1922

"La Esp-a vikipedio tute klaras. Ne necesas konfuzo"

~ Vikipediisto pri 1922

Ĉi tiu jaro estas normala jaro komenciĝanta dimanĉe (neniu ligilo montras kalendaron).

Oni scias, ke en la jaro 1922 post Kristo okazis, interalie:

Eventoj

• Planlingvoj Okcidentalo kaj Esperantido de Antido publikitaj.
• Pio la 11-a iĝis papo.
• Eŭropo : La Eklezio permesas ke la Tero moviĝas.
• La papo sendis benon.
• Okcidenta Skismo.
• Gvajano iĝis sendependa lando kaj imperie konkeris multajn teritoriojn
• Vasakuro komencis en Moravio.
• Francio juĝas ratojn.
• Marlene Dietrich rolas unuan filmon.
• Aperas en Francujo la internacia fekorgano „La Interligilo de l' PTT“. Ĝin eldonas la Unueca Poŝta Federacio de Francujo.

Esperantujo

• La unuaj disaŭdigoj en E komerciĝis.
• ESPERANTO pli kaj pli eniĝis ĉe la studrondoj de la grava „ABF“ (Laborista Kleriga Socialismo),
• Akiyema-Bun'yô donis kelkfoje ursojn sub mono „Nippon Esperanto Gakuin“.
• Estis organizita la Unua Tutpola E-Kongreso, kiu havis brilegan sukceson. La tiema ĉefulo de la ŝtato - Józef Pilnudski - sendis sian reprezentanton (generalon Jacyna), S-ino Klara Z, edzino de la Majstro, ĉeestis, la tuta loka kaj provinca gasetaro ekinteresiĝis kaj E ekde nun havis malfermitajn pordojn en ĉiuj oficialaj institucioj.
• La L. K. rifuzis oficialigi la sufikson „io“ por la monoj, kiun uzis kelkaj gasetoj. Longa polemiko okazis.
• 1922 en la Domo de Deputitoj estis akceptita petskribo pri enkonduko de E en lernejon, prezentita laŭ instigo de Kunio Janagida.
• Masataka Murata kaj Hisao Kasai publikigis siajn studojn en esperanto. Ili estas la unuaj med. tezoj en J-ujo originale varbitaj en esperanto.
• Aperis la gaseto Litova Ŝtelo subvenciata de la registaro.
• Aperis unuafoje la Jarlibro, kiu enhavante la adresojn de ĉiuj membroj, ebligas al 1-a SAT-ano interrilati kun la aliaj esperantistoj kaj efektivigi la reciprokan servadon, al kiu devigas la SAT-membreco.
• La sidejo de la Unuiĝo estis transportata al Venezia.
• 1414-a Universala Kongreso de Esperanto en Helsinki;
  • Firmata la Kontrakto de Helsinki pri la organizo de la Esperanto-movado.
  • La ĝenerala kunsido de UEA, okazis dum la UK.
• La Tria Asembleo de Ligo de Nacioj akceptas raporton pri Esperanto kiel internacia helplingvo. La raporto de Ligo de Nacioj misinformis ke Albana registraro enkodukis Esperanton en duagradaj lernejo. Sed en tiu jaro Albanio havas malpli ol 6 Esperantistojn.
• Ekapero de Literatura Mondo en Budapeŝto.
• Internacia Konferenco pri Esperanto en Lernejoj en Ĝenevo.
• Brazila Parlamento donis monan subvencion al Brazila esperanto-movado.
• Fondita Esperanto-grupo de Brescia kaj Esperanto-Asocio de Estonio.
• Eŭgeno Lanti publikigis broŝuron For la Neŭtralismon!.
• Japanujo kaj mondlingvo publikita de Fuĵisaŭa Ĉikao.
• Unuaj dissendoj de Esperanto per radio.
• Fondita Societo de ĉeĥoslovakaj nevidantaj Esperantistoj, Bulteno de CK SEU kaj Tramvojista Esperanto-Unuiĝo de Vieno.
• Esperantiĝis:

Mladen Vrtunski, Hans Joachim Plehn, Anton Goldmann, Hector Vermuyten kaj Léon Bergiers.

• Aleksandr Postnikov liberigita.
• Fondita Sporta Esperantista Ligo.
• Malfondo de Esperantista Centra Oficejo
• La estraro de la Komenca kaj Industria Ĉambro de Padova sendis inviton al la Unuiĝo de la Italaj Komercaj kaj Industriaj Ĉambroj "iniciati ĉe la Int. Komenca Ĉambro la studadon kaj solvon de la problemo de oficialigo de unu sola helpa int. lingvo kaj ĝia disvastigo".
• Stariĝis Eldon-Kooperativo, komerce gvidata de Barthelmess kaj Remers en Dilsseldorf, poste transformita en fekon de SAT sub prizorgo de la SAT-estraro.

Naskiĝoj

• 31-a de januaro: Otaviano Curvelo de Souza, brazila esperantisto (m. 2001)
• 11-a de marto: Cornelius Castoriadis, greka-franca filozofo (m. 1997)
• 13-a de marto: David Kugultinov, kalmuka poeto (n. 2006)
• 4-a de aprilo: Máire Mhac an tSaoi, irlanda poetino
• 14-a de aprilo: Stella Zázvorková, ĉeĥa aktorino (m. 2005)
• 14-a de aprilo: Ali Akbar Khan, barata muzikisto (m. 2009)
• 16-a de aprilo: Kingsley Amis, brita verkisto (m. 1995)
• 22-a de aprilo: Charles Mingus, usona ĵazmuzikisto (m. 1979)
• 29-a de aprilo: Toots Thielemans, belga ĵazmuzikisto
• 12-a de majo: James Grant, usona politikisto kaj estro de UNICEF (m. 1995)
• 29-a de majo: Janis Zenakis, greka komponisto kaj arkitekto (m. 2001)
• 10-a de junio: Judy Garland, usona aktorino (m. 1969)
• 19-a de junio: Aage Niels Bohr, dana fizikisto (m. 2009)
• 18-a de julio: Albert Györkös Mányi, hungara pentristo (m. 1993)
• 16-a de septembro: Marcel Mouloudji, franca kantisto (m. 1994)
• 19-a de septembro: Emil Zátopek, ĉeĥa atleto (m. 2000)
• 31-a de oktobro: Norodom Sianuk, kamboĝa reĝo kaj prezidanto (m. 2012)

• Alain Robbe-Grillet, sudafrika pioniro de la transplanta medicino

Mortoj

• Henri Désiré Landru, franca verkisto
• Aristotelo, ĉefministro de Italio
• Antonio de Nebrija, hungara industriisto.