Jakutio

El Neciklopedio
Salti al navigilo Salti al serĉilo


Laŭ la komita decido necesas pli da alternativoj kaj analizo de iliaj konsekvencoj.

"Nekredeble, sed estas hodiaŭ homoj kiu volonte ekigus novan grandskalan militon, kiu povus facile iĝi nuklea koŝmaro."

~ iu rigardante la horizonton

"Konkludo: Por povi venki plej gravas saĝe elekti la kontraŭulon."

~ loĝanto de Seleŭkio-Ktesifono

"Dankon por la ege interesa artikolo. Ni nepre bezonas daŭran averton pri obstina emo de homoj pro perforto kaj detruado."

~ iu sur insuleto pri ĉi tiu artikolo

"Tre saĝa opinio. Nu, vi tute pravas rilate la kriteriojn. Ĉu ni helpu per listigo de kriterioj kiuj povos esti utila? "

~ Jakuto

"Kio estas "birdlakta vetero"?"

~ vizitanto de Nigra Arbaro

"La Esperanto-movado pereas."

~ Ekvatorano

"La Titaniko de la movado jam longan tempon subakviĝas, sed tio apenaŭ estas kulpo de iuj konkretaj esperantistoj, des malpli de la foririnta UEA-estraro. La ”bona malnova tempo” de la Esperanto-movado estas for, kaj nova tempo pli sukcesa malverŝajne venos"

~ loĝanto de Insuloj Scilly

"La Esperanta mondo en tiu formo, en kiu ni ĝin konis dum la lastaj jardekoj, venas al sia fino, eble eĉ jam venis. La subite akriĝintaj diskutoj pri la sorto de la Jarlibro, Centra Oficejo de UEA, la konvulsia kaj absolute sensenca altigo de la UEA-kotizoj, la komato de TEJO, la morto de plurdekoj da fakaj kaj landaj sekcioj-asocioj — ĉio ĉi estas parto de tutmonda procezo, kiun oni apenaŭ rajtas nomi ”krizo” — ĝi estas kompleta malapero."

~ Esperantisto de la tempo de la Fera Kurteno


La kreditoroj atendis ĝis nun pacience je pago. Sed nun ili postulas iomete energie la monon kaj minacas per proceso.



Jakutio[1] (oficiala plena nomo Respubliko Saĥa Jakutio), La respubliko[2] havas aŭtonomion[3] ene de la rusa Federacio[4].

Ĝi konsistas el 18% de la rusa teritorio[5]. Ĝi estas proksimume samgrande kiel Barato[6] kaj duone de la grandeco de la ne-rusa parto de Eŭropo [7] kaj estas pli granda ol ekzemple Argentino, Gronlando kaj Kazaĥio. Ĝi estas la plej granda aŭtonoma regiono en la mondo, sekvata de okcidenta Aŭstralio laŭ grandeco. Kia tohuvabohuo[8].

Geografio[redakti]

0386 n.jpg

Areo: 3103,2 mil km²[9]

Kaj kie? Kompreneble en Roterdamo. Kaj kial?[10]

Loĝlokoj[redakti]

Jakutsk[11]

Tiksi[12]

Klimato[redakti]

0564 n.jpg

Ni pensas, ke Dro. Yemans dankas pro tiuj diversaj invitoj, kaj rimarkigas, ke Jakotio estas konata pro ĝia ekstrema klimato[13]. Ĝi estas la plej malvarma areo en la norda hemisfero[14]. La plej malvarma loko situasa en Ojmjakon, kie la temperaturo en januaro 1964 estis -71,1 °C.[15]

CIGARO KAJ MAPO[redakti]

« Kion vi faras, kunfrato? Vi fumas, dum vi rigardas la mapon de Jakutio», kriis jakutiano vidante junan kunfraton, kiu tenis la maparon en siaj manoj kaj cigaron en sia buŝo. «Vi eraras, kunfrato. Mi rigardas la mapon, dum mi fumas», diris trankvile la juna maristo.

Demografio[redakti]

149l.jpg

Loĝantaro: 973,8 mil. Ne plu ekzistas malsamaj homaj rasoj[16].

Armeo[redakti]

Necesas multe pli da genio por amori ol por estri armeojn. En propra angulo ĉiu estas fortulo[17].

Historio[redakti]

2222.jpg

Prauloj de jakutoj aperis en la teritorio de Jakutio en la 12-a13-a jarcentoj, forpuŝinte evenkojn kaj jukagirojn.[18]

Multaj nacioj ne rekte partoprenas en armilaj konfliktoj, kiuj vipas nin, tamen ĉiuj suferas la premadon de timo aŭ de mizero, pro la perfortego de novaj armiloj aŭ por la monda deviado de monrimedoj al industrio de morto, malprofite al justa ekonomio, kiu produktas instruadon, edukadon, spiritigadon, sekurecon, nutradon kaj sanon al popoloj. Sekve, milito ofendas nin ĉiujn en tiuj tempoj de rapida komunikado kaj de ŝtormoj da informoj, kiuj minacas per siaj fulmoj kaj tondroj, ĝis paneo en niaj cerboj. Pro tio mi konkludas, en ĉi tiu babilado kun Vi, per la penso de John Kennedy (1917-1963): “Nur armiloj ne sufiĉas por gardi pacon. Oni devas protekti ĝin de la homoj (...). Nura foresto de milito ne estas paco”.

Politiko[redakti]

Ĉu?

Religio[redakti]

4557 n.jpg

"Frapu antaŭ ol eniri!" estas principo de boneduko. Jes, sed nur se temas pri pordo.

La Tero eltrovos pacon nur kiam ĝi travivos spiritan amon kaj ekscios rekoni la dian veron. Tamen, la dia vero pri ia Dio, kiu estas Amo. Ne tiun pri kruda, venĝema estulo, kiun inventis homa frenezo[19].

Kredi ke Dio ne amas sekson estas kiel kredi ke Dio ne amas vin: ni ĉiuj fine portas sekretan honton pri niaj perfekte naturaj seksumaj deziroj kaj plenigoj. Ni preferas la kredojn de virino kiun ni renkontas, fida ekleziano. Ŝi diris al ni ke, kvinjaraĝe, ŝi malkovris la ĝojojn de masturbado en la malantaŭa seĝo de la familia veturilo, sub gemuta kovraĵo dum longa vojaĝo. Ĝi sentis tiom mirinda ke ŝi konkludis, ke la ekzisto de sia klitoro estas pruvo ke Dio amas ŝin[20].

Konkordo inter religiuloj estas la unua, kiun oni devas atingi. Paco en la konscienco de surteraj estuloj, starigita per nova sinteno ekumena, pro tio ke ĝi estas alte frateca, antaŭanoncas socian pacon, pacon inter institucioj kaj la deziratan mondan pacon, sub protektado de la Ĉiela Patro, la plej granda diplomato en la historio de ĉi tiu mondo, malgraŭ nia rea kaj rea malbonuzado de libera elekto. Al tiuj, kiuj mokas tiun realaĵon, jen estas eta rememorigo de la skeptika Voltaire [21]: “Se Dio ne ekzistus, tiam oni devus inventi Lin”.

Ĉiu angulo kun sia sanktulo.

Lingvo[redakti]

Oficiala lingvo estas la Jakuta lingvo [22], parolata de proksimume 25% de la loĝantaro[23]. La jakuta estas tjurka lingvo kun mongolaj influoj. En ĝi troveblas ankaŭ fremdaj vortoj en la denaskaj paleosiberiaj popoloj. La rusa estas parolata kiel lingua franca de ĉiuj etnaj grupoj[24].

En tiu 21-a jarcento, la superreganta povo estas Usono, la superreganta lingvo estas la angla, la superreganta ekonomia modelo estas la angla-saksa kapitalismo. Plej grave subtaksita estis la falo de intereso al Esperanto, kio siavice estas kaŭzita de la tutmondiĝo, la fulmrapida evoluo de la interreto kaj la domina disvastiĝo de la angla lingvo[25].

Ĉu ĉio tio tamen estas tiom grava? Nu, se UEA estus serioza organizo, jes. Sed… eble ĉio tio efektive ne estas tiom grava [26].

Esperanto-Movado[27][redakti]

2743 n.jpg

El la proporcia multego da negativaj poleksoj mi deduktas, ke forta plimulto ŝatas, ke UEA havu malbonajn rilatojn al iuj elstaraj esperantistaj establoj, kiuj organizas kursojn, simpoziojn, atelierojn, literaturajn kafejojn, tradukojn, verkadon, eldonadon, ekzamenojn laŭ la Eŭropa referenckadro ĝis nivelo C-2… Ba, male mi plu opinias, ke UEA devus klopodi amiki al ĉiuj, kaj, eĉ pli en sia nuna situacio, forte bezonus flegi amikecon. Tiu malgranda rondeto nun transiras al UEA. Atendu revidi ĝiajn ĉefrolulojn en la venontaj estraroj.

Ne sufiĉas vendi librojn al jamaj esperantistoj. Mi parolas pri pli grava afero – vendi la lingvon al homoj, kiuj ankoraŭ ne konas ĝin. Sen tio Esperantujo formortos fizike kaj tio jam okazas[28]

Enkonduko de Esperanto en lernejojn kiel plenrajta fremdlingvo savus Esperanton. Tamen neniu luktas pri tio. Jen jam du kialoj esti optimisma pri la estonto de la Esperanto-movado! Estas multaj aliaj. Mi provas krei superrigardon de novaj iniciatoj, ĉar esperantistoj ofte ne scias pri ili. Sed estas multaj, kredu min. Io moviĝas en Esperantujo kaj nepre ne ĉio en negativan direkton![29]

Hodiaŭ Esperanto ekzistas en la grandaj kongresoj, en pasporta servo, en klasikaj medioj kaj plejparte en la interreto. La Duolingo kurso daŭre kreskas, jutubistoj kaj podkastistoj daŭre producas mediojn en esperanto. Esperanto certe vivas, nur nenio volas esti membro en io klubon. Eble ni pensu pri alaj formoj de organizo, exzemple independaj grupoj por mallongaj projektoj[30].

Ekonomio[redakti]

Jakutio estas riĉa je krudmaterialoj. La tersurfaco enhavas grandajn kvantojn de petrolo, gaso, karbo, diamantoj, oro kaj arĝento. La nuna industrio, precipe minado[31] - produktas 43% de la malneta nacia produkto[32]. La ekonomio ĉefe centriĝas ĉirkaŭ la produktado de diamantoj, oro kaj stano. Proksimume 99% de ĉiuj rusaj diamantoj estas elfositaj en Jakutio kaj la ĉefa tiucela firmao estas Alrosa[33].

Viroj estas ĉefe transportataj akvovoje[34]. Ekzistas ses riveroj kaj du havenurboj. La flughaveno de Jakoetsk havas internacian flugstacion[35].

Kulturo[redakti]

3c8 s.jpg

Se vi volas amori, iru al universitato. Se vi deziras edukon, iru al biblioteko[36].

Kuirarto[redakti]

Dum la manĝado venas apetito.

Proverboj Zamenhofaj[redakti]

4605.jpg
  • Edzo edzinon laŭdas, edzino edzon aplaŭdas.
  • Alian ne mallaŭdu, vin mem ne aplaŭdu.
  • Dion laŭdu kaj diablon aplaŭdu.
  • Fari aplaŭdon sur la vangon.
  • Por vendisto mensogo estas necesa apogo.
  • Por vendisto mensogo estas necesa apogo.

Polico[redakti]

Ĉu?

Seksuma vivo: La ŝtato ne havas lokon en la litĉambroj de la nacio[redakti]

Eĉ tiuj, kiuj sin konsideras seksum-pozitivaj kaj seksume liberiĝintaj, ofte kaptiĝas alimaniere: ili raciigas seksumon. Ellaso de fizika tensio, trakto de menstruaj simptomoj, daŭrigo de mensa saneco, protekto kontraŭ prostataj malsanoj, faro de beboj, firmigo de paroj, ktp, estas ĉiuj admirindaj celoj kaj bonegaj flankrezultoj de seksumo. Sed ili ne estas la intenco de sekso. Sekso estas por plezuro, kompleta kaj valora celo en si. Homoj seksumas ĉar ĝi tre bone sentas, kaj sekve ili tre bone sentas pri si mem[37].

Konkludo[redakti]

4179.jpg

La teksto estas iom surpriza, ne pro la enhavo, sed pro la ofta manko de bona motivigo de la unuopaj asertoj. En multaj kazoj la asertoj ŝajne ne konformas kun la reala mondo[38].

Antaŭparolo liberigas de postparolo.


Vidu ankaŭ[redakti]

Insulo Kotelnij

Gratulon!

Post 30 sekundoj oni povas forigi la reklamon, klakante krucon supre dekstre, sed tiu kruco bedaŭrinde ne ĉiam estas tre klare videbla.

Referencoj[redakti]

Represo aŭ traduko de tíu ĉi artikolo estas permesata se oni cítas la nomon de la aŭtoro kaj la gazeton » Český Esperantista«. Laŭeble oni sendu al ni tri ekzemplerojn.
  1. Kiu ne amas seksumi nescias pri la plej bela donaco de naturo. Seksĝuo estas kuracilo por ĉiuj da vivdoloroj.
  2. Niaj unuaj lecionoj de disdonado komencis per la seksumado . Tiu mirakla kuracilo estas enhavita en nia propra korpo por servi kaj esti disdonita al la aliaj. Tiu kuracilo ne apartenas al ni sed al niaj amantoj !
  3. Mi tre ŝatas la ludon sed mi tre antaŭĝojas pri la ebleco pagi por uzi la ludon sen reklamo.
  4. Ameno diablon ne forpelas.
  5. Kaj ĉion tiun algo-odoron de l’virino malpli sengustan ol la pano de l’pastroj.
  6. La sola kontraŭnatura seksumago estas tiu kiun vi ne povas fari.
  7. Tamen ankaŭ miaopinie superflua kaj nelogika, sekve evitinda
  8. La reklamoj efektive estas iom ĝenaj, sed laŭ mia sperto ili ne devigas elŝuti ion.
  9. Elkoran dankon por via aldono. Mi tre konsentas kun vi kaj kun via analizo. Persone mi ne estas kontraŭ translokigo de la CO.
  10. El kio ni ŝajne povas indukti, ke nur virinoj kaj neniu eŭropano estus kompleta progreso.
  11. Kia Blago!
  12. Plimulto da virinoj kaj nur unu Eŭropano! Jen almenaŭ ia progreso. Interese estos vidi kiel ili laboros.
  13. Animtrankvileco estas ĉarma formo de memfido.
  14. Ni eventuale rekonos ke ĉasteco ne estas plivalora ol sennutreco.
  15. Fermitaj kunsidoj de la komitato de UEA estas ekstreme malofta okazaĵo. Pasintfoje tia kunsido kredeble okazis iam dum la prezidanteco de Ivo Lapenna.
  16. Dankon pro la advizo.
  17. Li estas bravulo en sia angulo.
  18. Ne iru al fremda anaro kun via regularo.
  19. Mi ne sciis, ke tofuo tiom bongustas.
  20. La angoro, kiu nin premas, devenas de nia netaŭgeco pri esti nur homoj.
  21. Estas esence grave substreki la proponojn kaj agadojn por aŭtentika interkompreno. Maldolĉa kuracilo estos la vojo de konfliktoj por la popoloj.
  22. La temo estis traktita en fermita kunsido de la komitato, kiu daŭris du horojn.
  23. Doni la scipovon de la angla al milionoj da homoj signifas sklavigi ilin. Estas notinde ke per ricevado de angla edukado ni jam sklavigis la nacion.
  24. “Miaŭindo” estas unu el la literkombinoj, kiuj ŝajne ne eniris la grandan liston de permesitaj vortoj, eĉ se tio certe plaĉus al iuj katoŝatantoj.
  25. Ĉiuj vojaĝoj havas sekretan celon, kiun la vojaĝanto ne antaŭsentas.
  26. Ni pensis ke por diskonigi Esperanton, kaj por ke homoj en la tuta mondo povu ludi la saman ludon, estus mojose fari ekskluzive esperantlingvan version de la ludo. Do ne nur ludon, kie eblus “elekti" Esperanton.
  27. Mi plu vidas ke la deziro ke UEA malamiku al prestigxaj institucioj estas pli kaj pli populara cxi tie; male, kiam mi eldiris la absolute samajn tezojn en la UKa ero "la estraro sin prezentas", mi ricevis varman aplauxdon; evidente la kongresintoj ne skribas cxi tie kaj la cxi tie skribantoj ne vizitis la UKon.
  28. Ankaŭ ni hejme nomas ilin aŭdiloj, sed nun ŝajnas al mi, ke aŭdiletoj estas eĉ pli trafaj …
  29. Mi unue parolis kun ili pri la ludo iam komence de la jaro, sed jam tiam ili faris multon da laboro. Ili bezonis mian helpon nur pri tradukado kaj varbado. Mi tradukis la plejparton de la aplikaĵo, konsilis al ili pri la Esperanta kulturo kaj la diferencoj inter danlingva kaj Esperanta skrablo. DEJO zorgas pri la varbado kadre de Esperantujo. Krome la kompanio donacas 10% de la profito el reklamoj al Esperantaj organizoj tra DEJO.
  30. Fakte, la danĝero plu estas reala. Kaj ni, kiel ebriuloj, meze de ĝi, en ia “luktado en mallumo”. Quousque tandem, Catilina?
  31. Por fari tiun laboron necesas esti perturbita, necesas havi psikan konfuzon. Se iuj faras tiun laboron, estas ĉar ili estas antropologie malsamaj de la cetero de la homa raso.
  32. Mi neironie konsentas.
  33. Li estas bravulo en sia angulo.
  34. Ĝi tuŝas lin, kiel akvo anseron.
  35. Evildea pensas ke la morto de Esperanto organizoj estas bona afero por esperantujo kaj mi konsentas
  36. Eble mia poemeto povus esti parto de mia respondo post legado de Via artikolo. HIROŜIMO En momento La Tago de la Lasta Juĝo kion homoj farigis miloj translokiĝis en eternecon. La parkoj de la rememoroj flustras ilian junecon. Krio de murdita amo forŝiras de sonorilturo dum avina vortkareso al nepo vekiĝas la sunan matenon. Vento foliumas netralegitajn librojn. La herbo kreskadas per perdita la infana rido de bruligita infanĝardeno. La morto floras per marmoro de monumentoj dum haltigitaj paperaj gruedoj dancas esperon de surradiita knabino. Hiroŝimo memoras por estonteco.
  37. Amu Antonon, sed gardu vian monon.
  38. Unu problemo de la teksto estas en la vorto "movado".