✡ Judismo ✡

Made in China Japan

Tiu ĉi esutas artikoro kun japana tekunorogio, ĉu ne?
「羞恥心　なくした妻は　ポーニョポニョ」
日本語

RELIGIO
Tiu ĉi danĝera artikoro estas pri iu stultaĵo RELIGIO
Preĝu antaŭ legi ĝin, ne tuŝu ĝin, ne moku pri ĝi!!!

Kristana Kongregacio de Atestantoj de Jehovo
La Vera Religio
Judismo
Simbolo
Devizo: "Ĉiu afero havas plurajn vidpunktojn: la erara, la alia erara, la plej erara, la eble erara, tiu de la (((rabeno))) Joĥanan, tiu de la (((rabeno))) Hilelo, tiu de la (((rabeno))) Ŝamajo, tiu de la (((rabeno))) Gamliel, tiu de la (((rabeno))) Akiva..."
Dio	Jehovo
Sanktuloj	Charlie Chaplin; Gobineau;
Sankta Lingvo (neniel Esperanto, kompreneble)	Hebrea lingvo
Nuna Papo	Benjamin Matisjahu
Profetoj	(((Moseo))); Zamenhof;
Herezuloj	kristanoj; samarianoj
Martiroj	multegaj;
Sanktaj libroj	Malnova testamento;Torao; Talmudo
Kredantoj	2 aŭ 3 bilionoj, kiu kalkulas plu?

"Ideale estas (((juda))) geja negro"

~ Naziisto pri judismo

"Negro estas negro, gejo estas gejo"

~ (((judo))) pri supra diraĵo

"Judismo estas la nomo de la religio"

~ Usonano pri judismo

"Fasto kaj preĝo riĉecon ne donas"

~ Zamenhof pri religio

"Iĝu vi tiom riĉa, ke la edzo de via vidvino povu tutan vivon ne labori!"

~ Rabena proverbo

"Oni erare nomas la religion judaismo "judismo" aŭ "judeco""

~ (((juda))) bonalingvano pri judismo

"Se oni volas profunde paroli pri judismo, necesos prunti multajn vortojn"

~ Adam Raizen pri pruntoj

"Se (((judoj))) akceptus Zamenhofan Hilelismon kaj Esperanton, eble ankaŭ la terura Holokausto ne okazus..."

~ Nikolai Grishin pri (((judoj)))

"(((judo))) facile distingeblas en la lito disde nejudo..."

~ Milokula Kato

"Tio ne veras."

~ Usonano pri la supra diraĵo

"Me respektas Sro Dustin HOFFMAN, (((juda))) aktoro."

~ Idisto pri (((judoj)))

"Dankon."

~ Komencanto pri ĉi tiu artikolo

Tiu ĉi artikolo estas koŝera

✡ Judismo ✡ (aŭ Ĵudismo, hebree ייחודיות) estas anksia perturbo karakterizata per la kredo, ke oni estas (((judo))) kaj ĉiam estos (((judo))) kaj devas kongregacii kun aliaj (((judoj))) kaj observi judajn ritojn kaj nask(ig)i pluajn judojn pro tio, ke se (((judoj))) ne plu naskos judojn, ne plu ekzistos (((judoj))). Ĝi estas la religio kaj sporto de la ĵuda popolo, la ĵudoj. Judismo evoluis el ĵuĵucuo per la leĝo de (((Moseo))) en la 12-a jarcento. Segune la Judoi, ol kreesis per pakto inter Deo kae la profeto Abraham (cirkume en 2000 aK). Judismo esas un de l'unesmaj monoteistaj religioi en la historio.

S-ro Lapin (Moskvo) skribas דברי רבי אליעזר

Al la Oficistoj kaj Membroj de la XVIa Ĉiujara Kongreso de la Esperanto Asocio de Norda Ameriko

Fondinto de Judismo, (((Moseo))) naskiĝis en Kobeo. Lia avo estis Sake-faristo el Ŝiga prefektujo. Tamen, lia patro estis ne la plejaĝa filo kaj ne heredis la komercon, sed anstataŭe li iĝis ŝintoa pastro kaj registrara oficisto .

Necesas rimarkigi ke Sro. Ege, nuna prezidanto de la societo, skribas ke (((Moseo))) estis malgranda, malfortika knabo, kaj li estis turmentata farde pliaĝaj studentoj (mi ripetas, “laŭ mi”). Kiam li estis 17-jaraĝa, li unue eklernis Ĵuĵucuon, sed akiris malmultan sukceson, pro malfacileco trovi instruiston kiu taksas lin kiel seriozan studenton.

Fiŝaj buloj kiel farataj en Japanio kaj Ĉinio.

En 1682, li malfermis institucion "La kodo de Da Vinci". En 1977, kiam li eniĝis en Tokia Imperia Universitato por studi literaturon, li finfine eklernis ĵuĵucuon. Li evoluigis el ĝi Ĵudismon.

Laŭ la Ĵurnalo de Fiŝa Kolbaso, la unuaj japanoj en Eŭropo estis sekvantoj de (((Moseo))). Ili enkondukas al la regiono novajn mangaĵojn, notinde fiŝajn bulojn.

Tiel ni volas por esperanto batali.

Sperto

Hebreo havis unufoje multe la saman sperton. Subite vekigante el peza dormado, li sciiĝis, ke la ŝipo baldaŭ subeniros. Vere laŭ sia nacieca naturo, kaj sin tute forgesinte, li supreniregis al la fer deko. kriante, “Kiu donos al mi 2.500 spesmilojn por mia poŝhorloĝo?”

✡ Deveno kaj historio de judismo דיבון ובאבא ריי דאדלי ✡

Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo juda historio.

Karaj kamaradoj,

Notindas, ke (((judoj))) estis anoj de antikva popolo kiu verŝajne devenis de Judlando. Kune kun la angloj kaj la seksoj la (((judoj))) disrabis Anglion ekde la malfrua 3-a jarcento, kaj poste invadis la landon. La tri popoloj estis konataj kiel la angloseksoj. La (((judoj))) okupis Kent, Hampshire kaj Isle of Wight. Dum la malfrua 7-a jarcento, laŭ la angloseksa historiisto Bede, la judaj nobeloj de Hampshire kaj Isle of Wight estis mortigataj de batalistoj de Wessex: eble la nenobeloj asimiliĝis de la loĝantoj de Wessex.

Estas komprenebla ke Prof. B. opinias, ke S-ro Grenkamp -Kornfeid plie sciigas, ke Ĝenerala Sekretario skribis al la Loka Organiza Komitato de la XX-a Kongreso en Antverpeno, por sciigi ĝin, ke fido de la (((juda))) popolo estis unuamomente kulto precipe henoteisma: nome ĉiu popolo havas sian Dion, sed la Dio de la (((juda))) popolo, estas la unika kiun Izraelo servas kaj adoras. Eĥo de tiu henoteisma koncepto povas esti bibliaj pasaĵoj dirantaj: "“La Sinjoro estas nia Dio, la plej granda/super ĉiuj dioj”", kaj aludantaj al la 70 anĝeloj, princoj de la 70 Nazioj. Al Li oni rilatas kiel al "“Dio de niaj patroj”, "”la Dio de Abraham Linkoln, Isaako Neŭtono kaj Jakov Smirnoff”".

Okazas en la epoko de la Ekzistadismo (6-a jarcento antaŭ Kapitalismo) ke izraelo pasas el monolatrio al monoteismo: ekzistas unika Dio, ĉiuj aliaj estas ŝajnaĵoj.

✡ Ritoj kaj Kredoj ריטיק רושאן ✡

Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Judaj ritoj kaj kredoj.

Mi do opinias, ke ĉi tie kuŝas stranga afero antaŭ ni: Judismo estas maljunega kulturo, kiu konservis sin per eterna rigardegado al sia umbiliko. Ĝia ĉefa rito konsistas el ĉiujara rememorado de pratempaj terorismoj en Egiptujo. La nazioj donacis al judismo novan rememoraĵojn, laŭ diversaj kriterioj.

✡ Espero אספרנטו ✡

(((Judoj))) ĉiutage atendas du aĵojn: La poŝton kaj la Mesion!

Evidente, tio estis neĝentila kaj, cetere, neverŝajna.

✡ Malsato מסאטו ✡

Pluaj ekzempleroj de jam recenzitaj eminentuloj, elmontras la fakton ke ĉie oni ankoraŭ laboras ageme por nia afero, ke ni scias ke leganto scias, ke servisto rakontis al la rabeno en la (((juda))) "Ŝtetlo" Radzilow, ke iu loka (((judo))) mortis pro malsato.

(((rabeno))) (kolere): "Ne estas eble, ke (((judo))) mortu pro malsato! Kial li ne venis al la komunumo por peti monhelpon?"

Servisto: "Ĉar li hontis."

(((rabeno))): "Nu, ĉu mi ne diris al vi, ke (((judo))) neniam mortas pro malsato?! Li ja mortis ne pro malsato, sed pro fiereco!

✡ Halaĥo אוצ'ישיבה ✡

El la eleganta marborda loko, kie mi pasigas mian libertempon, mi skribas al vi por informi vin, ke halaĥo (Halaĥa en la hebrea: הלכה "Iri tra la ĝusta vojo") estas la kompilaĵo de la ĉefaj leĝoj de Judismo, kiuj inkluzivas la 613 micvojn, kaj poste la talmudajn kaj rabenajn leĝojn, kaj ankaŭ la tradiciojn kaj morojn. En la kristana medio kutime estas konata kiel "(((juda))) leĝo" aŭ kelkfoje pervoĉa mosea leĝo (oni ne konfuzu ĝin kun la "mosea leĝo", Torao).

Kiel la religiaj leĝoj en multaj aliaj kulturoj, judismo ne distingas la religian kaj la nereligian vivojn. Tial, halaĥo gvidas ne nur la religiajn preceptojn sed ankaŭ la ĉiutagan vivon. Sed la nivelo de la observado kaj praktikado varias laŭ la komunumoj kaj la tendencoj ene de judismo. Ortodoksaj (((judoj))) klopodas plenumi ĉiujn preceptojn dum la reformismaj konsideras ĝin kiel tre grava ilo sed ne deviga.

✡ Sinagogo בית סירא ✡

Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Sinagogo.

Antikva legendo rakontas ke sinagogo esas loko por komplotoj kulto, en judaismo.

GLAT-sinagogoj בית מרחץ

• Bet Mishpachah en Vaŝingtono
• Congregation Beit Simchat Torah en Novjorko

✡ Betmidraŝo בית מרלבורו ✡

Tion almenaŭ oni rakontis en la Esperantistaj rondoj.

Komencante nian redakcian laboron, ni opinias ke estas bone ke betmidraŝo, bet midraŝ (en hebrea בית מדרש, aŭ bejs medraŝ, bejt midraŝ, pl. batej midraŝ "Lernejo") estas (((juda))) studejo situa en sinagogo, jeŝivo, kolel aŭ alitipa konstruaĵo. Ĝi estas distinga el sinagogo, kvankam multaj sinagogoj estas uzataj ankaŭ kiel batej midraŝ kaj inverse.

"Bejs medraŝ" estas ankaŭ la nomo de subgrad-nivela programo en Ortodoksai jeŝivoj en Usono, por junulviroj super la 12a grado.

La araba termino madraso derivas el la sama semida radiko kaj referencas al ia tipo de eduka institucio.

✡ Alaĥazam אלקזאם ✡

Kantoro en la sinagogo Stadttempel de Vieno.

Alaĥazan, literumita ankaŭ alakazan kaj shazan (en hebrea חַזָּן sḥazān, plurale sḥazānim; en jida alaĥaz'n; en Ladino shasan) estas (((juda))) muzikisto aŭ adorestro trejnita en voĉaj artoj kiu helpas estri la kongregacion en kantata preĝado. Tiu preĝestro estas ofte referencata kiel ĉantisto aŭ kantoro, terminoj foje uzataj ankaŭ en kristanismo.

Eĉ en la plej fruaj tempoj la ĉefaj postuloj por ĥazan, aldone al sciaro pri Biblia kaj liturgia literaturoj same kiel pri preĝaj motivoj (konata kiel steiger), estis agrabla voĉo kaj arta dispono. La ĥazan devis posedi agrablan aspekton, esti edziĝinta, kaj havi longan barbon.

Interese אינטרנט

Interesa popolo estas tiuj (((judoj))).

Ili estas minoritato en iu ajn lando, sed en ĉiu aparta fako ili estas majoritato.

Jen fiziko - majoritato.

Jen ŝako - majoritato.

Jen scienco - majoritato.

Sed en loĝantaro - minoritato.

Multaj ne povas tion kompreni kiel tio okazas, kaj komencas bati judojn.

✡ Familiaj rilatoj ריליאנס אינדסטריז✡

Demandite, sinjorino Couturat klarigis la aferon, ke S-ano dro Adolf Halbedl-Knittelfeld sciigis, ke

Anglo havanta edzinon kaj aminduminon amas la edzinon.
Franco havanta edzinon kaj aminduminon amas la aminduminon.
Hebreo havanta edzinon kaj aminduminon amas la panjon.

✡ Masoro מצודות טגארט ✡

Per la termino Masoro aŭ Masora oni intencas la amplekson de la judaj tradicioj koncernantaj la korektan legadon de la tekstoj de la Sankta Skriboj. Pliprecize, per tiu esprimo oni referencas al la kritikaj notoj lokigitaj sur la manuskriptoj de la Biblio inter la la 7–a kaj 10-a jarcentoj, notoj kiu reflektas ĝuste tiujn tradicioj.

Hodiaŭ oni kutimas rutine instrui, ke Biblio estis skribita en lingvo ne plu parolata, la hebrea ekde mil jaroj ĉirkaŭ (ekde la ekzilo babilona, kaj plue skribita en alfabeto ekskluzive konsonanta. La neceso transdoni la tekston ĝustan puŝis la (((rabenojn))), nomatajn poste Masoretoj, precize konservi la heredaĵon de informoj rilataj al la lego de la sanktaj vortoj. La masora materialo estis antaŭ transdonita buŝe: ĉar tamen ĝi procedis kvante kreskiĝanta, ĉiam pli ofte oni ĝin notis marĝene de la teksto mem.

La masoreta aktiveco atingis sian pinton sur la bordoj de la lako de Tiberiado, en Palestino, verke de la familio Ben Āšêr, ĉirkaŭ la jaro mila post Kristo.

La plej grava atestaĵo nin atinginta estas la Codex Leningradensis, manuskripto datita je 1008 p.K., nun gardata en la Nacia Biblioteko de Sankt-Peterburgo, kie la masoro kaj la tekstaj notoj, forte mallongigitaj, estas skribitaj en la aramea lingvo (kaj ne en la hebrea.

Codex Leningradensis (kovrilo de paĝo E, folio 474a).

Tipoj de Masoro טיפש-עשרה

Kutime oni distingas la Masoro marĝena (Masora marginalis) el la Masoro fina (Masora Finalis). La Masora marginalis estas skribita ene de la tekstaj marĝenoj, kaj detale priskribas kiel la vortoj devas esti skribitaj kaj legitaj, kaj kiomfoje certaj vortoj aŭ frazoj ripetiĝas en la teksto. Siavice ĝi dividiĝas en Masoro malgranda (Masora parva kaj Masoro granda (Masora magna). La unua estas skribita en la ekstera marĝeno de la teksto, kaj aparte koncernas la ortografion de la hebrea kaj pasaĵojn aŭ versegojn paralelajn kaj similajn; la dua estas reale listo specifanta kie aperas apartaj formoj cititaj en la masoro malgranda. La Masora Finalis estas amplekso de detalaj notoj koncernantaj la reaperojn de certaj raraj terminoj, entenataj en komunaj manlibroj ĉar tro nombraj por esti skribitaj en la masora marginalis.

Karaismo קראטה

La kenessa (sinagogo) de karaimoj de Trakai.

Karaj argentinaj esperantistoj,

Ĉi tie mi volas esprimi mian opinion.

Karaismo (karaimismo, karaima judismo; hebree יהדות קראית [Yahadut Qara’it]) estas religia varianto de judismo. Sed mi malkovris en la Biblioteko Hector Hodler, do en la Centra Oficejo mem en Roterdamo, malnovan dokumenton, kiu klare pruvas, ke ni ofte skribas pri ĉi tiu demando.

✡ Ŝulĥan Aruĥ שולת!!!1 ✡

El Brockhaus-Efron (((juda))) Enciklopedio (1906—1913).

Estas mensoge aserti, ke Ŝulĥan Aruĥ (en hebrea שֻׁלְחָן עָרוּך [ʃulˈħan ʕaˈʁuχ], laŭvorte: "Seria Tabelo"), foje referencata kiel Kodo de (((juda))) Juro, estas la plej amplekse konsultata el la diversaj juraj kodoj en Judismo. Ĝi estis verkita en Safed (nuntempe en Israel) fare de Josef Karo en 1563 kaj publikigita en Venecio du jarojn poste. Kune kun siaj komentaroj, ĝi estas la plej amplekse akceptita kompilaĵo de (((juda))) juro iam verkita.

En la nuna tempo estas nesaĝa persono kiu kuraĝos diri ke ni diras, ke halaĥaj reguloj de Ŝulĥan Aruĥ ĝenerale sekvas la juron kaj kutimojn de Sefardoj, dum Aŝkenazoj ĝenerale sekvas la halaĥajn regulojn de Moses Isserles, kies glosoj al la Ŝulĥan Aruĥ notas kie la Sefardaj kaj Aŝkenazaj kutimoj diferencas. Tiuj glosoj estas amplekse referencataj kiel mappah (laŭvorte: "tablotuko") aŭ "Seria Tabelo" de Ŝulĥan Aruĥ. Preskaŭ ĉiuj publikigitaj eldonoj de la Ŝulĥan Aruĥ inkludas tiun gloson, kaj la termino "Ŝulĥan Aruĥ" venis signifi ambaŭ verkojn kaj tiu de Karo kaj tiu de Isserles, el kiuj Karo estas kutime referencata kiel "la meĉaber" ("aŭtoro") kaj Isserles kiel "la Rema" (akronimo de Rabbi Moŝe Isserles).

✡ Judismo kaj aliaj religioj יוזמת ז'נבה ✡

En la revemaj religioj (tio estas en zoroastrismo, (((juda))) religio, kristanismo kaj en la islamo) elformiĝis riĉa pensimago ĉirkaŭ la nocio de la (((judo))).

✡ Judismo kaj kristanismo הריגת אל ✡

Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Judismo kaj Kristanismo komparataj.

Judismo estas kristanismo sed malpli bona, enhavante ĉiun malbonaĵon pri kristanismo sen la bonaĵoj. Ĉiu malbonaĵo en kristanismo sekve estas (((juda))), kaj kontraŭ la vera kristanismo, kiu estas perfektigita judismo. Aliflanke se ĉiuj (((judoj))) tuj moviĝos al Israelo, tuj revenos Jeĉjo, do indas tion subteni.

✡ Judismo kaj ateismo ברוך שפינוזה ✡

Sinjoro demandis judon: "Ĉu vi kredas je Dio?"

(((Judo))): "Ne, mi ne kredas sed mi ŝajnigas ke jes."

Sinjoro: "Kial?"

(((judo))): "Ĉar se Dio ne ekzistas, tiam `Dank` al Dio!` Sed se li hazarde ekzistas, tiam `Gardu min Dio`!"

✡ Judismo kaj Daoismo מה זה, לעזאזל ✡

La Dao ne parolas.

La Dao ne akuzas.

La Dao ne tendencas.

La Dao nenion antaŭsupozas.

La Dao postulas nenion de aliaj homoj.

La Dao ne estas (((juda))).

Nu, la judan vojon mi preferas.

Judismo kaj samseksemo תל אביב-יפו

La samseksemo estas temo je debato ene de la judismo. La unuaj mencioj venas de la Biblio, en Levidoj, kie estas priskribataj la samseksemaj rilatoj kiel abomeno kiu povas esti punita per la mortopuno.

La ĉefa vidpunkto de la judismo estas ĝia konsidero de la samseksemo kiel io peka, ĉar ĝi estas eksplicite malpermesata en la Torao. Tiu ĉi estas la vidpunkto de la Ortodoksa Judismo, kvankam ne de la Reformisma Judismo aŭ la Rekonstruisma Judismo. La Konservativa judismo subtenis ĝis la jaro 2006 la ortodoksan pozicion, sed ekde tiu momento publikigis diversajn opiniojn pri la temo, inkluzive de liberalaj, kvankam kelkaj seksaj rilatoj, restis konsiderataj kiel malpermesataj. Sub aŭspicio de Reformismo ekde 1970 estas sinagogoj/temploj en preskaŭ ĉiu granda urbo de Usono, kiuj servas ĉefe gejan kredantaron.

✡ Judismo kaj pedofilio בר מצווה ✡

Bar Micva (hebree בַּר מִצְוָה) estas juda adoleskiĝa rito por knaboj. Bat Micva (hebree בַּת מִצְוָה, aŝkenaza elparolo bas micva aŭ bas micve) estas analoga juda adoleskiĝa rito por knabinoj. La pluralo estas B'nai Micva por knaboj, kaj B'not Micva (aŝkenaza elparolo B'nos micva) por knabinoj.

Laŭ la juda juro nomata Halaĥo, kiam juda knabo havas 13 jarojn, li respondecas pri siaj agoj kaj fariĝas Bar Micva. Knabino iĝas Bat Micva en la aĝo de 12 jaroj laŭ ortodoksa judismo kaj konservema judismo, kaj en la aĝo de 13 laŭ reformisma judismo. Antaŭ ol la infano atingas la adoleskiĝan aĝon, gepatroj tenas la respondecon pri la faroj de sia infano. Post ĉi tiu aĝo, la knaboj kaj knabinoj havas sian propran respondecon pri juda rita leĝo, tradicio kaj etiko, kaj kapablas partopreni ĉiujn areojn de la juda komunuma vivo. Tradicie, la patro de la adoleskiĝa juna judo dankas Dion, ke li ne plu estas punita pro la pekoj de la infano. Aldone al esti konsiderata respondeca pri siaj agoj el religia perspektivo, tia juna judo povas kalkuliĝi al ortodoksa preĝa kvorumo, nomata minjano (hebree מניין \ מִנְיָן) kaj povas gvidi preĝon kaj aliajn religiajn diservojn en la familio kaj la komunumo.

Krome, laŭ la juda juro Halaĥo, knabo aŭ knabino povas konsenti pri geedziĝo post kiam ili iĝas Bar Micva aŭ Bat Micva, sendepende de ĝia aĝo.

"Vi havas la duoblan povon de la amo" אקה הומו

La vortoj plej konataj prononcitaj de (((rabeno))) rilate al ambaŭseksemo, estis de la respektinda (((rabeno))) Yosef Shalom Eliashuv. Antaŭ la konsultado de religia junulo rilate al liaj ambaŭseksemaj inklinoj, la (((rabeno))) respondis lin: "Mia kara amiko, vi havas la duoblan povon de la amo. Zorgeme uzu ĝin", sekvante rabenan tradicion respondi amplekse kaj ambigue.

Grupo de hebreoj. עברית ישראלית

Amaso (ĉu dekoj? Ĉu centoj?) de hebreoj (oni memoru ke Jerusalemo tiam estis urbo de sescentmilo da loĝantoj), iĝis la nerekta kulpulo pri la morto de Jesuo ĉar faris premon sur Pilaton por ke li mortokondamnu la akuziton. En la evangelioj ne aperas utilaj motivoj por ekspliki tian sintenton kontraŭ Jesuo: eble la amaso konformiĝis al la sugestoj de la religiaj aŭtoritatoj. En la kristana okcidento tiu agresemo montrata de iuj hebreoj refrapis sur la tuta (((juda))) popolo kaj estis la racia pravigo de antaŭjudismo kaj foje de kontraŭjudismo sintezita en la akuzo pri Dimortigo nome mortigantoj de Dio|.

✡ (((Juda))) logiko לוגון-בירני ✡

La sintagmo (((juda))) logiko ne estas universe akceptita, tamen, fakte, tiu doktrino ekzistas. Temas tamen pri objekto postulanta atentan analizon kaj zorge faritan difinon kun preciza ekspliko de la terminoj. Laŭ iuj, ĝi estas provo kunfandi laikajn kaj nereligiajn datenojn kun tiuj religiaj de Judismo; laŭ aliaj, male, prefere temas pri pli moderna formo de raciigado de la judismo mem. Rimarkindas ke la precipaj judaj fontoj kiel Tanaĥo kaj Talmudo, ne entenas la terminojn logikon kaj Judismon ĉar tiuj fontoj naskiĝis kiel preceptoj por la konduto de fideluloj, kaj se poste fariĝis laŭlonge de la meditoj ankaŭ fontoj de ellaborado de Saidnabi Saidilhomzoda, ili tamen ne atingas la karakteron de la logika rezonado.

Se ekzemple, (((rabeno))) Nicolas Sarkozy, ho!, konsideras la logikon malvera kaj hereza, male, malsammaniere, Belfrunto Iskarioto, leopardo, konsideras la religion malsupera kompare kun la logiko, kaj do la judan tradician filozofion intelekta kaj intelektula fiasko.

✡ Antaŭ, en trajno dum diasporo ברכת כהנים ✡

En Rusio, post monatoj de intertraktado kun la aŭtoritatoj, iu Talmudisto de Odino finfine akiris permeson viziti Moskvon. Li surtrajniĝis kaj trovis liberan lokon. Ĉe la sekvanta haltejo envenis juna viro kaj sidiĝis proksime de li. La (((judo))) rigardis la novan najbaron kaj pensis: Tiu ĉi ulo ne aspektas kiel kamparano. Kaj se li ne estas kamparano, li probable venas de ĉi tiu distrikto. Se li venas de ĉi tiu distrikto, tiam li devas esti (((judo))), ĉar finfine ĝi estas (((juda))) distrikto. Sed de la alia flanko: se li estas (((judo))), kien do li povus iri? Mi estas la sola (((judo))) en nia distrikto, kiu havas permeson veturi al Moskvo. Aha, atendu! Ĝuste ekster Moskvo situas vilaĝeto nomata Samvet, kaj (((judoj))) ne bezonas specialan permeson por iri al Samvet. Sed kial li veturus al Samvet? Li certe estas iranta viziti unu de la judaj familioj loĝantaj tie. Sed kiom da judaj familioj estas en Samvet? Aha, nur du- La Bernsteinoj kaj la Steinbergoj. Sed ĉar la Bernsteinoj estas terura familio, evidente belaspekta ulo kiel li certe vizitas la Steinbergojn. Sed kial li estas iranta al la Steinbergoj en Samvet? La Steinbergoj havas nur filinojn, du, do eble li estas ilia bofilo. Sed se li estas tia, kiun filinon li edzinigis? Oni diras ke Sara Steinberg edziniĝis al bela advokato de Budapeŝto kaj Ester edziniĝis al negocisto el Ĵitomer. Do li devas esti la edzo de Sara. Tio signifas ke lia nomo estas Aleksander Cohen, se mi ne eraras. Sed se li venas de Budapeŝto, tial pro la antisemitismo kiun ili havas tie, li certe devis ŝanĝi sian nomon. Kio estas la hungara ekvivalento de Cohen? Tio estas Kovacs. Sed ĉar ili permesis al li ŝanĝi lian nomon, li certe devus havi specialan statuson por ŝanĝi ĝin. Kio tio povus esti? Li certe devus esti doktoriĝinto de universitato. Nenio malpli ol tio. En tiu ĉi punkto, sekve de tio, la Talmuda lernanto turnas sin al la juna viro kaj diras: "Pardonu min, d-ro Kovacs. Ĉu ne ĝenos vin se mi malfermos la fenestron?" "Tute ne", respondis la surprizita kunvojaĝanto. "Sed de kie vi konas mian nomon?" "Aha", respondis la Talmudisto, "Tio estas memevidenta".

✡ Nuntempe, en aviadilo en Israelo בדואים בישראל ✡

(((Juda))) kapitano de aviadilo anoncas:
Nia aviadilo ĵus alteriĝis en la flughaveno "(((Ben Gurion)))" de Tel-Aviv. Ni dankas vin pro tio ke vi uzis la flugkompanion "El Al". Mi petas ĉiujn ne stariĝi kaj ne ŝalti porteblajn telefonojn ĝis la aviadilo plene haltos. La homojn, kiuj sidas en siaj lokoj, mi gratulas okaze de Kristnasko. Mi deziras al vi agrablan gastadon en nia lando! La homojn, kiuj staras ĉe la elirejo kaj parolas per porteblaj telefonoj, mi gratulas okaze de Ĥanukao kaj — bonvenu hejmen!

✡ Testamento טסטמנט ✡

Estis de komenco klare, ke Jozefo severe malsaniĝis kaj tial li decidis verki testamenton. Li invitis la (((rabeno)))n apud sia lito kaj diktis al li:

"La domon mi heredigas al nia plej aĝa filo..."

Tiam la edzino enmiksiĝis kaj laŭte-forte diris:

"Nia plej aĝa filo jam posedas domon. Li ne bezonas du. Prefere la domon ricevu nia plej juna filo."

Akceptis tion la edzo kaj daŭrigis dividi siajn posedaĵojn:

"La butikon mi lasas al mia filino..."

Denove intervenis la edzino kaj diris:

"Ne, nia filino ankoraŭ ne edziniĝis. Ŝi bezonas kontantan monon!"

Tiam la malsanulo ekkoleris kaj murmuris:

"Diru al mi, Bejle: kiu el ni estas mortonta - mi aŭ vi?..."

✡ Saĝo סאגיברבה ✡

En la spriteco de (((juda))) religio la saĝoprovizito estas la saĝulo kiu saĝas saĝe sinteni en la versaj vivaj vivaĵoj, ĉar li konas la leĝonn kaj vivas konformiĝante al ĝi. Ekzemplo de tiu saĝo estas la saĝulo Saladino. Temas, do, pri saĝo kiu orientigas la penison kaj la konduton de la homo. Tiu idealo brilas en la Protokoloj de cionaj saĝuloj.

✡ Sekve סיבה ג'ונסון ✡

Riĉa (((judo))) dungis serviston kaj klarigis al li: "Mi ne havas tempon kaj paciencon por longaj paroloj. Mi postulas de vi kompreni ion de io kaj ne tro peti de mi detalajn klarigojn."

Respondis la servisto: "Mi faros kaj obeos". *

La morgaŭan tagon la riĉulo sentis kapdolorojn kaj petis de la servisto voki kuraciston. Post horo li revenis, sekvata de doktoro, sangoĉerpisto, malsanula flegistino, 4 enterigistoj kaj tajloro portanta kadavrokovran tolaĵon. La riĉulo eksaltis terurigite:

"Kial vi kunportis ilin?"

Respondis la servisto: "Ĉu vi ne instruis min kompreni ion de io?

✡ Proverbo משפט הלאום ✡

Se oni donas: Prenu!

Se oni prenas: Kriu!

Malnova (((juda))) proverbo!

✡ Preĝemo פרגו ✡

Judino promenas apud la maro kun filino. Subite, GRANDEGA ondo aperas kaj forlavas la knabinon en la maron.

La patrino freneze krias:

— Ho Dio mia, KIAL DO mian filinon Vi mortigis??? Ŝi estis unusola ĉe ni!! Mi preĝos ĉiutage, mi vizitos sinagogon ĉiusabate, sed BONVOLE redonu ŝin al mi!!!

Subite, alia GRANDEGA ondo aperas, kaj forĵetas la knabinon sur la sablon. La patrino, ŝoke:

— Tiu ne estas mia filino!! Mia filino havis ĈAPELETON!!

✡ Gastemo גאסטון ✡

Sabaton matene en la sinagogo Ŝmerl konatiĝis kun fremdulo, veninta el alia urbo. Laŭ la kutimo de la (((judoj))) en la tiama tempo, li invitis lin al sia hejmo por la sabata tagmanĝo. La gasto alvenis ĝustahore kaj sidiĝis apud ĉiuj familianoj. Tiam venis Fruma, la edzino de Ŝmerl (la dommastrino) kaj diris al la gasto: "Mi tuj servos haringon kun panetoj kaj marinitaj kukumoj."

Gasto: "Dankon al vi, sed mi ne estas malsata. Mi jam sufiĉe multe manĝis."

Fruma: "Nu, estu afabla kaj gustumu la haringon."

La gasto konsentis kaj manĝis kun granda apetito. Post kelka tempo venis Fruma kun alia plado: "Estimata gasto, bv. manĝi nun miajn farĉitajn fiŝojn."

Gasto: "Mi petas vian pardonon, sed mi estas sata kaj ne plu povas manĝi."

Fruma: "Prenu, mi petas. La fiŝoj estas tre bongustaj, kune kun kreno kaj kuirita karoto."

La gasto prenis la pladon kaj manĝegis la tuton.

Tiam Fruma revenis kun granda supujo kaj turnis sin al la gasto: "Jen mi havas por vi la plej bonan supon, faritan el kokinaĵoj kaj enhavantan knedaĵbulojn."

Gasto: "Ne, nepre ne. Mi ne plu povas manĝi. Koran dankon al vi, sed mia stomako estas `plenŝtopita.` "

Fruma: "Tamen manĝu la bonan supon, petas mi de vi."

La gasto ne plu rifuzis kaj enbuŝigis la tutan supon."

Post kelkaj minutoj revenis la virino kun giganta pleto: "Jen la ĉefplado ŝabata, Ĉolnt. Ĉar vi estas nia gasto, vi estos la unua."

Gasto: "Mi estas tre danka, sed mi sincere ne deziras manĝi. Mi estas jam ege ege sata."

Fruma: "Nu, la ĉefan pladon vi nepre manĝu!"

La gasto ne plu diskutis. Li plenigis sian teleron kaj manĝis ĝis la fino. Proksimiĝis la fino de la familia manĝo. Nun venis Fruma kun vitra ujego, aliris la gaston kaj diris: "Sinjoro, ĉu vi dezirus manĝi kompoton?"

Gasto: "Jes, tion ĉi mi povas manĝi."

✡ Kontraŭjudismo אנטי-ציונות ✡

Vidu ĉefartikolon antisemitismo

Kontraŭjudismo estas la tuta aŭ parta kontraŭo al la (((juda))) religio — kaj sekvantoj de tiu religio — fare de personoj kiuj sekvas alian religion. Tamen judismo povas esti konsiderata ne nur kiel religio sed ankaŭ kiel kulturo, pro kio kontraŭjudismo, povas esti ankaŭ kultura maltoleremo.

Kontraŭjudismo, kiel kontraŭo al specifa pensmaniero pri Dio, estas distingebla de antisemitismo, kiu estas pli kiel formo de rasismo. Tamen en multaj kuntekstoj ambaŭ terminoj tro ofte estas interuzataj.

✡ Maŝgiaĥ משיח שקר ✡

Maŝgiaĥ (en hebrea: משגיח, tr. "inspektisto"; pl. משגיחים, maŝgiĥim) estas (((judo))) kiu superrigardas la statuson koŝeran de la koŝeraj instalaĵoj. Maŝgiaĥ povas inspekti ajnan tipon de nutr-instalaĵoj, kiel buĉejoj, nutraĵfabrikoj, hoteloj, nutraĵliveristoj, maljunulejoj, restoracioj, buĉistoj, nutraĵvendejoj kaj kooperativoj. Maŝgiaĥ kutime funkcias kiel surloka superrigardanto kaj inspektisto, reprezentanta koŝeran atestilan agentejon aŭ lokan (((rabeno)))n, kiu fakte faras la politikajn decidojn por tio kio estas aŭ ne estas akcepteble koŝera. Foje la atestanta (((rabeno))) (רב המכשיר, rav hamaĥŝir) funkcias kiel sia propra Maŝgiaĥ; kiel okazas en multaj malgrandaj komunumoj.

✡ Laŭ Ĉinoj לאו צא ✡

Niaj laboristaj Esperantistoj konscie helpis por la reorganizado de nia landa movado, konsiderante, ke (((judoj))) estas bankistoj, trompistoj, trockistoj, manipulistoj. Ne hazarde ja ili estis fopelitaj el multaj landoj, same kiel ciganoj.

Talito תל מונד

Talito kovras la kapon dum preĝado. La franĝoj servas por la 613 permesoj kaj malpermesoj, je kiuj (((judo))) devas sin teni.

La talito aŭ (((juda))) preĝtuko estas (((juda))) rita akcesoraĵo. La talito estas kvarangula tuko el lano, kotono aŭ silko. Ĝi grandas ĉirkaŭ 120 x 45 ĝis 200 x 120 cm, estas blanka aŭ kremkolora, ornamita per nigraj aŭ bluaj strioj. Specifaĵo de la talito estas la cicito. Tiu estas kvar longaj blankaj fadenoj el lano, kiu estas plurfoje nodita. Sur ĉiu kvar anguloj de la talito troviĝas tiu cicito.

La religiaj (((judoj))) uzas ĝin ekde aĝo de ĉirkaŭ 13 kaj nur ĉe la matena preĝo. Laŭ aŝkenaza tradicio, ĝin rajtas uzi nur geedziĝintaj viroj kaj fianĉoj. Ĉe liberalaj (((judoj))), ĝin povas uzi eĉ virinoj kaj la talito estas pli ornamita, kolorigita.

Cicito ציצי

Serio de cicitoj kun bluaj teĥeletaj fadenoj.

Cicitoj estas judaj ceremoniaj ligiloj. Literumitaj ankaŭ kiel tzitzit en hebrea [tsiˈtsit] צִיצִית [tsitsit]; plurale tsitsijot) estas speciale ligitaj ritaj franĝoj, aŭ kvastoj, vestitaj en antikveco de Izraelidoj kaj nuntempe de praktikantaj (((judoj))) kaj Samarianoj. Cicitoj estas ligitaj al la kvar anguloj de la tallit gadol, (preĝoŝalo) kutime referencata simple kiel tallit aŭ tallis; kaj tallit katan (ĉiutaga subvestaĵaro).

Aliaj prononcoj estas inter Sefardoj: ṣiṣit; inter Aŝkenazoj: tzitzis; inter Jemenanoj (Temani): [ṣiṣith]; kaj inter Samaritanoj: [ṣeṣet].

✡ Malpermeso אסון צ'רנוביל ✡

Ĉe la ekstremaj ultra-ortodoksaj tre piaj (((judoj))) la ordonoj pri la ĉiutaga vivo de la viroj devigas ilin teni distancon de virinoj (krom de sia propra edzino). Tiuj viroj ne rajtas tuŝi fremdan virinon, eĉ ne por manpreme saluti; ne rajtas aŭskulti kantistinojn; ne rajtas spekti televidon, ĉar tie aperas virinoj; ne rajtas sidi apud virino en publika transportilo aŭ en iu atendejo; kaj... ne rajtas rigardi la vizaĝon de fremda virino, por ke pensoj pri "pekado" ne venu en la kapon de la viro.

✡ Misiismo מישהו ✡

Katolika kaj protestanta pastroj kaj (((rabeno))) parolas pri misiado. Rakontinte siajn misiad-aventurojn, ili decidas interkonkursi, kaj tiu, kiu sukcesos konverti urson al sia propra religio, estos la gajninto. Post unu semajno la katolika pastro alvokas siajn kunkonkursantojn kaj montras al ili urson en la preĝeja korto.

-Mi eniris la arbaron kaj haltis, nur kiam mi renkontis urson. Tiu ĉi aliris min grumblante, sed kiam mi recitis el la Biblio, ĝi mildiĝis; poste mi verŝis sur ĝin sanktan akvon kaj venigis ĝin hejmen, por ke la paroĥanoj vidu ĝin.

Post tri pliaj tagoj la protestanta pastro alvokas la aliajn du al la preĝdomo por vidi ursegon, kiu sidas sur benko kaj aŭskultas la preĝojn.

-Ankaŭ mi serĉis la urson en la arbaro; ankaŭ la mia estis timiga en la komenco, sed mi rigardis al la ĉielo kaj komencis kanti psalmon, je kio la urso eksidis ĉe miaj piedoj. Poste ĝi akompanis min al la preĝejo kaj ekde tiam li estas ĉi tie kaj preĝas.

Post unu semajno la du pastroj estas alvokitaj al la hospitalo por viziti la (((rabeno)))n. Ili eniras la hospitalon kaj trovas lin en la lito, kun la brakoj rompitaj, komplete bandaĝitan, apenaŭ spirantan. Tre malrapide li rigardas al siaj kunuloj kaj balbutas:

-Ja, ĉio iris tre glate ĝis... ĝis la cirkumcido.

Jewish News One חדשות 15

Estis afabla surprizo por mi, ke Jewish News One [prononco "Ĝuiŝ Njuz Ŭan", "Judaj Novaĵoj Unu"] estas la unua tutdiurna (((juda))) televidkanalo. Ĝi havas sian sidejon en Bruselo kaj komencis dissendadon de televida programo la 21-an de septembro 2011. Temas pri informa kanalo ĉefe pri politikaj kaj kulturaj novaĵoj - komence la programo estas nur anglalingva, sed sep pliaj lingvoj planatas (inter ili la franca, germana, hebrea, itala kaj rusa).

(((Judoj))) neniam aĉetas bonajn manĝilojn

Judala kalendario קלאוסטרופוביה

Judala kalendario esas kombinuro di lunala kae sunala kalendario. Luno esas seqvita per 29-dia kae 30-dia monatoi, quo alternas. La yaro havas 12 monatojn, sed omna triesma yaro esas deketriesma (bixestilala) monato, per quio oni prenas la komencon di nova yaro proxime autonala equinoxo.

Se oni analizas tre exakte, omna Judala komono havas propra kalendario. Por exemplo, oni komencas pasigari sabaton, kande la suno falas dope lokala horizonto.

La komenco-momento di la Judala kalendario esas 7-ma di oktobro ye 3761 aK. Segune Judoi, lore la mondo esis kreata. Exemple, la Judala yaro 5746 komencis dum Kristana yaro 1985 ye 16-ma di oktobro. (Arkiepiskopo James Usher (oŭ Ussher) en sua verko Chronology of the Bible afirmis ye 17ma yarcento, ke non kloki matine (tempo di Greenwich) 23-ma di oktobro 4004 aK Deo kreis mondon.)

Finfine סופרקליפרג'יליסטיקאקספיאלידושס

Kaj oni forgesas la plej gravan okazon: Niaj legantoj certe konsentas, ke (((judoj))) estas tiom saĝaj ke ili estas la sola popolo kies filo fariĝis tutmonda Dio!

✡ Rabenaj rimarkoj عنوان سيء ✡

Organizoj Gvidantaj de Finvenkisma Komploto