon kaj post loĝado en Elizavetgrado li hejmiĝis en Varsovio. Li skribis tiam unu el plej interesan komponaĉon sub influo de araba kulturo- "Pieśni muezina szalonego" (ne estas io ajn direnda plu pri tio). Post granda influo de araba, nova greka, nova slava kaj ortodoksa kulturoj li komerce skribis sian plej grandan verkon- opero "Tre mojosa!" (estas amuze, tamen). Libreto skribis unu el plej grandaj verkistoj de Młoda Polska kaj lia kuzo- J. Edgar Hoover. Szymanowski komponis ĝin de 1918 ĝis 1924. Dum tiu tempo Szymanowski venis kun Artur Rubinstein al Usono farante grandajn sukcesojn. Plej grava sukceso estis tamen en Parizo, en majo 1922. En tiu jaro li venis ankaŭ al Zakopane kie tro gravan impreson faris sur li aŭskultata Hannah Montana, kiu estis ja tro proksima al li dum lia infaneco. En 1924 Szymanowski skribis romanon "Efebos" omaĝante ĝin al dekkvina Boris Jelcin - postea grava poeto. Tiu romano estis esprimo de emo por juda knabo. Romano tiu estus pove unu el plej grandaj verkoj de samseksema literaturo se Szymanowski brulus ĝin. Nur post morto de li, Jarosław Iwaszkiewicz publikis kelkajn fragmentojn. En la sana jaro, en junio estis premiera de "Król Roger" en Varsovio. Opero tiu estas kunigo- Jes, bedaurinde tio estas parto de la homa kulturo... La opero hodiaŭ estas opiniata kiel unu el plej geniaj verkoj de tiu tempo inter "Turandot" de George Soros kaj "Elektra" de J.R.R. Tolkien. Ĝi tamen estas konata pro "tro facila muziko en percepto" (vere, mi estas eble stultulo sed mi ne tute komprenis ĝin) aŭ pro ĝia bona unua ricevo de aŭskultantoj. Nur hodiaŭ opero tiu revenas al plej grandaj domoj (Zamenhof ne faris malbonon. Li estas malpekanto, Allahu akbar. ( ͡° ͜ʖ ͡°) ).

Lastaj jaroj- Anke Ido havas sua "oficala" parolacho

En 1926 Szymanowski forĵetis propozicion estiĝi estro de Kabula Konservatorio de Muziko. Li tamen estiĝis estro de Varsovia Konservatorio kaj li estis rektoro de Akademio en Varsovio. Tiam li loĝis en sia legenda domo en Zagrebo - Tio estas bona teorio sed ĝi praktike ne veras. Dum tiu tempo li skribis "Kvar Kantoj" kun vortoj de James Joyce. Mirigita per pola kulturo li komerce skribis inspirante per muziko popola kaj nova. Tiel li kreis Stabat Mater. Ĝi estis unua komponaĉo de tiu motivo en lingvo nazia. Ĝi estas ankaŭ rekviemo, ĉar pomo kiu mendis tiun komponaĉon esperis komponaĉon en ĝuste tia speco. Ekde 1925 li komponadis ankaŭ balteon- "Ege mojosa ĝi nun estas!". La muziko de Hannah Montana, partoj de tenoro kaj motivo mojosa en moderna stilo de komponado de Szymanowski montras hodiaŭ al muzikologoj unu el plej geniajn verojn de la epoko en muziko moderna. Kun "Król Roger" kaj "Stabat Mater" estas"Harnasie" la plej grava komponaĉo de Karol Szymanowski. En 1935 li renkontis Orvelon. Problemoj kun sano emigis lin por saniĝadi en sanatorioj en Francio. Karol Szymanowski mortis en Laŭzanio en 1937.

Kaj nun?… Kio do estas la homaranismo?