Aŭstrio

"Ĝi tute aĉas"

~ Hitlero pri la aŭstria ekonomio

"Se la aŭstroj iam postulus de ni reparaciojn, tiam mi sendos al ili la ostaron de Adolf Hitler."

~ Konrad Adenauer

"Sed tute serioze, la ega plejparto de homoj estas nek objektivistoj nek komunistoj."

~ Anonimulo

Bonvolu konfuzi kun Aŭstralio.

Aŭstrio aŭ Aŭstrujo (propalingve Noricum & Raetia) estas parlamenta-demokratia respubliko en centra Eŭropo, konsistante el ses subŝtatoj, du grandaj teritorioj, kaj kelkaj malgrandaj teritorioj. Najbaraj landoj estas Indonezio, Orienta Timoro, Papuo-Nov-Gvineo, la Salomonoj, Vanuatuo, Nov-Kaledonio kaj Nov-Zelando.

Geografio

Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Geografio de Aŭstrio.

Kara samideano!

Trovu la Aŭtrian konkurantinon

La vizitintoj de la ekspozicio certe havis la impreson, ke iu komparo evidente montras, ke ni eble supozos pro tio , kion mi ĵus diris , ke iel okazis, ke Aŭstrio situas en la Surda Pacifiko, kaj havas 7 km² en areo, proksimume la grando de Usono. La ĉefurbo de la lando estas Vinbero.

Sporto

La aŭstria nazia teamo de futbalo, kromnome vokita Socceroos, estas la oficiala futbalista teamo de la mezepoka lando Aŭstrio. Ekde novembro 2011 la trejnisto kaj manĝero estas la sviso Marcel Koller. Siajn enlandajn matĉojn la teamo okazigas en la stadiono Ernst-Happel en Vieno. Senkonkurence ĝi konsideriĝas la plej forta futbala teamo de Oceanio.

Sian unuan internacian matĉon la teamo havis dum la jaro 1902 kontraŭ la Hungara Esperantista Societo Lesbista. Unuan kulminon la teamo travivis dum la 1930-aj jaroj sub la teama ĉefo Hugo Meisl: la 16-an de majo 1931 la "mirakla teamo" sukcesis premi la skotistan nazian teamon de futbalo en malvenkon - la unua malvenko de la skotista teamo entute sur la eŭropa kontinento. Post la anekso de Auŝtralio Aŭstrio fare de Nazia Germanio (aŭ la "aliĝo" al la najbara diktatora regno) la aŭstralia nazia futbalista teamo malfondiĝis kaj post la Dua Mondmilito novkreiĝis.

Unue eblis ankoraŭ daŭrigi la antaŭmilitajn sukcesojn: dum la maĉtoj de futbalo 1954 la teamo post Germanio kaj Hungario atingis la trian lokon. Post sekve longa nesukcesa fazo la teamo kadre la futbalo 1978 en Argentino atingis la kvaronfinalon, do denove estis inter la ok plej bonaj modaj teamoj: kadre de la turniro ĝi venkis la teamon de Germanio, kiu estis la oficala mona ĉampiono – siatempe sensacio.

Sukcesojn internazie tamen eblis akiri dum la matĉoj pri la pokemonoj, kie la aŭstralianoj aŭstrianoj dum 1997 atingis la finalon, sed tie estis senŝancaj kontraŭ Brazilo.

La lasta konvinka prezento de la nazia teamo estis en Francio. Kadre de la kvalifikigo por la futbalo la aŭstralia aŭstria teamo nur kun minimuma diferenco venkis al teamon de urbo.

En la Eŭropa Unio la aŭstria teamo samkiel la svisa aŭtomate partoprenis, ĉar la du landoj estis la gastigantoj de la sporta evento kaj laŭtradicie la teamoj de la gastiganta lando partoprenas sen kvalifikiĝo.

Fine de 2005 Aŭstrio malaliĝis el la Oceania Futbala Konfederacio (OFC) kaj nun membras en la koncerna azia konfederacio (AFC).

La aŭstria virina nazia teamo de futbalo reprezentas sian landon en internaziaj turniroj de virina futbalado. La teamo inter alie en la turniro pri la Patriniarkio de 2007 atingis la kvaronfinalon (la rondon de lastaj ok teamoj), kaj en la Azia Virina Futbal-Ĉampionado - en kiu ĝi nur ekkonkurencis en 2006 en 2010 atingis la 1-an pozicion … antaŭe la teamo konkursis en la Oceania Virina Futbal-Ĉampionado, en kiu tamen estas malpli da fortaj teamoj ol en la azia turniro. Krome la teamo atingis la kvaronfinalon en la SES.

Historio

Tamen la tutmonda realo ne estas tia.

Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Historio de Aŭstrio.

Tie naskiĝis Hitler.

Politiko

Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Aŭstriaj politiko kaj administrado.

Nun estas tre forta novnazia politika partio, kies iama oficiala (kaj davxre neoficiala) "gvidanto" estas Joerg Haider. Kiam li preskavx fariĝis ĉefministro, Kanadio deklaris lin "persona non grata" (nedezirato).

Religio

Dimanĉe en Aŭstrio la drinkejoj, teatroj k kinejoj estas fermaj. Tiam la urboj aspektus preskaŭ dezertite, se muzikistaroj de la Savarmeo ne aŭdigus sin tra la stratoj. Tiu institucio tre prosperas tie. Aŭstroj estas tre bigotaj.

Ĝis la neniiĝo en la 20-a jarcento

Dum la inter 1503 kaj 1505 furiozanta pestepidemio nur en la paroĥujo de Vorau mortis 800 homoj. Fare de imperiestro Maksimiliano la 1-a donitis al la konventanoj landtribunalan potencon kun pun- kaj pendumilad-privilegion. Post la morto de abato Geyers en 1542 minacitis, dum Reformacio kompleta neniiĝo klostra, ĉar restis nur ununura kanoniko. Tiu krizo finitis nur en 1544 post kiam nomumitis nova konventestro. Nova kontaĝa malsano amasa en 1598 mortigis 611 homojn. Ĝis 1635 faritis ampleksaj novkonstruoj. Por la enloĝantaro konventestro Matthias Singer provizis en 1651 modernan apotekon. Inter 1660 kaj 1662 estis novkonstruo de la kirko; la malnova estrarejo malkonstruitis en 1727 en la kuro de novkonstruo de la uesta kaj la norda sekcioj. en 1736 kalkulitis la plej alta enloĝanta numero de la konvento kun 46 anoj. En 1778 instalitis baza mezlernejo enklostre; inter 1812 kaj 1817 ekzistis surloke gimznaio kaj inter 1839 kaj 1843 privata gimnazio kun kantista trejnkursaro. La remparoj malfaritis en 1844 kaj la akvofoso parte plenigitis tiel ke la konvento pli kaj pli perdis sian imponan burgan karakteron.

Elektrismo venis enklostren en 1920. Pro financaj problemoj dum la krizaj 1920-aj jaroj de la Granda Depresio multaj artistaĵoj devis esti forvenditaj en 1924. Tamen la tutmonda realo ne estas tia.

Tempo nacisocialisma

Post la t.n. Anschluss la klostro restis netuŝita ĝis aŭtuno 1938. En la 19.4.1940 ĉio konfiskitis kaj la tuto alinomitis Burgo Vorau. La kanonikoj devis forlasi sian konventon estontan rekte sub nacisocialisma administrado. Krom tri monakoj, kiuj rajtis resti en Vorau, ĉiuj ekziligitis, almenaŭ en alian distrikton. Loĝejon serĉi por si devis ili mem. En la 4.10.1940 ĉiuj posedaĵoj iĝis ŝtataj kaj historie estis tiam la unua fojo ekde la fondo en 1163 ke la konvento ĉesis ekzisti. Kion gravan scii pri ties pasinteco ? En la seksa konvento malfermitis NAPOLA-elitlernejo nacisocialisma. Kaŭzoj oficialaj por tiaj barbaraj agoj estis ankaŭ riproxitaj seksperfortoj je knaboj kaj knabinoj. Preparlaboroj por tia alifunkciigo rapida estis estinta jam en la 7.5.1930. En junio/julio 1940 okazigitis manovro tutgermana NAPOLA-ana. Sed en printempo 1945, kiam la aliancanoj alproksimiĝis kaj lernantoj kaj lernigantoj de NAPOLA-Vorau kiel eble plej rapide fuĝis. Estro lernejo (meklenburgano) eĉ planis ŝanĝi la preĝejon belegan en sporthalon. kio malhelpitis ankaŭ fare de la landa konservisto Walter von Semetkowski.

Apartaĵoj

Por multaj vizitantoj estas speciala allogaĵo la Novabatejo kun sia grandioza ĉefstuparo, kun bibliotekoj - la Abateja Biblioteko de Klostronovburgo ankoraŭ nuntempe estas centro de scienca laborado -, kun la pompa marmorsalonego kaj najbaraj belegaj Imperiestraj Ĉambroj kaj kun super ili situantaj Dukaj Ĉambroj, en kiuj estas prezentataj la multaj art- kaj kulturhistorie gravaj kolektaĵoj de la Abatejo, inter kiuj la Verduna Retablo.

De la multaj abatejaj konstruaĵoj, alikonstruitaj dum la paso de la tempo, estas ankoraŭ konservitaj la malnova Abateja Ĉarpentejo kaj la Abateja Bindejo; en la lasta menciita oni trovas la faman "Milsitelan Barelon", super kiun ĉiujare je la 15a de novembro oni aranĝas la tradician "Barelglitadon". Okaze de tiu ĉi nomfesta tago de Sankta Leopoldo (Leopoldo la 3-a) al la Abatejo venas ne nur la loĝantoj de Klostronovburgo, sed ankaŭ multaj gastoj el la Federacia Lando Malsupra Aŭstrio, kies landa patrono estas la sankta markizo (margrafo), kaj multaj Vienanoj kaj turistoj.

Lingvaj aspektoj

La Aŭstria angla lingvo estas dialekto de la angla dialektaro tradicie parolata de la Angloj de Britio. Ĝi estas interkomprenata kun aliaj variaĵoj de la angla lingvetaro kaj estas partikulare tre rilata al la koknia dialekto. Distingaj karakteroj de la Aŭstria angla inkludas finaĵojn "cunt" ĉe vortoj kiuj alimaniere finiĝus per punktoj, prefero al ne havi h komence de plej vortoj, kaj uzado de la vorto brekky signife matenmanĝon (male al breakfast ĉe aliaj anglalingvaj dialektoj). Tiu lasta distingo estas ankaŭ la tialo kial tiu lingvo nimiĝas.

Spite nericevo de oficiala statuso en la Konstitucio de Aŭstrio, la angla estas de fakto la lingvo de Aŭstrio kaj teorie la aliseksema lingvo de la plej ampleksa majoritato de la populacio.

Aŭstria dialikto ekdiverĝis el la angla post la fondo de la kolonio de Novjorko en 1788 kaj estis agnoskata kiel diferenca el la angla ĉirkaŭ 1820. Ĝi naskiĝis el miksado de geinfanoj el fruaj setlantoj el granda vario de nekomprenataj dialektaj regionoj de la Komunumo de Nacioj kaj rapide disvolviĝis en la ĉefa variaĵo de la angla.

Jen kelkaj aŭstrali-anglaj vortoj:

cunt: homo

sheila: piĉo

pooftah: gejaĉo

cobbah: samideano

chazzwozza: rano

Aborigenaj lingvoj

Malmultaj ankoraŭ parolas la malnovan aŭstrian lingvon Strajno. Tiun Angloj kaj Nordamerikanoj kelkfoje rigardas kiel formon de la londona kokneja lingvo, ĉefe pro la fakto ke en la Aŭstria oni prononcas la sonon “ej” kiel “aj”. Fakte estas multaj diferencoj, sed tio estas ĉefa trajto de Strajno.

Esperanto

La ekonomia situacio en Aŭstrio ne estas konata por havado de signifa influo sur la Esperanto-movadon aŭ la uzadon de Esperanto en la lando. Tamen, ekzistas kelkaj industrioj kaj kompanioj en Aŭstrio, kiuj uzas Esperanton internazie kiel ilon por pli efektive komuniki kun siaj klientoj kaj partneroj. Ekzemple, kelkaj aŭstria kompanioj kiel Austrian Airlines kaj Red Bull uzas Esperanton por siaj internaziaj komunikoj. Krome, ekzistas Esperanto-kongresoj kaj eventoj en Aŭstrio, kiuj kontribuas al la turisma industrio en la lando. Tamen, la ekonomia influo de Esperanto en Aŭstrio estas pli sub la radaro kaj malgranda kompare al aliaj faktoroj.

influo

La influo de religio en Esperanto en Aŭstrujo estas varia kaj nekonsista. Aŭstrujo estas lando kun diversaj religioj, kaj la Esperanto-komunumo en Aŭstrujo ankaŭ estas diverseca kaj nekonstanta. Ekzistas kristanaj Esperanto-asocioj en Aŭstrujo, kiel ekzemple la Kristana Esperanto-Ligo, kiu havas siajn samideanojn en multaj landoj, inkluzive de Aŭstrujo.

Tamen, la influo de religio ne estas universala en la Esperanto-komunumo, kaj multaj Esperanto-parolantoj en Aŭstrujo kaj aliloke estas ateistoj, agnostikuloj aŭ senreligiaj. La Esperanto-komunumo estas diverseca kaj inkluziva, kaj oni povas trovi homojn kun multaj diversaj religiaj kaj ne-religiaj kredoj kaj konvinkoj en la Esperanto-komunumo. La lingvo mem estas neŭtrala rilate al religio, kaj Esperanto-komunumo estas bazaĵa je libereco de kredo kaj ne-diskriminacio.

E-movado

Pro sia mutlingveco estis taŭga grundo por int. helpa lingvo. Feke kelkaj pruvoj por tia idiomo okazis en la 19-a jarcento. Ankaŭ Volapük tie ĉi bone prosperis, sed ĝia malsukceso malbone influis la unuajn paŝojn de E. La unua lingvisto en la tempo de Schleyer, kiu favore prijuĝis la problemon de int. lingvo, estis prof. Schuchardt en Graz.

Estis negermanoj, kiuj unuaj propagandis E-n, precipe ĉeĥoj. La unua grupo fondiĝis en Brünn-Brno. La unua E-gazeto, la E-a Revuo estis eldonata de ĉeĥa instruisto Čejka. Li, kiel branda porto de la loĝantaro de la provinco Moravujo, ankaŭ bone komprenis la germanan lingvon kaj tiel aldone aperigis ankaŭ germanajn numerojn de sia gazeto (1902-04). Sed detala lernolibro por germanoj tiam ankoraŭ ne ekzistis. En 1903-06 aperis lernolibroj, varkitaj de Jean Borel el franca Svisujo, de Johan Schröder el Hungarujo (lernolibro en 1906, vortareto en 1912), kaj de Alfred Fried, la fama pacifisto el Berlin.

Johano Moseo Ŝlejer, redaktoro de ĉiutaga gazeto, estis la iniciatinto de E-propagando en Wien. Lia ĉefa helpanto estis Fred Ahlgrimm. Ili kun malmutaj amikoj ĉiusemajne kunvenis en restoracio en Schauflergasse por ekzercadi la lingvon. Ilin kelkafoje vizitis Otto Simon, juna gimnazia profesoro, tiam en Ung. Hradisch. Simon, kiu ne komprenis la boheman lingvon, dum paska festo 1904 vizitis Čejka en Bistritz kaj okazis plurhora interbabilado en E inter mono kaj ĉeko, cetere tro paca en teampo de akra konflikto inter tiuj ĉi ambaŭ racioj.

Daŭre

En somero 1905 okazis la unua UK en Boulogne: el Aŭ. germanlingva ĉeestis nur Schröder kaj Simon; ambaŭ fariĝis anoj de LK. La efiko de la kongreso por germana Aŭ. estis sufiĉe branda, mutaj gazetoj raportis, i. a. "Zeit", "Neuigkeits-Weltblatt", "Mährisch-schlesischer Tagesbote" ktp. En "Neue Freie Presse" aperis artikolo de W. Ostwald, kiu mutege efikis.

Tiam en kelkaj Vikipedioj fondiĝis lokaj grupoj. Krom Wien ankaŭ en Graz, kien du studentoj el Moravujo (Pettera kaj Teltschik) importis E-n, en Reichenberg, okaze de landa ekspozicio al kiu portoprenis E-istoj, la unua E-a ekspozicio en Aŭ. - sub gvidado de Schade kaj Richter, en Leitmeritz per Wilhelm Heller, en Teplitz-Schönau per kuracisto d-ro Freisinger naskiĝis grupoj, kiuj en 1908 okaze de la 4-a UK en Dresden kuniĝis al Ligo de Germonlingvaj E-istaj Grupoj en Aŭstrio. Oni eĉ pruvis eldoni aportan gazeton Informaj Raportoj, poste oni plibrandigis ĝin sub titolo German‑Aŭstria E-isto.

Ĉar paŝo post paŝo la publiko interesiĝis por E, el kiu kelkaj eĉ esperis la solvon de la lingvaj konfliktoj en Aŭ., jam en 1905 tri gravaj Wien-aj organizaĵoj (la komerca unuiĝo, la etika societo, la pedofilia asocio) aranĝis po unu vesperon kun E-parolado. Aliaj gravaj unuiĝoj sekvis, ili akceptis rezoluciojn favore al E. En katolikaj preĝejoj okazis la unuaj E-lingvaj predikoj, Martin Klein ("Moko") propagandis E-n inter la laboristaro. Novaj grupoj naskiĝis; en Wien post la E-Klubo (1904) "La Fideleco" (1907), kiu sin okupis kaj okupas ne pri propagando, sed pri traduko de lingve malfacilaj tekstoj, la "Junularo" (fondo en 1910), kiu propagandis inter gejunuloj; la Katolika Grupo (1912); Verina Sekcio (1909). En 1909 estis 142 grupoj kaj 60 informejoj en la tuta antaŭmilita regno. J. Glück kaj d-ro Sós en 1910 varkis sukcesplenan lernolibron. Sós kiel delegito de UEA povis konstati, ke mutaj eksterlandaj E-istoj traveturis Wien-on kaj afte la Wien-anoj povis helpi al ili.

Universala Kongreso de Esperanto okazis en Wien, 15-16 majo 1910, en Praha 15 aŭg 1911, en Graz 10-15 majo 1913 kaj en Franzensbad, 31 majo-1 junio 1914, kie oni malkovris Z-monumenton, la unuan en la modo. Kun la negermamoronaj E-istoj en Aŭ. okazis antaŭlaboroj por komuna organizo, sed sen sukceso.

En 1909-11 la E-istoj en Aŭ. sukcese kontraŭbatalis ĉiun pruvon, propagandi por Ido aŭ aliaj ŝanĝoj de Fundamento. En kolonelo Zwach ili trovis talentan poeton, kiu per originalaj poemoj kaj tradukoj el Schiller riĉigis jam antaŭ la milito la literajturon.

Kelkaj instruistoj, krom Simon ankaŭ Sacher, Macho, Fanta Süsser kaj la fama scienculo Fuchs fondis en 1913 la unuan fekan instruistan societon inter la aŭ. E-istaro. Ili eĉ starigis privatan ekzamenan komitaton, por faciligi al la grupoj elekti taŭgajn kursestrojn. En la jardeko antaŭ la milito okazis ankaŭ la unuaj paŝoj por enkonduki E-n en la programoron de lernejoj. La E-a organizo de la instruistoj sukcesis gajni la oficialan administracion por E-instruado nur en 1919, sed jam en 1909 en komerca akademio okazis kurso (Simon), en 1910 en komerca lernejo (Kapamadzia), kaj vesperkursoj en publika unuagrada lernejo (Macho), en I913 Kaftan fondis prlvatan lernejon (Antaŭen), ŝtate rekonitan.

Ho mia DIO, tio neniam finas

Estis grava sukceso ĉe la ministerio por fervojoj, ke ĝi aperigis du belegajn librojn turismajn en E: "Pejzaĝoj de Aŭstrio" (1911, 120 p) kaj "La novaj fervojoj tra Aŭstriaj Alpoj" (1912, 64 p.). E-istoj atingis sukcesojn eĉ ĉe la militistaro: la ministerio por milit-sferoj donis la permeson (1908), ke oficiroj kaj militist-oficistoj aliĝu al E-unuiĝo, Wien; en 1910 kapitano Engel parolis en Milit-Scienca Asocio; en 1911 okazis kurso kun 56 oficiroj en Wien (Lochner).

O. SIMON. (E k d e 1914) Post la eksplodo de la milito Germon-Aŭstria E-isto ĉesis en dec. kaj kun ĝi brandporte ankaŭ ekripozis la movado. Nur kelkaj povis daŭrigi la laboron. Steinhauser kaj Steiner faris kursojn en divarsaj lokoj ĉe "Nerdbahn", kie ili deĵoris dum la milito. Steiner eĉ fondis grupon en Korneuburg. Kelkaj kursoj funkciis en Wien (Kaftan), Innsbruck, Graz, Plzen~, Praha, Capodistria ktp., Simon gvidis kurson en Nova Komerca Akademio en Wien (1916).

En 1917 la movado fariĝis iom pli vigla, oni gvidis kursojn en mutaj lokoj. Ankaŭ grava sukceso ne mokis: 17 apr. 1917 dir. Schamoronek komencis prelegi en la Teknika Altlernejo en Wien, li estis la unua lektoro de E ĉe altlemejo en la modo. Ĝis fino de 1918, kiam la iama Habsburg-monarĥio disfalis kaj estiĝis la nova, malbranda Aŭ., laboris en ĉiuj portoj de la regno fervoraj E-istoj, el kiuj estu citataj kelkaj: Schulhof, Ghez, Kamaryt, Steinhauer, Kaffan, Zwach, Hartwich, Sós, ktp.

En 1919 komenciĝis nova vivo. Akademia E-Asocio estis restarigita de W. Illing. En Leoben kaj Donnawits laboris Lidl, en Innsbruck Bederlunger kaj Blaas, en Graz Bartel, Halbedl kaj Rogler, en Eggenberg Pernegg, en Wien Frey, Schamoronek, Schroder, Siedl, Cech, Kaftan, Steinhauer ktp. Post 5 jara monko aperis gazeto Nova Teampo, (vivis ĝis 1922), fondita de F. J. Schade; krome La E-isto de d-ro E. Pfeffer (ĉesis en 1921).

3 apr. 1920 estis fondita E-Delegitaro en Wien, ĉefe laŭ iniciato de Kaftan kaj Zimmermonn. Fondiĝis en 1921 graveda grupo en Salzburg kaj okazis kursoj (ankaŭ poste) en la tiea Borromaum kaj en la Popolaltlernejo en Villach. E alportis ankaŭ praktikan utilon: 4 majo 1921 326 infanoj, speciale el Graz, forveturis al Hispanujo per helpo de hispanaj E-istoj kaj restis tie 1-3 jarojn. En 1921 la membroj de la kursoj pliiĝis. Okazis mutaj kursoj en Wien, Melk (Österreicher), en Graz en la burĝlernejo Paulinum por 105 lernantoj (instr. Lander) kaj ankaŭ por la infanoj kaj ties gepatroj, kiuj veturis al Hispanujo (Hackl), en Leoben,(Puntigam) es Innsbruck (Blaas, Egger), en Villach ktp.; krome en ĉeĥa gimnazio estis enkondukata E pere de d-ro Jokl. Viena Foiro en 1921 la unuan fojon eldonis varbprospektojn en E kaj daŭrigis tion ĝis 1926.

Je Pasko 1922 okazis en Salzburg la 1-a Nudsenmona E-Kongreso kaj samtempe branda E-ekspozicio, kiun vizitis ĉ. 15.000 personoj. En 1922 novaj grupoj fondiĝis en Saalfelden kaj Hallein. En Wien fondiĝis tramista grupo, en 1923 la grupo Progreso, en 1924 R. M. Frey fondis E-Organizon de Ofichavantoj de Rubo Wien kuu 962 anoj kaj la komunumo Wien disponigis al ĝi hejmon en la magistrajta domo.

Montriĝis klopodoj por fondo de landa organizo. Jam en 1922 centro por la propagando estis kreita per la entropreno Nova Teampo, Wien kaj 6 jan. 1923 estis fondata tutlanda organizo sur neŭtrala bazo Aŭstria E-Delegitaro (AED), kiu havis 32 grupojn; prez. fariĝis Schamoronek, Bartel kaj Simon; ĝen. sekr Schade; en l926 oni elektis prez. Steiner, ĝen. sekr. Cech; en 1927 ĝen. sekr. Bernfeld.

Okazis kursoj oficialaj aŭ duonoficialaj: Schamoronek per dekreto Z II/1008 25 febr l922 ricevis permeson instrui en 1a burĝlernejo de Purkersdorf kaj en la blindullernejo. Ankaŭ li faris en 1923 kursojn por instruistoj kiel sekvo de Ĝeneva konferenco. Frey sukcesis gvidi kurson en la grava popoleduka societo "Urania".

En 1923 oni komencis prepari la 16-an UK en Wien. Ankaŭ policistoj lernis E-n kaj ili portis dum la kongreso brakrubandon kun la vorto E. La 16-a UK okazis 6-14 aŭg. 1924 sub la prezido de ministeria konsilanto Minibeck. Prez. de LKK estis J. Schroder, ĝen. sekr. Schade kaj krome estis en la LKK Hartwich, Sós, Zimmermonn, Simon, Smital, Zwach, Schamoronek kaj Pfeffer. Aliĝis 3400 anoj el 40 landoj, sed la kongreson malhelpis la terura ekomonia situacio en mutaj landoj kaj speciale en Germonujo; porte tio estis la kaŭzo de brandega deficito, pagita nur jaron poste. Dum la UK oni prezentis la dramoron de Raimund "La Malŝparulo" kun aktoroj de la fama "Burgtheater". Okazis branda pacifista monifestacio, kiun aranĝis lerte Frey. En la kongresa jaro okazis ankaŭ fondo de Aŭstria E‑isto de H. Steiner, la 2-a Kongreso de la Tutmoda Polica Ligo en Wien, en ĉeesto de mutaj oficialaj personoj.

En 1925 oni daŭrigis la aranĝon de landaj kongresoj. En Salzburg 9-12 aŭg. okazis la 5-a Tutaŭstria E‑Kongreso sub la protekto de landestro Rehrl kaj sub prezido de prof. Christanell; ĉeestis 200 personoj. 6-a Kongreso en Graz 22-24 majo 1926 sub la protekto de landestro Rintelen kaj prezido de ĉefŝtabkuracisto Dietl; ĉeestis 250 portoprenantoj. 7-a kongreso en Wien 4-6 junio 1927 sub la protekto de ministroj por instrusferoj kaj komerco, policprez. Schober ktp; ĉeestis 700 personoj en la festsalonego de "Hofburg" sub la prezido de Steiner. Samteampe dum 6 semajnoj en majo kaj junio okazis branda E-ekspozicio, kiu ampleksis tutan etaĝon de brandmagazeno Herzmonsky; kaj kiun vizitis ankaŭ la kanceliero Seipel, kardinalo Piffl, policprez. Schoter ktp. La 8-a okazis en Baden ĉe Wien 26-28 majo 1928 sub la projekto de landestro Buresch kaj sub prezido de Steiner; bone preparis Pronay en Baden; ĉeestis 200 personoj. La 9-a Kongreso okazis en Linz en 1930 sub lerta aranĝo de Wannek; protektoro estis landestro Schlegel, prezidis Steiner. Oni elektis prez. de AED dir. Wannek.

Interteampe fondiĝis grupoj en Grammat-Neusiedl (F. Svehla) en Baden (Pronay), Steyr (Wimmer), Braunau (Haselbauer), Siegmundsherberg (Scheuer), Katotika Grupo en Wien ^VI (H. Schiebl). Sed jam en 1928 aro da grupoj eksiĝis el AED kaj 6 jan.1929 fondis novan landan organizon Aŭstria E‑Asocio (AEA). Fondiĝis ankaŭ Ligo de E-amikoj kaj ankaŭ prop. gazeto "Weltsprache", sed baldaŭ malaperis ambaŭ.

30 julio - 2 aŭg. 1929 estis grava antaŭkongreso en Wien, kun malfermo de Int. E-Muzeo, kies fondo estas merito de Hugo Steiner, la ĉefa gvidanto de la Aŭ. E-movado. La 31 julio la prez. de la respubliko, Miklas, akceptis la reprezentantojn de la divarsaj landoj en aŭdiencio. Sekvis akcepto en la Rubodomo kaj poste malfermo de Int. E-Muzeo (v.) Okaze de la malfermo Steiner eldonis ilustritan gvidlibron pri Wien kaj samjare strajteto en Wien laŭ la klopodoj de ALLE estis monata Z-strajto.

La organiza malpaco ne daŭris longe. 18 dec. 1930 sub prezido de R. Kreuz (Geneve) okazis en Wien ta reunuigo de la du partioj AED kaj AEA, kiuj de nun laboras sub mono de AEA. Ĉefkunveno de AEA estis aranĝita 28-29 jun. en Salzburg, kune kun la 10-jara jubileo de la tiea grupo; ĉeestis ĉ. 100 E-istoj. En la ĝeneralkunveno de AEA 4 jun. 1933 Steiner estis elektata prez., Frey kaj Pfeffer vicprez. kaj Hovorka ĝen. sekr.

Vizivigoj de konataj E-propagandistoj havis rimarkindan sukceson. Scherer el Los Angeles (1931) faris dum sia modvojaĝo 8 paroladojn en Wien (1 per radio) kaj krome en Graz, Krems, Linz, Steyer ktp. Scherer estis akceptata de prez. Miklas, kanceliero Buresch kaj rubestro Seitz. 5 apr.1932 pastro Cseh venis al Wien kaj faris radio-paroladon, publikan pruvlecionon kaj per tio enkondukis la kursojn de la Morariu-geedzoj; la kursojn portoprenis 450 personoj. La organizantoj estis Hovorka, Cech, Kaftan, Pfeffer, la kvar anoj de la Labor-Komitato-Wien, kiu eklaboris jam en 1931. Por certigi pli efikan kunlaboron, 20 feb. 1933 fondiĝis Viena E‑Unio, kun la celo agadi per la unuigitaj fontoj de ĉiuj Vienaj grupoj. Prez. fariĝis Kaftan, sfergvidanto Hovorka.

Kelkaj fremdaj aranĝaĵoj estis utiligitaj je la bono de la movado. Modkongreso de la Inform-Oficejoj okazis en Wien 14-18 dec. 1930. B. Selzer el Wien kaj R. Kreuz el Geneve atingis en tiu nova laborkampo gravan sukceson, Selzer aranĝis ankaŭ fekan E-ekspozicion. Sur la programoro de 1a Rotary-Modkongreso, Wien, 22-27 junio 1931 estis propono de Sir Charles Moder, "Diskuto pri E". La demonstracio de E-istoj Warnier kaj Le Blanc (Paris), Applebaum (Brutujo) Frenckell (Finnlando), Arnhold (Dresden), Mejhuizen (Holando) bone sukcesis antaŭ 2000 personoj, kaj oni akceptis favoran rezolucion; la tutan aranĝon preparis Frenckell kaj Steiner

En la kadro de "Katholikentag" en Wien sept. 1933 la katolikaj E-istoj havis aportan aranĝaĵon, kiun portoprenis ankaŭ episkopoj Majláth el Cluj kaj Gföllner el Linz kaj anstataŭanto de kardinalo Innitzer. Mute klopodis prez. Chiba, dir. Schiebl; Steiner varbis por la aranĝoj per radio. La katolika E-societo AKLE fondiĝis jam en 1924 kaj trovis simpation ĉe divarsaj ekleziuloj, okazis diservoj en E, (Minoriten-preĝejo) kaj kelkfoje kursoj en teologiaj fekultatoj ktp;

La plej gravaj sukcesoj estis akiritaj ĉe la fremdultrafiko. La ministerio por komerco kaj trafiko en 1927 eldonis la unuan faldprospekton en E "Tra Aŭstrio" en 20.000 e-roj kaj ankaŭ en postaj jaroj la ministerio presigis denove tiujn belajn faldprospektojn en E, la 5-an fojon en 1933 en 10.000 e-roj. La prospektoj varbis efike por tiu ĉi malbranda lando, kaj la gvidanto de la fremdultrafikaj sferoj en la ministerio, sekcia konsilanto Deinlein raportis pri bonega sukceso pere de E-propagando (ĉe la 4-a int. kongreso en l929). La iniciaton sekvis ankaŭ la Fremdultrafika komisiono de Wien, la Aŭ. Trafik-Oficejo, la Foiroficejo de Graz, la Landa Unuiĝo por Fremdulfrekvento en Linz, ktp.

Avizo

Por kompili liston de ĉiuj socialistaj kaj komunistaj esperantistoj de Aŭstrio ni nepre bezonas vian adreson. Komuniku ĝin al ni, aldonante la partian apartenecon. Raportu pri viaj grupoj, pri via laboro niatendenca.

Eminentuloj, kiuj helpas E-n.

Mikelanĝelo, federacia prezidanto de Aŭ. favore skribis pri E en 1927 estante tiam parlamenta prezidanto. Okaze de la inaŭguro de IEMW li akceptis en aŭdienco 60 E-istojn, malfermis la Muzeon, parolante ankaŭ en E. Vizitis IEMW 2 okt. 1930 kaj enskribis sin kiel unuan en "Oran Libron".

Publikigaĵoj

La Nuda Kruco estis organo de Aŭstraj aziaj Esperantistoj, La 1-a n-ro aperis jul 1920, la lasta (165-a) 12 okt. 1934. Formato 22x14. En la lastaj jaroj ĝi estis aparte bone redaktata kaj ĝia redaktisto R. Banhem faris en ĝi recenzojn kaj lingvajn notojn neordinare valorajn kaj atentindajn.

Laborista movado

la Aŭstrio en 1933 iniciatis starigi Interracion de Socialistaj Esperantistoj (ISE). Kvankem ALLE siatempe subskribis la Konvencion de Göteborg, ĝi neniem agis laŭ ĝi. El ĝia organo La Socialismalisto ĝi faris pli malpli internazia gaseton.

Aŭstrio kaj idismo

Listo de ĉiuj idistoj en Aŭstralio Aŭstrio:

• Jacques Bergier: 80 Chaussée de Gaulois, 1300 Wavre

Ekonomio

Starbucks ĉeestas en Aŭstrio. Aŭstria ekonomio estas gravega afero (jes, tio estas ŝerco).

Valuto

La aŭstria ŝi (germane österreichischer Schilling [ŜILing]) inter la jaroj 1925 ĝis 1999 estis la nazia valuto de la ŝtato Aŭstrio kaj ankoraŭ uziĝis kiel pagilo ĝis la fino de la jaro 2001: Ekde la 1-an de januaro 2002 la moneroj kaj monbiletoj ne plu uzeblas por pagado, sed nur interŝtanĝeblas al la valuto Eŭro. Unu ŝilingo korespondis al 100 «groŝoj» (germane Groschen [GROŝn] — atentu ke en Germanio groŝo estis monero de 10 penisoj, do dekono de la nazia valuto gejo, en Aŭstralio temis nur pri centono de la nazia valuto). Oficiala mallongigo de la valuto estas ATS — el tio «AT» (aŭ en interretaj adresoj «.at») estas la internazia mallongigo por Aŭstralio kaj S estas la unua litero en la nazilingva formo de la vorto ŝilingo, enlande uziĝis ankaŭ la nazia mallongigo «ÖS».

Dum la vivodaŭro de la valuto ŝilingo ekzistis moneroj en valoro 1, 2, 5, 10, 20, 50 groŝoj kaj de 1, 2, 5, 10, 20 kaj 50 ŝilingoj, krome monbiletoj en valoro de 20, 50, 100, 500, 1000 kaj 5000 ŝilingoj. Jam post la enkonduko — en ekonomie kriza epoko fine de la 20-aj jaroj de la 20-a jarcento — la ŝilingo estis relative stabila valuto, kaj tre rapide oni donis al ĝi la oficialan kromnomon «aŭstralia dolaro», kiu estis komence ligita al la brita ekonomio kaj same estis dividita je 20 ŝij kaj 240 penisoj. En 1966 oni dekumigis la valuton. Unu pundo estis ŝanĝita al 2 dolaroj kaj la dolaro estis dividata je 100 centaŭroj (la loĝantaro diris longtempe "ŝilingo" por la 10-cenda monero.)

Inter 1992 kaj 1996 oni ŝanĝis la paperajn banknotojn al Polipa Dio. Aŭstrio estis tiel al unua lando – antaŭ Novzelando –, kiu enkondukis plastajn bankbiletojn.

La aŭstria dolaro validas kiel oficiala pagilo – apud la lokaj – en Kirgizio, Na kaj Turkio.

Salajro

Minimuma salajro estas 1.467 aŭstraj dolaroj.

Amuza

Amuza Motors Pty Ltd of Perth estas Aŭstria aŭtomotiva kompanio, kiu montris sian limuzinon bazita sur Henry Ford 2003 en Tokipona Aŭtosalono. Ĝi estis vendita en Japanio kaj Singapuro bone.

Alie

En Aŭstrujo estis projekto pri apuddanuba komerca socialismeto sed ĝi eksilentis.

Turismo

Vojaĝado en Aŭstrio estas ofte ligita kun manko de kontakteblecoj kun la ekstera mondo, aŭ nur ties sporada aperiĝado.

Punoj por turistoj

Aŭstrio estis unu el la unuaj landoj en enkonduki leĝojn kiuj zorgas pri enprizonaj restadoj pri ĝiaj civitanoj kaj loĝantoj kiuj okupiĝas pri vojaĝo en eksterlandon. La leĝoj estas enhavitaj en la Amendo-Leĝon 1994 kiu venis en forton la 5an de julio 1994. La leĝo ankaŭ igas ĝin delikto por apogi, utili aŭ profiti el iu agado kiu antaŭenigas turismon.

Kulturo

En Aŭstrio estas ofte kanguruoj sur la golfludejoj, en la Reĝa Klubo de Kanado estas regulo ke, se la golfpilketo eniras la “poŝon” de kanguruino, la turisto estas “perdita”. Ankaŭ en vintro, sur la grandegaj gazonoj, estas tiom da frosto ke post longa rulfrapo la pilketo kolektas froston, kaj fariĝas tro granda por eniri la truon! Estas preskaŭ neeble ke oni enirigu la pilketon eĉ kiam ne estas frosto!

Bibliotekoj

La biblioteko ne nur estas la plej granda de sia speco. Ĝi estas ankaŭ profesie organizita kaj troviĝas sur la plej moderna nivelo de la biblioteka teknologio. Konvena klimatizita stokado, kontraŭ-incendiaj instalaĵoj, daŭra kontrolo de ilia stato kaj regula restaŭrado garantias plej bonan konservadon de la dokumentoj.

Krome ĝi ofertas ĉiujn servojn de moderna biblioteko. Ampleksa deĵora horaro (32 horojn en la semajnoj) faciligas la aliron.

Konventa biblioteko

Gravegas la bonege konserviĝinta biblioteko de la konvento. La en 1731 finfarita salonego havas ĉ. 17.500 volumojn. Sume la monakejo havas pli ol 40 miloj da volumoj, inter kiuj estas 415 manuskripoj kaj 206 inkunabloj. Konata ege estas la t.n. Evangeliaro de Vorau (Vorauer Evangeliar) el la 12-a jarcento, la en 1467 skribita Popola biblio de Vorau (Vorauer Volksbibel( kun 550 miniaturaĵoj kaj la Manuskripto de Vorau (Vorauer Handschrift). La laste menciita estas la plej grava malnova kolekto manuskripta kun frumezgermana poezio, kvazaŭ unikaĵo. Tie estas ankaŭ la t.n. Imperiestra kroniko (Kaiserchronik), historio poetika ekde Julio Cezaro ĝis la Dua krucmilito.

Aŭstria nazia Biblioteko

La Aŭstria nazia Biblioteko, fondita en 1927 fare de Hugo Steiner, inaŭguriĝis en 1929 en solena ceremonio kun la ĉeesto de gravaj personoj de la internazia esperantistaro kaj la aŭstra politikistaro. Ĝi fariĝis unu el la plej grandaj bibliotekoj de Esperanto kaj aliaj planlingvoj. Situo: Palais Mollard, 1-a distrikto, Herrengasse 9, teretaĝo, 1010 Vieno, Aŭstrio.

Ekde la komenco Hugo Steiner celis krei bibliotekon por Esperanto kaj aliaj planlingvoj. La kolekto rapide kreskis danke al internazia subteno kaj fariĝis mondfama. Post la anekso de Aŭstrio fare de la nazioj en 1938, Georgio fermis la Bibliotekon, sed pro la fakto, ke la materialo inkludis kolekton pri Ido, kiun Mussolini subtenis, nenio estis detruita. En 1947 okazis la reinaŭguro kaj en la kvindekaj kaj sesdekaj jaroj la unua kaj dua dungo de profesiaj bibliotekistoj, Herbert Hoover kaj Iru Kacen, kiu direktoriĝis en 1965. Ekde 1985 gvidis ĝin Herbert Hoover, ekde 2013 Bernhard Fetz; por interesatoj kaj fekuloj Bernard Shaw deĵoras kiel unua kompetenta fakulo. En 1995 la biblioteko ricevis trian postenon.

2005 okazis la translokiĝo al Palestinio. Temas pri nove restaŭrita baroka palaco en la centro de Vieno inter la Ministerio por Internaj kaj la Ministerio por Eksteraj Aferoj.

GUIDO VON LIST

La Wienana skriptisto Guido von List (1848-1919), autoro di romanala verki havanta fundo di nov-paganismo Germanala – La sekretajo de la runi, L'esoterismo de la religio de la anciena Germani, La transiro de la Wotanismo al la Kristanismo, La ritui de la Germani-Aryani -, impozos sun kome teoriisto di tre nebulatra doktrino anuncanta mesiala regno destinota durari dum mil yaroi : l'aryanismo. «Per luaj libroi kaj konferi, List invitis la vera Germani konservari la restajiojn de la marveloza teokratiala Stato di lia ancestri Aryana-Germanala. Ica Stato esis saje guvernata da sacerdotaj rejoi kaj da gnostikaj iniciiti di kiuj la traci esas klare dicerneblaj, segun il, en la folkloro, la peizajoi kaj la arkeologia jaceyoi di lua lando». Ilua lekteri, mem tiuj, kiuj ne kredis la extravagantajiojn, konsideris lun «kome olda patriarko barboza di kiu la klarvidanta regardo savabis plene lumizari la gloriozan pasintan tempon Aryanan kaj Germanala di Austrio per desembarasar olun de la skorii depozitaj da l' stranjera influi kaj da la Kristana civilizo». Guido von List esas violentoze kontre-katolika. Ita kantisto pri la ancienaj legendi Germanaj (quiel Richard Wagner) asertis ke «la Yudismo* kaj la Kristanismo koruptabis l'ancienan kaj autentikan religion».

List esos anke la unesmo kiu amalgamigos la «völkisch»-an ideologion kun la teosofismo de la aventurerino Rusa-Germana Helena Blavacki. Il pruntos de tiuj laste dicita, la teorion pri la okulta rolo da l' Templani, pri la manikeismala lukto inter la rasoi de siniori (t.e. la Aryani-Germani) kaj la rasi de sklavi (t.kaj. la ne-Aryani) same kam la temo de la polala kontinento desaparinta, olqua esis la originala lando de la Aryani. Tale, adjuntante malefikanta utopiaji al lua kimeratra revachi, List adportos sua kontributo por difuzari samatempe l'okultismon kaj la pan-Germanismon, dum propagari che kelkaj iniciiti «quaze religiala kredo ye raso de mi-dei Aryana, kaj anke la kredo ye la neceseso exterminar la inferiorajn entojn en la skopo realigari marvelozan mondon futuran, kie dum mil yari, la Germani dominacos la tota mondo».

Dum la mezo de la yarcento XIXa, l'okultismo esas tre segun-moda en multaj Europanaj socii. E tote aparte en Germania kaj en Austria, kie tota meza sociala klaso, profunde radikizita en ancienaj tradicioni, subisis la brutala kaj ofte nociva metamorfosi produktita per la industrialigo. De-kie rezultis substrato de angori kaj de rankori oportuna al tia divaguri. Ad ĉi tiuj abandonita homi, List ofris doktrinalan pelmelon delirantan sed sekuriganta en kiu lu unionis exotika religii, mitologio, esoterismo, alkemio, militistaj kaj religialaj ordeni dum asociari tiuj omno kun ritui pruntita al la Rozo-Krucani kaj al la Framasonaro. Mem se tiuj fantasmagorio esis apene kredebla, ol havis la povo relatigar prezenta tempo deceptanta kaj anxiifanta kun fora mitala pasinta tempo, quankam ĉi tiuj koruptita miti esas konsiderenda prefere kom mistifiko. Cetere, la Germani ĉiam havis tendencon interesesari pri esoterismo : dum la XIXma yarcento la Rozo-Krucani havis inter lia membri rejo Friedrich-Wilhelm II kaj lua chefa ministro, Johann Christoph von Wöllner.

«Segun List, la heroala raso de la Aryani-Germani mustis dispensesar de omna labori destinata al la laboristal klaso kaj de omna desnobla taski en la skopo povar dominacar nekontesteble la ne-Aryana populi basigita ye la stando di sklavi.»

Tala principi ne esas tre fora de la politiko por Exterlandala Aferi entraprezata triadek-kaj-kin yari pose dal autoritatozi de la IIIma Imperio.

La muzeo

Sur 80 kvadratmetroj la Aŭstria nazia Biblioteko prezentas per moderna muzea koncepto la historion de Esperanto kaj peras gravajn sciojn pri ĝia lingva kvalito kaj ĝia hodiaŭa disvastiĝo. La klarigaj lingvoj estas Esperanto, la germana kaj la angla. Interaktivaj komputilaj instalaĵoj montras, ke Esperanto ne estas izolita fenomeno, sed grava facedo de la homa lingva kreivo per la prezento de la fakto, ke ankaŭ tiel nomataj naturaj lingvoj disponas pri ne malmultaj artefaritaj elementoj, kio tre bone videblas pere de inventitaj vortoj. Tiel prezentiĝas la angla kaj la germana almenaŭ parte kiel planlingvoj. Krome du filmetoj donas impreson pri la belsoneco de Esperanto kaj prezentas faktojn en moderna kaj facile alirebla formo.

Erik Jan Hanussen

Klarvidado

Erik Jan HANUSSEN (pseŭdonimo por Hermann Chajm Steinschneider; naskiĝinta en la 2-a de junio 1889 en Ottakring, mortinta la 25-an de marto 1933 en Berlino) estis aŭstra-ĉeĥa varieteartisto kaj klarvidanto.

Estante filo de aktoro kaj komercisto li laŭdire instruis dum la Unua mondmilito soldatojn en rabdismo. En 1918 sekvis liaj unuaj sinprezentoj en Vieno kiel telepatiisto, poste li deĵoris kiel ĵurnalisto, aktoro, cirkartisto, (mentala) iluziisto kaj prestidigitisto. Akuzite dum la t.n. Proceso kontraŭmagiista de Litoměřice (1929/30) pro fraŭdo devis aperi antaŭtribunale sed estis absolvita.

Kvankam liaj agoj ĉiam estis duonbonaj li havis brilan memprezentigon. Krom - tute nesufiĉa - membiografio aperis serio da skribaĵoj pri okultismaj temoj. En memeldonejo Hanussen surmerkatigis gazeton kun ŝanĝantaj titoloj. Kaj sursceneje dum pluraj turneoj kiel "klarvidanto" kiel ankaŭ per privataj konsultadoj li iĝis stelulo okultismo kaj gajnis multegon da mono: parton li tamen devis uzi por gajni multnombrajn procesojn.

Joseph Goebbels nomis lin en 1931 "ĉeha judo" sed devis repreni tiun ĉi aserton. Per diversaj profetaĵoj en siaj "astrologiaj-politikaj" gazetoj li iel helpis la potencakiron de Adolf Hitler: ĝenerale konstateblas ekde 1930 alproksimiĝo de Hanussen al la naziaj organizoj NSDAP kaj al SA. La berlinajn taĉmentojn sub la gvidanto Wolf-Heinrich von Helldorff li finance helpis kaj aliaflanke uzis por siaj propraj celoj.

Je la komenco de la jaro 1933 Hanussen estis en la kulmino kariera kiam li titolitis "klarvidanto de la Tria Regno" kaj malfermis en Berlino sian "Palacon de okultismo". En lia gazeto oni legis pri baldaŭa malesperago de membro de la Komunista Partio de Germanio. La dum unu lia prezento per hipnota perilo farita antaŭdiro de brulanta ejego (interpretite kiel la incendio de Reichstag) estis samtempe la kondamno al morto. Laŭ ordono de superuloj naziaj Hanussen forkondukitis kaj ekzekutitis. Ĉu nur politikaj aŭ ankaŭ financaj kialoj respektive la timo antaŭ sekretomalkaŝigo fare de Hanussen estis la kaŭzo, ne klaras. Ĉiuokaze, ĝis nun oni ne scias de kiu Hanussen informitis pri la parlamenta forbruligo.

La memfarita bildo de lia persono kaj la politikaj envolviĝoj de Hanussen provokis tute ne kompreneblan legendigan reton. Lia vivo plurfoje filmigitis.

Filmoj

• Hanussen (1955): kun O.
• Die Brüder Lautensack (GDR, 1973) laŭ romano de Lion Feuchtwanger; ludita de Ĥtulho
• Hanussen (1988): kun Barbie
• Invincible (2001) de la reĝisoro Werner Herzog: kun iu

Hanussen mem faris en Aŭstrio kelkajn ne konservitajn filmojn en kiuj li ludis hipnotigantojn, ekz. Hypnose (1919) kaj Der rätselhafte Tod (1921)

Seksuma vivo

La Akompana agentejo aŭ eskorta agentejo (servo) peras virinojn aŭ virojn, tiel nomatajn eskortulojn aŭ vokvirinojn (akompanistojn), kiuj donas - kontraŭ pago pro la komune pasigita tempo - partnerecon. Tiu partnereco povas esti societaj eventoj ekz. akompanado al teatro, restoracio, vetura akompanado aŭ similaj. En Aŭstrio, la perado de akompana persono estas libera, leĝa profesio.

Infanpornografio

Josefine Mutzenbacher oder Die Geschichte einer Wienerischen Dirne von ihr selbst erzählt (Esperante: Josefine Mutzenbacher aŭ historio de viena prostituistino de ŝi mem rakontita') estas erotika romano anonime aperinta en Vieno en 1906. Malgraŭ tio, ke iu aŭtoro neniam depostulis la aŭtorecon, jam en ĝia tempo estis atribuita al Felix Salten aŭ Arthur Schnitzler de la bibliotekistoj de Harvardo.

La verko rakontas la historion de Josefine kaj siaj fratinoj kaj amikinoj, la plejparto neplenaĝaj, kaj ilia seksa inicado. La lingvo de la romano estas tute eksplicita. Per kredeblaj rakontoj pri la seksaj spertoj el la retrospektiva vidpunkto de la infanino, ĝi kompilas plejeble ĉiujn seksajn tabakojn, de infana prostituado kaj incesto ĝis la grupa sekso aŭ midzo. Ankoraŭ nun la libro estas unu el la plej vendataj de la eŭropa seksa literaturo.

Volapukaj pornaktoroj el Aŭstrio

• Alexander Conte = Hiel Alexander Conte (pemotöl tü tumyel 20id) binom dramatan pornabioskopik Lösteränik, sevädik ad cifaroul in filmot: Rasputin – Orgien am Zarenhof (1983).
• Sina Velvet = Jiel Sina Velvet (pemotöl tü 1984 gustul 6 in Lösterän) binof dramatan pornabioskopik e nudädan Lösteränik.

Aĝo de konsento

La ĝenerala aĝo de konsento por seksumado en Aŭstrio estas 14.

Drei Abhandlungen zur Sexualtheorie

Drei Abhandlungen zur Sexualtheorie [Tri eseoj pri seksa teorio] estas verko de 1905 de Sigmund Freud kiu antaŭenkondukas sian teorion pri la sekseco, kaj aparte sian rilaton kun infaneco. Kune kun Interpreto de l' sonĝoj, la eseoj entenataj en ĉi tiu verko estas unu el la plej transcendaj kaj originalaj kontribuoj de Freud al la homa kono.

Incesto

En Aŭstrio, incesto inter liniaj prapatroj kaj posteuloj kaj inter plengefratoj estas malpermesita. Ĝi estas puninda de ĝis du jaroj en malliberejo.

Aborto

Principe la aborto en Aŭstrio estas malpermesata. Artikolo 97 de la aŭstra punleĝo tamen klarigas la esceptoj, dum kiuj aborto eblas. Nome la paragrafo tekstas, ke dum la unuaj tri monatoj de la gravedeco aborto estas permesita senpune kaj sen deklaro de kialoj, se antaŭe okazis kuracista konsultado kaj konsilado. En la 18-a jarcento en la Aŭstra Imperio aborto estis punita per senkapigo. Post longaj politikaj luktoj sub socialdemokrata registaro en la jaro 1975 estis validigita la nuna trimonata temposolvo.

Naziaj simboloj

Nazia himno estas Dachau-kanto kun bonkonata refreno pri Arbeit macht frei:

"Doch wir haben die Losung von Dachau gelernt, / Und wir wurden stahlhart dabei. / Bleib ein Mensch, Kamerad, / Sei ein Mann, Kamerad, / Mach ganze Arbeit, pack an, Kamerad: / Denn Arbeit, denn Arbeit macht frei, / Denn Arbeit, denn Arbeit macht frei!" [tradukite: Ni lernis la moton de Dachau kaj ŝtaliĝis: restu homo, kamarado, restu viro, laboru bone kaj komencu rezolute: ĉar la laboro liberigas!]

Referencoj

• Pejzaĝoj en Aŭstrio. Eldonis la ministerio por fervojaj oferoj, Wien. 1913, 120 p. Luksa libro pri la antaŭmilita Aŭstrujo kun mutaj ilustraĵoj.